Πρώτο φθινόπωρο με τόση απογοήτευση…
Κάθε χρόνο της διακυβέρνησης της Ν.Δ. από το 2019 και ύστερα, η επίσκεψη του Κυριάκου Μητσοτάκη στη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης είχε πανηγυρικό χαρακτήρα – ακόμη και το 2024, ύστερα από την κατραπακιά (28,31%) στις ευρωεκλογές τρεις μήνες νωρίτερα και το κακό εσωκομματικό κλίμα και τους τριγμούς μετά την ψήφιση του νόμου «περί ισότητας στον γάμο», ο οποίος θέσπιζε τον γάμο των ομόφυλων ζευγαριών.
Προβλήματα έτρεχαν, κυρίως αυτό της ενεργειακής και της γενικότερης ακρίβειας, αλλά η κυβέρνηση, με τα κάθε είδους κουπόνια, επιδόματα και άλλες τέτοιες μεσοβέζικες πρακτικές, δεν πίστευε ότι είχε λόγο να ανησυχεί. Εξάλλου, παρά την ευρωεκλογική σφαλιάρα, δεν είχε απέναντί της κάποιον ισοδύναμο ή απειλητικό αντίπαλο – η τελευταία φορά που συνέβη κάτι τέτοιο ήταν τον Ιούνιο του 2019, όταν ο ΣΥΡΙΖΑ του Αλέξη Τσίπρα κατέγραφε 31,53%.
Το 2024, όμως, τα πράγματα είχαν αλλάξει πάρα πολύ από το 2019. Ακόμα και αν κάνουμε την ανάλυση με αποτελέσματα ευρωεκλογών, ο Μητσοτάκης παρέμενε κυρίαρχος καθώς:
● Ο Τσίπρας είχε «χαιρετήσει» μετά το ταπεινωτικό 17,83% του Ιουνίου του 2023 και πλέον του ΣΥΡΙΖΑ προήδρευε (τρόπος του λέγειν) ο Στέφανος Κασσελάκης, και τα εσωτερικά παρατράγουδα βρίσκονταν στην ημερήσια διάταξη της αξιωματικής αντιπολίτευσης προδιαγράφοντας την κατάρρευση που θα ακολουθούσε. Το δε 14,92% των ευρωεκλογών ήταν μια καταφανής οφθαλμαπάτη.
● Το ΠΑΣΟΚ, εμφανώς αδύναμο να ανακαταλάβει την παλιά θέση του στο πολιτικό σύστημα, ανέβηκε στο 12,79% των ευρωεκλογών ύστερα από το ακόμα πιο το ταπεινό 11,84% των βουλευτικών του 2023, αλλά δεν εμφάνιζε ιδιαίτερη δυναμική. Τουλάχιστον όχι τέτοια που να απειλεί την κυριαρχία της Ν.Δ.
Σε αυτό το κλίμα, η Ν.Δ. θεωρούσε πως, ελλείψει αντιπάλου, αργά ή γρήγορα θα ανέκαμπτε. Άλλωστε, τον Σεπτέμβριο του 2024, είχε μπροστά της δυόμισι ολόκληρα χρόνια μέχρι την άνοιξη του 2027, οπότε ο Μητσοτάκης ορκίζεται πως θα στήσει ξανά τις εθνικές κάλπες. Όπως λέει όμως η λαϊκή σοφία, «όταν ο άνθρωπος κάνει σχέδια, ο Θεός γελάει»…
Αναζητώντας πρωτοτυπία
Έναν χρόνο μετά τη ΔΕΘ του 2024, η Ν.Δ. όχι μόνο δεν έχει ανακάμψει, αλλά κυριολεκτικά… σέρνεται στις δημοσκοπήσεις αδυνατώντας να ξεπεράσει το 25% στην πρόθεση ψήφου – ώστε να ελπίζει βασίμως σε ένα ποσοστό άνω του 30%, που θα της επιτρέψει να διατηρήσει τον ηγετικό πολιτικό της ρόλο.
● Ποιο είναι το παράξενο; Ότι αυτό συμβαίνει ενόσω το (δημοσκοπικά δεύτερο) ΠΑΣΟΚ διατηρείται ελάχιστα πάνω από την επίδοσή του στις ευρωεκλογές και η πολυδιάσπαση της αντιπολίτευσης έχει προσλάβει ενδημικό χαρακτήρα.
