Οι χώρες είναι εισόδημα
Στη «βαθμολογία» των χωρών, η οποία προκύπτει χάρη στη συνεκτίμηση ποσοτικών και ποιοτικών δεικτών που γίνεται ετησίως από ειδική υπηρεσία του ΟΗΕ, οι σκανδιναβικές χώρες – ιδιαίτερα η Δανία – καταλαμβάνουν τις πρώτες θέσεις.
Αυτό συμβαίνει επί πολλά χρόνια, είναι δε ανεξάρτητο από τα επιτεύγματά τους σε διάφορους παραγωγικούς τομείς – όπως είναι η παραγωγή χάλυβα, αυτοκινήτων, επίπλων, κτηνοτροφικών και αγροτικών προϊόντων.
Με αυτό τον τρόπο οι σκανδιναβικές χώρες μπαίνουν επικεφαλής των χωρών που έχουν μεν ιδιαίτερες επιδόσεις στην παραγωγή, αλλά υστερούν στον τομέα της ποιότητας ζωής.
Η Ελλάδα προφανώς δεν τα πάει καλά από αυτή την άποψη. Οι ελληνικές πόλεις, που είναι το πραγματικό πλαίσιο ζωής της πλειονότητας του πληθυσμού, υστερούν σε πολλούς από τους δείκτες.
Στα χωριά πάλι παρατηρείται μια υστέρηση, παρά τις φιλότιμες «αναπτυξιακές» και τουριστο-κρακτικές (!) προσπάθειες τοπικών παραγόντων:
Αν λάβουμε υπόψη έναν και μόνο παράγοντα, δηλαδή την εξεύρεση ερωτικού συντρόφου σε μια κοινωνία σχετικά περιορισμένη, καταλαβαίνουμε τις δυσκολίες που υπάρχουν σε ολιγάνθρωπα σύνολα…
Από την άλλη πλευρά, ο τουρισμός φαίνεται πως ζωοδοτεί τις μεγάλες και μικρές κοινωνίες, όμως τα τελευταία νέα είναι απογοητευτικά: Και μόνο η προτίμηση φαγητού από τους ξένους επισκέπτες «κατ’ οίκον» – νέο που είναι τελευταίας εσοδείας – μας πείθει για τις υποχωρητικές τάσεις του τουρισμού. Η είδηση είναι σαφής, καθώς όχι μόνο στα Κουφονήσια αλλά στην Τήνο, την Πάρο, τη Νάξο, ακόμη και στη Μύκονο (!) οι τουρίστες προτιμούν το μαγείρεμα αντί της εγχώριας ταβέρνας.
Οι κ. Τάσος Δούσης και Πέτρος Μανέας αδίκως αφήνουν τους σιελογόνους αδένες τους να λειτουργούν στη διαφήμιση των εγχώριων γκουρμέ εστιατορίων εν μέσω γενικευμένης ακρίβειας των εισιτηρίων και της στέγης.
Προεκλογικά προγράμματα με οικονομολογικά στοιχεία Στην Ελλάδα, εκτός από τα προβλήματα της κάθαρσης – Τέμπη, ΟΠΕΚΕΠΕ κ.λπ. –, ο πειρασμός να στηθούν προεκλογικά προγράμματα αποκλειστικά και μόνο βασισμένα στα «οικονομικά στοιχεία» είναι μεγάλος.
Για μια σχετικά μεγάλη χώρα, όπως είναι η Γερμανία, έγραφε ο Hans Magnus Enzesberger στο δοκίμιό του «Έλεος για τους πολιτικούς»:
«Η ανάγκη επιβεβαίωσης εκφράζεται με συναντήσεις, οι οποίες, εξαιτίας της κοινοτοπίας τους, παίρνουν την επωνυμία “συναντήσεις κορυφής”. Οι παιδαριώδεις φαντασιώσεις ισχύος των πολιτικών, η απλοϊκή τους ματαιοδοξία, η μανία σπατάλης – σφάλλει κανείς εάν πιστεύει πως όλα αυτά σχετίζονται με την απόλαυση ή τη χαρά… –, το αδέξιο περιπλανώμενο τσίρκο που παρουσιάζουν οι πολιτικοί εξυπηρετεί μόνο την ψηφοθηρία».
Και όμως, ο ίδιος κατέληγε σε ένα σοβαρό συμπέρασμα, ενδεικτικό των σχέσεων και εξαρτήσεων των πολιτικών από διάφορους παράγοντες της καθημερινής ζωής: «Ο καθένας από αυτούς τους άρχοντες είναι ένας Γκιούλιβερ δεμένος με χίλια σκοινιά»…
Μέτρο της υποβάθμισης της ποιότητας ζωής είναι η στάση των πολιτικών, αλλά επίσης μέτρο της ποιότητας ζωής είναι η επιδίωξη της ασφάλειας. Η χώρα πρέπει να προσέχει την ασφαλή σχέση με τους γείτονες, τη στιγμή μάλιστα που έχει καταλήξει να είναι ρεζίλι των σκυλιών.
