Γιατί οι ΗΠΑ «βάζουν στο μάτι» το λιμάνι του Πειραιά – Στόχος ο περιορισμός της ναυτικής επιρροής της Κίνας
Η κυβέρνηση του προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ προσπαθεί να αποδυναμώσει το παγκόσμιο δίκτυο λιμένων της Κίνας και να θέσει περισσότερους στρατηγικούς τερματικούς σταθμούς υπό τον έλεγχο της Δύσης, σύμφωνα με τρεις πηγές που μίλησαν στο πρακτορείο Reuters.
Η πρωτοβουλία αυτή αποτελεί μέρος της πιο φιλόδοξης προσπάθειας επέκτασης της θαλάσσιας επιρροής των ΗΠΑ από τη δεκαετία του 1970 και έχει ως στόχο να αντιμετωπίσει τους αυξανόμενους φόβους της Ουάσιγκτον ότι θα βρεθεί σε μειονεκτική θέση έναντι της Κίνας σε περίπτωση σύγκρουσης. Αξιωματούχοι της κυβέρνησης Τραμπ πιστεύουν ότι ο εμπορικός στόλος των ΗΠΑ δεν είναι επαρκώς εξοπλισμένος για να παρέχει υλικοτεχνική υποστήριξη στο στρατό σε περίπτωση πολέμου και ότι η εξάρτηση της Ουάσιγκτον από ξένα πλοία και λιμάνια είναι υπερβολική, ανέφεραν οι πηγές.
Οι επιλογές που εξετάζει ο Λευκός Οίκος περιλαμβάνουν την υποστήριξη ιδιωτικών αμερικανικών ή δυτικών εταιρειών για την αγορά κινεζικών μετοχών σε λιμάνια, ανέφεραν οι τρεις πηγές. Δεν ανέφεραν συγκεκριμένες εταιρείες, παρά μόνο την πρόταση της BlackRock να αγοράσει τα λιμενικά περιουσιακά στοιχεία της CK Hutchison του Χονγκ Κονγκ σε 23 χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Διώρυγας του Παναμά, ως ένα καλό παράδειγμα.
Εκτός από τον Παναμά, αξιωματούχοι και νομοθέτες των ΗΠΑ ανησυχούν για τις κινεζικές συμμετοχές σε θαλάσσιες υποδομές σε μέρη όπως η Ελλάδα και η Ισπανία, η Καραϊβική και τα λιμάνια της δυτικής ακτής των ΗΠΑ, σύμφωνα με τις πηγές. Η Κίνα συνεργάζεται κανονικά με άλλες χώρες στο πλαίσιο του διεθνούς δικαίου, δήλωσε εκπρόσωπος της διπλωματικής αποστολής της Κίνας στην Ουάσινγκτον.
«Η Κίνα πάντα αντιτάχθηκε σθεναρά στις παράνομες και αδικαιολόγητες μονομερείς κυρώσεις και στη λεγόμενη δικαιοδοσία μακράς εμβέλειας, καθώς και σε ενέργειες που παραβιάζουν και υπονομεύουν τα νόμιμα δικαιώματα και συμφέροντα άλλων χωρών μέσω οικονομικού εξαναγκασμού, ηγεμονισμού και εκφοβισμού», δήλωσε ο εκπρόσωπος. «Η κυβέρνηση των ΗΠΑ θεωρεί τις κινεζικές επενδύσεις σε παγκόσμιους λιμένες ως τεράστια απειλή για την εθνική της ασφάλεια», δήλωσε ο Στιούαρτ Πουλ Ρομπ, ιδρυτής της εταιρείας συμβούλων κινδύνου και πληροφοριών KCS Group.
«Η ανησυχία είναι ότι η Κίνα θα μπορούσε να αξιοποιήσει τον έλεγχό της επί αυτών των περιουσιακών στοιχείων για κατασκοπεία, στρατιωτικό πλεονέκτημα ή για να διαταράξει τις αλυσίδες εφοδιασμού κατά τη διάρκεια γεωπολιτικών κρίσεων», δήλωσε, αναφέροντας συνομιλίες με ομολόγους του από τον τομέα της ασφάλειας των ΗΠΑ.
Στο μικροσκόπιο ο Πειραιάς
Οι ΗΠΑ σκοπεύουν να εξετάσουν τα κινεζικά συμφέροντα στο ελληνικό λιμάνι του Πειραιά, ανέφεραν οι τρεις πηγές. Ο Πειραιάς, που βρίσκεται στην ανατολική Μεσόγειο, είναι ένας κεντρικός κόμβος στη εμπορική οδό που συνδέει την Ευρώπη, την Αφρική και την Ασία. Η COSCO, ένας από τους μεγαλύτερους λιμενικούς και ναυτιλιακούς ομίλους της Κίνας, κατέχει το 67% των μετοχών του ΟΛΠ.