● Ποιο είναι το ενδιαφέρον; Ότι, αν και η κυβέρνηση διατηρεί συνεχώς ζεστό το κλίμα παροχών στη φετινή ΔΕΘ, η κοινωνική προσδοκία εμφανίζεται χαμηλότερη από ποτέ.
● Ποιο είναι το αναπόφευκτο; Ότι ο Μητσοτάκης, εάν θέλει να ανακάμψει, θα πρέπει να σκεφτεί κάτι πιο πρωτότυπο από τις συνήθεις (και προεξοφλημένες) παροχές, οι οποίες μετά βίας θα καλύψουν μέρος από τη χασούρα των νοικοκυριών, και από την επίκληση των κυβερνητικών… μεταρρυθμίσεων, στις οποίες άλλωστε δεν διακρίνεται η κυβέρνησή του – εξάλλου, η κοινωνική αδιαφορία αποτελεί το μέτρο της αποδοχής τους.
Αναμφίβολα δύσκολη (αν όχι ανέφικτη) αποστολή, αν υπολογίσουμε πόσα έχουν αλλάξει στη διάρκεια της τελευταίας εξαετίας στην κοινωνία και στο πολιτικό σύστημα. Κυρίως όμως πόσα ατού έχει χάσει πλέον η κυβέρνηση.
Οικονομικός χειμώνας
Το πρώτο και σημαντικότερο πλεονέκτημα είναι αυτό του «αφεντικού» του πολιτικού συστήματος. Η κυβέρνηση σήμερα είναι ευάλωτη ακόμα και χωρίς ισοδύναμο ανταγωνιστή, επειδή μια σειρά προβλήματα έχουν τσαλακώσει αγρίως την εικόνα και – σε έναν βαθμό – το κύρος της.
Κατ’ αρχάς αξίζει να θυμηθούμε ότι η κυριαρχία της Ν.Δ. χτίστηκε και έλαβε τεράστια διάσταση κάπως ανέλπιστα, όταν λόγω της πανδημίας έλαβε το ελεύθερο από την Ευρωπαϊκή Ένωση να ξοδεύει όσα και όπως έκρινε ότι θα τη βοηθούσαν να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά την πανδημία της COVID-19, η οποία απειλούσε στα πρώτα της στάδια να διαλύσει τον πλανήτη.
Η συνταγή των διαφόρων επιδομάτων, pass κ.λπ. ήταν τόσο επιτυχημένη ώστε εφαρμόστηκε και στη μετέπειτα ενεργειακή κρίση που προκάλεσε η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022.
Ήταν μάλιστα αυτή η συνταγή που, διαλύοντας τον φόβο για μια «νεοφιλελεύθερη» διακυβέρνηση ενός παντοδύναμου Μητσοτάκη, αποτέλεσε το τελειωτικό χτύπημα στον ΣΥΡΙΖΑ. Ας μην ξεχνάμε ότι ο ΣΥΡΙΖΑ, εξαιτίας του φόβου για μια μητσοτακική παντοδυναμία, ακριβώς έναν μήνα μετά το (πιο… ρεαλιστικό) 23,75% των ευρωεκλογών του Μαΐου 2019, είχε αναπάντεχα σκαρφαλώσει στο 31,53% των βουλευτικών. Το 2023, τα 50 και πλέον δισ. ευρώ σε επιδόματα είχαν διαλύσει κάθε ανησυχία αυτού του είδους.
Όμως τίποτε ωραίο δεν διαρκεί για πάντα. Το σαρωτικό κύμα της ακρίβειας σε όλα τα βασικά είδη, στην ενέργεια, στη στέγη, στην εστίαση, στο τουριστικό κόστος και όπου αλλού πονάει μια οικογένεια έχει αποκτήσει μόνιμο χαρακτήρα και δεν αντιμετωπίζεται με επιδόματα.
Η θεσμική αδυναμία ελέγχου της αγοράς, η εκτίναξη της αισχροκέρδειας και η πολιτική αδυναμία – συν κάποιες κομβικές επιλογές – της κυβέρνησης έχουν δημιουργήσει μια πληθωριστική φυλακή, η οποία κρατάει έγκλειστα και χωρίς διέξοδο απειράριθμα νοικοκυριά, τα οποία ουδέποτε ανέκαμψαν από τη συντριβή της χρεοκοπίας και των μνημονίων.
