Ουκρανικό: Η “Αλάσκα” φανέρωσε την ευρωπαϊκή παρακμή
Οι καταιγιστικές εξελίξεις που δρομολόγησε η εμφάνιση του Πούτιν σε αμερικανική βάση (στην Αλάσκα) και η υποδοχή του με κόκκινο χαλί και αυτοπροσώπως από τον «αρχηγό» της Δύσης τράβηξαν την κουρτίνα και φάνηκε η γύμνια τής πάλαι ποτέ ισχυρής Ε.Ε.
Κι αν είναι δύσκολο αυτή την ώρα να «δει» κάποιος ποιος είναι ο κερδισμένος από τις διεργασίες που έχουν δρομολογηθεί και οι οποίες φιλοδοξούν να δημιουργήσουν μια «νέα τάξη», εύκολα μπορεί να βρει τον χαμένο τη υπόθεσης: Είναι οι Ευρωπαίοι και ως σύνολο (Ε.Ε.) και κατά μόνας…
Ας προσπαθήσουμε να αποκωδικοποιήσουμε το γιατί:
1 Αποκλεισμός από τις διαπραγματεύσεις
Οι ευρωπαϊκές χώρες, ιδίως οι μεγάλες, όπως η Γαλλία, η Γερμανία και η Βρετανία, εξέφρασαν έντονη ανησυχία, καθώς οι ΗΠΑ ξεκίνησαν συνομιλίες με τη Ρωσία χωρίς την παρουσία τους ή τη συμμετοχή της άμεσα ενδιαφερόμενης Ουκρανίας. Δηλώσεις όπως «Καμία συμφωνία για την Ουκρανία χωρίς την Ουκρανία και την Ευρώπη» αντικατοπτρίζουν την έντονη δυσαρέσκεια των Ευρωπαίων για τον αποκλεισμό. Πρόκειται, ωστόσο, για μια γκρίνια χωρίς αντίκρισμα και αποτέλεσμα, μόνο και μόνο για να «παίζει» στα (παγκόσμια) κανάλια η ύπαρξή τους. Η εικόνα των ευρωπαίων ηγετών στα καθίσματά τους μπροστά από το γραφείο του Τραμπ είναι η εικόνα των «χιλίων λέξεων».
2 Άγνοια για το πραγματικό «deal»
Οι ευρωπαϊκές χώρες βρέθηκαν ξαφνικά αντιμέτωπες με το σόου που έδωσαν στην Αλάσκα Τραμπ και Πούτιν. Οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις γνωρίζουν πολύ καλά ότι μια τέτοια συνάντηση κορυφής δεν πραγματοποιείται αν δεν έχουν συμφωνηθεί τα πάντα προηγουμένως,
Έκτοτε, μετά τη συνάντηση της Αλάσκας, οι Ευρωπαίοι εμφανίζονται ως φτωχοί συγγενείς που τρέχουν να μάθουν τι συμβαίνει στην αυλή τους. Και αυτό που έμαθαν είναι πως βασικό πλαίσιο της συμφωνίας μεταξύ Τραμπ-Πούτιν είναι ότι η Ουκρανία δεν θα μπει στο ΝΑΤΟ και πως τα εδάφη που καταλήφθηκαν από τον ρωσικό στρατό θα μείνουν (τα περισσότερα) στη Ρωσία.
3 Οικονομική εξάντληση
Οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις όχι μόνο έχουν δαπανήσει τεράστια ποσά για να ενισχύσουν την Ουκρανία (δεκάδες δισεκατομμύρια ευρώ), αλλά καλούνται τώρα να πληρώσουν και τον εκσυγχρονισμό του μεταπολεμικού ουκρανικού στρατού με ένα κονδύλι 100 δισ., που θα καταβληθεί στην αμερικανική πολεμική βιομηχανία.
Θα πρέπει να σημειωθεί πως, παρά τις αυξημένες αμυντικές δαπάνες, η Ευρώπη δεν είναι έτοιμη να αναλάβει μόνη της την ασφάλεια της ηπείρου. Οι βιομηχανικές δυνατότητες, η παραγωγή οπλικών συστημάτων και η στρατιωτική ισχύς παραμένουν ανεπαρκείς για την οικοδόμηση αυτόνομου μακροπρόθεσμου αποτρεπτικού μηχανισμού.