Ορισμένοι Κινέζοι επενδυτές ανησυχούν ότι η Ουάσιγκτον ενδέχεται να στοχεύσει τις δραστηριότητες της COSCO στην Ελλάδα, ανέφερε πηγή κοντά σε Κινέζους επενδυτές που δραστηριοποιούνται στον τομέα της ελληνικής ναυτιλίας. Η Ουάσιγκτον έχει ήδη βάλει στο στόχαστρο την COSCO. Το Υπουργείο Άμυνας πρόσθεσε την κρατική COSCO στη μαύρη λίστα εταιρειών με δεσμούς με τον κινεζικό στρατό τον Ιανουάριο. Αν και η χαρακτηρισμός αυτός δεν συνεπάγεται άμεση απαγόρευση στις αμερικανικές εταιρείες να συνεργάζονται με τις εταιρείες που περιλαμβάνονται στη λίστα, μπορεί να λειτουργήσει ως σήμα ότι εξετάζεται η λήψη περαιτέρω μέτρων.
«Οι Ηνωμένες Πολιτείες σκοπεύουν να επιτεθούν στη διεθνή επιρροή της Κίνας, προβάλλοντας τη “θεωρία της κινεζικής απειλής” και χρησιμοποιώντας την ως δικαιολογία για να αναγκάσουν τους συμμάχους τους να πάρουν θέση στις ρυθμίσεις της εφοδιαστικής αλυσίδας», ανέφερε σε έγγραφο που δημοσιεύθηκε τον περασμένο μήνα το Κέντρο Έρευνας Ανάπτυξης του Κρατικού Συμβουλίου, μια επίσημη ομάδα εμπειρογνωμόνων του κυβερνητικού υπουργικού συμβουλίου της Κίνας.
Η αμερικανική κυβέρνηση έχει ανακοινώσει μέτρα για την ενίσχυση της περιορισμένης εμπορικής ναυτιλιακής παρουσίας των ΗΠΑ σε όλο τον κόσμο, μεταξύ άλλων με την ενθάρρυνση της εγχώριας ναυπηγικής, επιδιώκει να επεκτείνει την πρόσβαση σε ναυτιλιακά μητρώα που ελέγχονται από τις ΗΠΑ και εξετάζει επίσης τα παγκόσμια ναυτιλιακά, ανοίγει νέα καρτέλα σημεία συμφόρησης για τους ναυτιλιακούς κινδύνους. Η Κίνα κατέχει ή μισθώνει ένα εκτεταμένο δίκτυο λιμένων μέσω εταιρειών όπως η COSCO και άλλες κρατικές επιχειρήσεις όπως η China Merchants και η SIPG στη Σαγκάη.
Σύμφωνα με μια έκθεση που δημοσιεύθηκε πέρυσι από το Συμβούλιο Εξωτερικών Σχέσεων, ένα αμερικανικό think-tank, η Κίνα είχε επενδύσεις σε 129 λιμενικά έργα σε όλο τον κόσμο μέσω διαφόρων εταιρειών, μέχρι τον Αύγουστο του 2024. Η ναυπηγική βιομηχανία της Κίνας εκτιμάται επίσης ότι είναι 230 φορές μεγαλύτερη από την παραγωγική ικανότητα των ναυπηγείων των ΗΠΑ, πράγμα που σημαίνει ότι θα χρειαστούν δεκαετίες για να την προφτάσουν, σύμφωνα με εκτιμήσεις του Πολεμικού Ναυτικού των ΗΠΑ.
Η ναυτική πίεση των ΗΠΑ έχει συμβάλει στις εντάσεις με το Πεκίνο, το οποίο θεωρεί τα λιμενικά και ναυτιλιακά περιουσιακά στοιχεία ως αναπόσπαστο μέρος της πρωτοβουλίας «Μια Ζώνη, Ένας Δρόμος», σε μια εποχή που οι δύο υπερδυνάμεις βρίσκονται ήδη σε αντιπαράθεση σχετικά με το εμπόριο και τους δασμούς. Τον Μάρτιο, η Ομοσπονδιακή Ναυτιλιακή Επιτροπή των ΗΠΑ ξεκίνησε μια αναθεώρηση επτά θαλάσσιων σημείων συμφόρησης. Δήλωσε ότι ήθελε να προσδιορίσει κανονισμούς, πολιτικές ή πρακτικές «που δημιουργούν δυσμενείς συνθήκες ναυτιλίας».