Μεταρρυθμιστική νάρκη
Η πανδημία ήταν ιδιαιτέρως χρήσιμη στην κυβέρνηση της Ν.Δ. και στον τομέα των περιβόητων μεταρρυθμίσεων, καθώς οι επείγουσες ανάγκες εκείνης της περιόδου – κυρίως ο επείγων μαζικός εμβολιασμός – ήταν η αιτία να γίνει σε χρόνο ρεκόρ η ενοποίηση όλων των κυβερνητικών πλατφορμών του Δημοσίου υπό τη σκέπη του gov.gr, που αποτέλεσε τη μόνη πραγματικά εμβληματική κυβερνητική μεταρρύθμιση. Έκτοτε η κυβέρνηση της Ν.Δ. έπεσε σε… μεταρρυθμιστική νάρκη, από την οποία δεν είναι βέβαιο αν θα ξυπνήσει κάποτε.
● Η – κατά τ’ άλλα… δωρεάν – Παιδεία συνεχίζει να είναι ένα προϊόν πανάκριβο, αφού η μέση οικογένεια αναστενάζει στα φροντιστήρια και δεν διανοείται καν ότι μπορεί τα παιδιά της να σπουδάσουν σε πόλη διαφορετική απ’ αυτήν της διαμονής λόγω του εξωφρενικού κόστους.
● Η μεταρρύθμιση του ταλαίπωρου Εθνικού Συστήματος Υγείας θα γίνει… κάποτε – προς το παρόν προσπαθούν να μειώσουν τον χρόνο αναμονής στα εξωτερικά ιατρεία από τις δέκα ώρες στις πέντε.
● Η ξηρασία προελαύνει σαρώνοντας την πρωτογενή παραγωγή, αλλά η κυβέρνηση είναι απούσα – και πλέον δημιουργείται σοβαρός κίνδυνος λειψυδρίας σε μεγάλες πόλεις.
● Οι δομές και οι υποδομές των τουριστικών προορισμών παραμένουν κάκιστες – και σε κάθε περίπτωση αναντίστοιχες του κόστους των διακοπών για τις οικογένειες – ενώ η ακτοπλοΐα είναι μια επίσης πανάκριβη υπηρεσία.
● Για τη Δικαιοσύνη δεν χρειάζονται πολλά λόγια, αφού η κατάσταση που βιώνουν οι πολίτες είναι πασίγνωστη.
● Οι συγκοινωνίες παραμένουν σε κακό χάλι και δεν φαίνεται πως αρκεί η μαζική αντικατάσταση παλαιών λεωφορείων με νέα αντιρρυπαντικής τεχνολογίας.
Αυτές και άλλες καθυστερήσεις είναι μάλλον πάρα πολλές για να αντισταθμιστούν από την επιτάχυνση στην έκδοση των συντάξεων…
Εθνικά και ασφάλεια σε κρίση
Ένα από τα σημαντικότερα ατού της κυβέρνησης Μητσοτάκη την πρώτη τετραετία ήταν σε κάθε περίπτωση η βελτίωση της εικόνας στο μεταναστευτικό και στην προστασία των συνόρων, αλλά και η σοβαρή προσπάθεια επανεξοπλισμού της χώρας με υπερσύγχρονα αμυντικά συστήματα και όπλα ύστερα από πολλά χρόνια υστέρησης λόγω της χρεοκοπίας. Ας συμπληρώσουμε και τις γνωστές «μαγκιές» του Δένδια στον Τσαβούσογλου, και μάλιστα εκτός έδρας.
Αυτή η εικόνα όμως δεν ήταν πλήρης, αφού είχε και αντίβαρα:
● Το τουρκολιβυκό σύμφωνο το 2019.
● Την έξοδο του τουρκικού ερευνητικού πλοίου «Ορούτς Ρέις» για έρευνες σε περιοχές εντός της ελληνικής υφαλοκρηπίδας το 2020.
● Τη μετατροπή της Αγίας Σοφίας ξανά σε τζαμί, επίσης το 2020.
● Τις προκλήσεις εκ μέρους της Λιβύης και την αμφισβήτηση της δυνητικής ελληνικής ΑΟΖ φέτος.
● Τις αιφνίδιες διαφορές με την Αίγυπτο για τη Μονή του Σινά και την ΑΟΖ, επίσης φέτος.