4 Γιατί αυτή η αδυναμία;
- Υποτίμηση της αλλαγής στην αμερικανική πολιτική: Η επιστροφή του Τραμπ στον Λευκό Οίκο μόλις πριν από μερικούς μήνες είχε ήδη προαναγγελθεί ότι θα φέρει ανατροπές στις ευρωατλαντικές σχέσεις. Ο Τραμπ, με τον χοντροκομμένο του τρόπο, διαλαλούσε τις προθέσεις του (θα τελειώσω τον πόλεμο με ένα τηλεφώνημα), αλλά κανείς στην Ευρώπη δεν τον άκουγε, μέχρι που τον είδαν αγκαλιά με τον Πούτιν στην Αλάσκα…
- Πολυδιάσπαση και έλλειψη κοινής άμυνας: Η Ε.Ε. είναι πολιτικά και οικονομικά κατακερματισμένη, χωρίς ισχυρή κεντρική στρατιωτική δομή – σε αντίθεση με την αμερικανική δύναμη αλλά και τη ρωσική στρατιωτική ισχύ. Η απειλή του Τραμπ που πλανάται στην ατμόσφαιρα, πως θα αφήσει την Ευρώπη «ακάλυπτη» στρατιωτικά, έχει προκαλέσει πανικό στην ευρωπαϊκή πολιτική οικονομική ελίτ που στήριξε την μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο ευημερία της στην αμερικανική πολυπλόκαμη παρουσία στη Γηραιά Ήπειρο.
- Κόπωση και οικονομική πίεση: Η στήριξη της Ουκρανίας από τις χώρες της Ε.Ε. έχει επιβαρύνει τους προϋπολογισμούς των κρατών-μελών, προκαλώντας αυξανόμενη πίεση από την κοινή γνώμη και μεγάλα προβλήματα στις κυβερνήσεις, ειδικά στις κυβερνήσεις των προθύμων να «ματώσουν» για χάρη της Ουκρανίας όπως, καλή ώρα, η ελληνική κυβέρνηση.
- Αβεβαιότητα για το μέγεθος της δέσμευσης: Οι χώρες δεν θέλουν να αναλάβουν το κόστος και τους κινδύνους ενός «deal» όπου δεν έχουν λόγο, ειδικά όταν οι Αμερικανοί παραμένουν απρόβλεπτοι.
- Γεωπολιτικό κενό: Οι ΗΠΑ, πυλώνας ασφαλείας της Δύσης εδώ και δεκαετίες, φαίνεται να αποσύρονται από τις βασικές ευρωπαϊκές υποχρεώσεις – μια εξέλιξη που απειλεί να αφήσει την Ευρώπη ακάλυπτη, εάν δεν προσαρμοστεί στρατηγικά.
Συμπέρασμα:
Αυτή η κατάσταση αναδεικνύει την ανάγκη μετασχηματισμού για την Ευρώπη. Ή θα οικοδομήσει αυτοδύναμη στρατηγική και αμυντική υποδομή ή θα παραμείνει εξαρτώμενη, όσον αφορά την ασφάλεια, από την αμερικανική μοίρα.
Σ’ αυτό το δίλημμα, ωστόσο, η Ε.Ε. βρέθηκε τη δεκαετία του ’90, αμέσως μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης, Τότε το δίλημμα ονομάζονταν εμβάθυνση ή διεύρυνση. Δηλαδή αν θα προχωρήσει στη δημιουργία κοινών (επί της ουσίας) θεσμών και την οικοδόμηση ενός πραγματικού μηχανισμού κοινής εξωτερικής πολιτικής και άμυνας, ή αν θα ενσωμάτωνε τις χώρες του πρώην ανατολικού συνασπισμού που εμφανίστηκαν «απελευθερωμένες» από τα «δεσμά» της Μόσχας.
Η επιλογή (της διεύρυνσης) που έγινε θα μπορούσε κάποιος να πει ότι αποτελεί την εκδίκηση της Ιστορίας, καθώς οι «αδηφάγοι» Ευρωπαίοι «τσίμπησαν» και ενσωμάτωσαν στην Ε.Ε. τις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης, ανοίγοντάς τους τον δρόμο να ενταχθούν (οι χώρες αυτές) και στον ευρωατλαντικό αμυντικό βραχίονα, δηλαδή το ΝΑΤΟ.
Κι αυτό έγινε παρά τις ρητές διαβεβαιώσεις των τότε δυτικών ηγετών προς τη Μόσχα, προκειμένου να συμφωνήσει με την επανένωση της Γερμανίας: το ΝΑΤΟ δεν θα προχωρήσει ούτε ίντσα προς τα ανατολικά.
Το τι ακολούθησε όλοι το γνωρίζουμε. Αυτό που λησμονούμε, ωστόσο, είναι ότι οι επιλογές του παρελθόντος έχουν συνέπειες, που έγιναν αντιληπτές όταν επιχειρήθηκε να παραβιαστεί η τελευταία κόκκινη γραμμή της Μόσχας, δηλαδή η ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ.
Η απάντηση της Μόσχας ήταν/ είναι αφορμή για μια καλή επανάληψη σε ένα μάθημα που οι Ευρωπαίοι, ως Ε.Ε., μάλλον έχουν κοπεί οριστικά και τελεσίδικα…
Διαβάστε επίσης:
Χαμηλά ο πήχης των προσδοκιών για την Ουκρανία