Ευρώπη, Καραϊβική και… ΗΠΑ
Το Στενό του Γιβραλτάρ, που χωρίζει την Ισπανία από την Αφρική στην είσοδο της Μεσογείου, ήταν ένας από τους υδάτινους δρόμους που εξετάζει η αναθεώρηση. Ο Ισπανός πρωθυπουργός Πέδρο Σάντσεθ έχει επιδιώξει να εμβαθύνει τους εμπορικούς δεσμούς με την Κίνα, γεγονός που έχει προκαλέσει ανησυχίες στην Ουάσινγκτον σχετικά με την πρόσβαση του Πεκίνου στα λιμάνια της, σύμφωνα με δύο πηγές. «Δεν έχουμε γνώση τυχόν ανησυχιών ή προσεγγίσεων τρίτων σχετικά με το θέμα αυτό και, ως εκ τούτου, δεν είναι σκόπιμο να σχολιάσουμε», δήλωσε εκπρόσωπος του ισπανικού υπουργείου Εξωτερικών όταν του ζητήθηκε να σχολιάσει τις κινεζικές επενδύσεις σε λιμάνια.
Η COSCO έχει παραχωρήσεις για τη λειτουργία τερματικών σταθμών εμπορευματοκιβωτίων στη Βαλένθια και το Μπιλμπάο, σύμφωνα με εκπρόσωπο της ισπανικής λιμενικής αρχής. Ο Τραμπ έχει λάβει πολλά μέτρα από την επιστροφή του στον Λευκό Οίκο για να ενισχύσει την επιρροή των ΗΠΑ στις θάλασσες. Τον Απρίλιο υπέγραψε εκτελεστικό διάταγμα για την αναβίωση της ναυπηγικής ικανότητας με σκοπό την επέκταση του στόλου των πλοίων που ελέγχονται από τις ΗΠΑ.
Η κυβέρνησή του εξετάζει μια πρόταση για τη δημιουργία ενός ναυτιλιακού μητρώου στις Αμερικανικές Παρθένες Νήσους, το οποίο θα μπορούσε να προσελκύσει πλοία υπό αμερικανική σημαία χωρίς να χρειάζεται να πληρούν τα αυστηρότερα πρότυπα του εγχώριου αμερικανικού μητρώου. Οι ΗΠΑ είναι έτοιμες να αρχίσουν να επιβάλλουν τέλη στα πλοία που έχουν κατασκευαστεί στην Κίνα ή φέρουν κινεζική σημαία για την προσέγγιση σε αμερικανικούς λιμένες.
Ο Τραμπ έχει επίσης θέσει ως στόχο την κατάληψη του ημιαυτόνομου δανικού εδάφους της Γροιλανδίας, λόγω της εγγύτητάς του στην Αρκτική και σε βασικές ναυτιλιακές οδούς. Όλα αυτά συνιστούν την πιο φιλόδοξη προσπάθεια των ΗΠΑ να βελτιώσουν τη θέση τους στην παγκόσμια ναυτιλία από την εποχή του προέδρου Ρίτσαρντ Νίξον, ο οποίος προσπάθησε να ενισχύσει την εγχώρια ναυπηγική βιομηχανία, το εμπορικό ναυτικό μητρώο και τη θαλάσσια ισχύ των ΗΠΑ.
«Οι ΗΠΑ είναι πιθανό να συνεχίσουν τις προσπάθειές τους για την αντιμετώπιση της κινεζικής επιρροής σε βασικές λιμενικές περιοχές, δημιουργώντας συμμαχίες και συνεργασίες για την αντιμετώπιση της κινεζικής δύναμης και της οικονομικής ανάπτυξης», δήλωσε ο Πουλ Ρομπ. Οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν επίσης εκφράσει την ανησυχία τους για τις κινεζικές επενδύσεις στον τερματικό σταθμό του Κίνγκστον της Τζαμάικα, έναν σημαντικό θαλάσσιο κόμβο μεταφόρτωσης στην Καραϊβική λόγω της θέσης του και των εγκαταστάσεων του λιμανιού βαθέων υδάτων, σύμφωνα με τις τρεις πηγές.