Το ένα δυσάρεστο επεισόδιο διαδέχεται το άλλο και η κυβέρνηση δυσκολεύεται όλο και περισσότερο να πουλήσει στο εκλογικό σώμα περιφερειακή ισχύ και ικανότητα διαχείρισης των εθνικών θεμάτων. Παρότι – για να είμαστε έντιμοι με όλους – πρόκειται για εξωγενείς προκλήσεις, που δεν είναι εύκολο να αντιμετωπιστούν με τρόπο άμεσο και εμφανή στους ψηφοφόρους, η κυβέρνηση έχει ξεμείνει με μοναδικό επικοινωνιακό πλεονέκτημα τους εξοπλισμούς σε μια περίοδο που οι πολίτες έχουν όλο και πιο εύκολη την κριτική (για να το πούμε ευγενικά…).
Εν τω μεταξύ, οι αυξομειώσεις στην ένταση του μεταναστευτικού αποδεικνύουν ότι δεν πρόκειται για ένα θέμα λυμένο, αλλά για μια διαρκή απειλή ασφάλειας.
Τέλος, σε ό,τι αφορά τη δημόσια τάξη, μπορεί το «ελληνικό FBI» να αποτελεί μια καλή μεταρρύθμιση του Μιχάλη Χρυσοχοΐδη με ορατά αποτελέσματα στο πεδίο του σκληρού οργανωμένου εγκλήματος, αλλά η κατάσταση στο πεδίο της ασφάλειας των πολιτών έχει επιδεινωθεί τόσο ώστε οι μέχρι τώρα παρεμβάσεις να μην προσφέρουν αξιοσημείωτες λύσεις (για να το πούμε πάλι ευγενικά…).
Απώλεια ηθικού πλεονεκτήματος
Αν σε όλα τα παραπάνω – συμπεριλαμβανομένου και του τραγικού δυστυχήματος των Τεμπών – οι κυβερνητικές δικαιολογίες περί «διαχρονικής παθογένειας» μπορεί να ακούγονται αλλού πειστικές και αλλού αστείες, πλέον υπάρχει ένα θέμα που τείνει να αποτελέσει τον «ελέφαντα στο δωμάτιο».
Ο λόγος φυσικά για το «γαλάζιο» σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ και των μαϊμού επιδοτήσεων, το οποίο κυριολεκτικά ξεγυμνώνει κάθε προσπάθεια της κυβέρνησης να πουλήσει μεταρρυθμίσεις, αξιοπιστία, χρηστή διαχείριση και λοιπά παρόμοια.
Διότι, στην εν λόγω περίπτωση, όσοι παρανομήσαντες και αν αποδειχτεί ότι ψήφιζαν κόμμα άλλο από τη Ν.Δ., όσο ευρεία και αν είναι η… λαϊκή συμμετοχή στο σκάνδαλο αυτό και στις παραφυάδες του, ένα πράγμα δεν αλλάζει: ότι η «μεταρρυθμίστρια» και «νοικοκυρά» Ν.Δ. παρέλαβε ένα άθλιο και διάτρητο σύστημα και όχι μόνο δεν το άλλαξε, αλλά το διατήρησε με καταφανή στόχο να το αξιοποιήσει πολιτικά, εκλογικά κ.λπ. Ο παράνομος πλουτισμός διαφόρων στελεχών της, που σήμερα αποκαλύπτεται, είναι το πιο σκληρό χτύπημα για την κυβέρνησή της.
Απ’ όσα σκάνδαλα μπορεί να αντιμετωπίσει μια κυβέρνηση, τα πιο δύσκολα, τα πιο ντροπιαστικά και τα πιο καθοριστικά για την πορεία της είναι εκείνα που σχετίζονται με τη διαχείριση του δημοσίου χρήματος και τον παράνομο πλουτισμό.
Ως εκ τούτου, αυτή η ΔΕΘ θα είναι για τον Μητσοτάκη η τελευταία ευκαιρία να ανακτήσει έστω ένα μέρος των πολλαπλών απωλειών της τελευταίας διετίας – τριετίας. Κι αυτό δεν γίνεται μόνο με επιδόματα…
Διαβάστε επίσης:
ΚΚΕ: Στην «πρώτη γραμμή» για Παλαιστινιακό και φωτιές – Σφοδρά «πυρά» στην κυβέρνηση
Άδωνις Γεωργιάδης: «Ψέματα τα περί φωτιάς στο Καραμανδάνειο»