Αυτή την ασφάλεια μπορεί να τη βρει και να τη θεμελιώσει με τις άλλες, γειτονικές ή ομοειδείς χώρες, που παραδοσιακά έπασχαν από την οθωμανική κατοχή ή επιβουλή: Βουλγαρία, Σερβία, Ρουμανία, Ουγγαρία, Αυστρία, Αλβανία είναι χώρες με τις οποίες μπορεί να γίνει εμβάθυνση και ανάπτυξη των σχέσεων. Επίσης και η Αίγυπτος, η Συρία και φυσικά η Κύπρος. Κι ακόμη τούτο: Χάρις σε μια συμμαχική και φιλική σχέση, θα αποτραπεί η διείσδυση των μεγάλων δυνάμεων, θα περιοριστεί τουλάχιστον η δυνατότητα αυτών να υπεισέρχονται σε διαφωνίες και διαμάχες κάνοντας τον «καλό», προς όφελος του ενός ή του άλλου μέρους.
Κοινώς, θα αποτραπεί η ρουφιανιά…
Περσινά ξινά σταφύλια
Η προβληματική για την ποιότητα ζωής είναι βέβαια παλιά υπόθεση. Ο Harvey θεωρεί «πραγματικό εισόδημα» πλην του οικονομικού όλους τους παράγοντες που καθορίζουν τη ζωή των ανθρώπων στην πόλη, όπως είναι το περιβάλλον με τη ευρύτερη έννοια – και μάλιστα το περιβάλλον στην κινητική του διάσταση.
Σ’ αυτά θα μπορούσαμε να συμπεριλάβουμε: την ποιότητα του ατμοσφαιρικού αέρα, την ευχέρεια και τον χρόνο πρόσβασης του εργαζόμενου στην εργασία, την ύπαρξη και ανοικτότητα των ελεύθερων χώρων, τη διαθεσιμότητα του χώρου για τους πεζούς, τον εικαστικό χαρακτήρα της πόλης ως στοιχείο έλξης των πολιτών ή, αντίθετα, τον βανδαλισμό των επιφανειών της – τα παράλογα και μ@λακισμένα συνθήματα που γράφουν διάφοροι προβληματικοί τύποι στις επιφάνειές της.
Όμως η πλειονότητα του πληθυσμού έχει να αντιμετωπίσει οξύτατα οικονομικά προβλήματα. Από τη μια πλευρά, η ακρίβεια, η γενικευμένη άνοδος των μισθώσεων, από την άλλη, οι συντάξεις που παραμένουν χονδρικά στα ίδια επίπεδα, οι χαμηλοί μισθοί, οι πλειστηριασμοί, η απειλή του χρέους, τα υψηλά κόστη για την ανατροφή των παιδιών και για την υγεία, οι αγρότες που πληρώνουν μεγάλα έξοδα παραγωγής και οι κτηνοτρόφοι που σκέπτονται να κάνουν διακοπές για πάντα – κοινώς να αποχωρήσουν από το επάγγελμα!
Γι’ αυτό είχα επιγράψει ένα άρθρο μου «Κτηνοτρόφος τουρίστας» σε απομίμηση του παλιού και παρωχημένου γνωμικού «Αλβανός τουρίστας»… Ο πειρασμός να στηθούν προεκλογικά προγράμματα αποκλειστικά και μόνο στα «οικονομικά στοιχεία» είναι μεγάλος, άσχετο από το αν τα προγράμματα συνήθως γίνονται κουρελέ στοιχεία μιας μηχανής ανακύκλωσης.
Οι χαμηλοεισοδηματίες εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από τις οικονομικές συνθήκες, επομένως είναι δύσκολο να ενδιαφερθούν για οτιδήποτε άλλο εκτός από την επιβίωσή τους. Από την άλλη πλευρά, η «μεσαία τάξη» έχει οπωσδήποτε συμφέρον και λόγο απέναντι στα στοιχεία ποιότητας ζωής. Είναι η τάξη που μπορεί να δείξει ενδιαφέρον για την αισθητική, για τα πεζοδρόμια που καταλαμβάνονται από τραπεζοκαθίσματα, για τους ελεύθερους χώρους, για τα ρέματα της πόλης.
Ενδόμυχα τρέφουμε την ελπίδα ότι η Ελλάδα μπορεί να υπερκεράσει διάφορες χώρες και να αποβεί καλύτερη στη συνολική ζωή – ανεξάρτητα από τις επιτυχίες της στα ποσοτικά στοιχεία. Ο αποδεδειγμένος φιλελληνισμός των Ελλήνων στα διάφορα αθλητικά παιχνίδια, όπως το άλμα επί κοντώ ή το άλμα εις μήκος, πείθει ότι μπορούμε να πάμε ψηλότερα και μακρύτερα!
Ας ελπίσουμε ότι οι μονομάχοι θα «σφαχτούν» όχι μόνο για τα ζητήματα που σφάζονται, αλλά και για άλλα, λιγότερο σημαντικά στην ατζέντα του λαού. Λόγου χάρη στα ζητήματα της κοπής ή των κλαδεύσεων των δέντρων, που πετσοκόβονται από τις δημαρχιακές αρχές για ψύλλου πήδημα – αν δεν κρύβουν εταιρειούλες και μικρομάγαζα που θέλουν να κάνουν σαματά με την εμφάνισή τους…
* Ο Γιάννης Σχίζας είναι συγγραφέας
Διαβάστε επίσης
Εργατικό δυστύχημα στη Ναύπακτο – Νεκρός 35χρονος, έπεσε από σκαλωσιά
Τραγωδία στην Ιεράπετρα: Νεκρός 65χρονος Βρετανός – Τον βρήκε η σύζυγός του