Η China Merchants έχει μερίδιο στην εταιρεία που διαχειρίζεται τον τερματικό σταθμό εμπορευματοκιβωτίων του Κίνγκστον μαζί με τη γαλλική CMA CGM. Ο κινεζικός όμιλος μετάλλων JISCO αγόρασε το 2016 το διυλιστήριο αλουμίνας Alpart στο Σεντ Ελίζαμπεθ, δυτικά της πρωτεύουσας, και είναι ιδιοκτήτης του κοντινού λιμανιού Πορτ Κάιζερ. Μια ανάλυση του Ιουνίου από το think-tank Center for Strategic & International Studies ανέφερε ότι η παρουσία της Κίνας στο Κίνγκστον αποτελεί τον μεγαλύτερο κίνδυνο για την ασφάλεια των Ηνωμένων Πολιτειών από όλα τα λιμενικά έργα του Πεκίνου στη Λατινική Αμερική και την Καραϊβική.
Κατά την επίσκεψή του στο Κίνγκστον τον Μάρτιο ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Μάρκο Ρούμπιο χαρακτήρισε τη στρατηγική της Κίνας ως «αρπακτική», χρησιμοποιώντας εταιρείες που επιδοτούνται από την κυβέρνηση για να «υποτιμήσουν όλους» και να αποκτήσουν περιουσιακά στοιχεία. Η παρουσία εξοπλισμού από μη αξιόπιστους προμηθευτές σε κρίσιμες υποδομές σε όλο τον κόσμο, συμπεριλαμβανομένων των λιμένων, αυξάνει τον κίνδυνο για την εθνική ασφάλεια των ΗΠΑ, δήλωσε εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ όταν ρωτήθηκε για τα σχόλια του Ρούμπιο.
Ήδη κατά τη διάρκεια της πρώτης θητείας του Τραμπ υπήρχε κάποια αντίδραση ενάντια στις κινεζικές επενδύσεις στην περιοχή. «Υποψιάζομαι ότι θα υπάρξει αυξανόμενη πίεση από τις ΗΠΑ να αποσυρθούμε από οποιαδήποτε αυξανόμενη συνεργασία με την Κίνα», δήλωσε ο πρώην πρωθυπουργός της Τζαμάικας Μπρους Γκόλντινγκ, ο οποίος συνέβαλε στην προσέλκυση κινεζικών επενδύσεων στην καραϊβική χώρα. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, εν τω μεταξύ, η COSCO έχει επενδύσει με τοπικούς εταίρους σε τερματικούς σταθμούς εμπορευματοκιβωτίων στα λιμάνια του Λος Άντζελες και του Λονγκ Μπιτς.
Στην Αυστραλία, η αμερικανική εταιρεία ιδιωτικών κεφαλαίων Cerberus, η οποία ιδρύθηκε από τον αναπληρωτή υπουργό Άμυνας των ΗΠΑ Στίβεν Φάινμπεργκ, έχει δείξει ενδιαφέρον για την αγορά της μίσθωσης του λιμανιού του Ντάργουιν, όπως δήλωσε τον Μάιο ανώτερο στέλεχος της κινεζικής εταιρείας Landbridge, η οποία διαχειρίζεται το λιμάνι. Ο πρωθυπουργός της Αυστραλίας Άντονι Αλμπανέζε έχει δεσμευτεί να επιστρέψει το στρατηγικό βόρειο λιμάνι στην αυστραλιανή ιδιοκτησία και επανέλαβε κατά τη διάρκεια επίσκεψής του στην Κίνα τον Ιούλιο ότι η θέση της κυβέρνησης ήταν πολύ σαφής όσον αφορά την επιθυμία για αυστραλιανή ιδιοκτησία.
Δημοκρατικοί και Ρεπουμπλικανοί βουλευτές εξετάζουν προσεκτικά την ιδιοκτησία των λιμένων της Κίνας από το τέλος της θητείας του Προέδρου Τζο Μπάιντεν, σύμφωνα με έναν αξιωματούχο των λιμένων των ΗΠΑ που είναι εξοικειωμένος με το θέμα. Σε ομιλία του τον Φεβρουάριο, ο Κάρλος Χιμένεζ, πρόεδρος της Υποεπιτροπής Εσωτερικής Ασφάλειας της Βουλής για τις Μεταφορές και τη Ναυτική Ασφάλεια, δήλωσε: «Η Αμερική δεν μπορεί και δεν θα παραμείνει αδρανής ενώ η κομμουνιστική Κίνα συνεχίζει να υπονομεύει τα συμφέροντά μας στους θαλάσσιους λιμένες».
Διαβάστε επίσης
Google: Επενδύει 5 δισεκατομμύρια στερλίνες στο Ηνωμένο Βασίλειο
