Τι σημαίνει στην πραγματικότητα η αναγνώριση ενός παλαιστινιακού κράτους
Η Βρετανία, ο Καναδάς και η Αυστραλία αναγνώρισαν την Κυριακή ένα παλαιστινιακό κράτος, ενώ αναμένεται να ακολουθήσουν και άλλες χώρες στη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών στη Νέα Υόρκη.
Τι σημαίνει όμως αυτό για τους Παλαιστίνιους και το Ισραήλ;
Η Οργάνωση για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης ανακήρυξε ανεξάρτητο παλαιστινιακό κράτος το 1988 και το μεγαλύτερο μέρος του παγκόσμιου Νότου το αναγνώρισε. Σήμερα, περίπου 150 από τα 193 κράτη μέλη του ΟΗΕ έχουν αναγνωρίσει ένα παλαιστινιακό κράτος.
Ο κύριος σύμμαχος του Ισραήλ, οι Ηνωμένες Πολιτείες, δηλώνουν εδώ και καιρό ότι υποστηρίζουν τον στόχο ενός παλαιστινιακού κράτους, αλλά μόνο αφού οι Παλαιστίνιοι συμφωνήσουν με το Ισραήλ σε μια λύση δύο κρατών. Μέχρι τις τελευταίες εβδομάδες, οι μεγάλες ευρωπαϊκές δυνάμεις συμμερίζονταν αυτή τη θέση.
Ωστόσο, δεν έχουν διεξαχθεί τέτοιες διαπραγματεύσεις από το 2014 και ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου έχει πλέον δηλώσει ότι δεν θα υπάρξει ποτέ παλαιστινιακό κράτος.
Διπλωματικά δικαιώματα
Η κίνηση αυτή σημαίνει ότι η Παλαιστίνη θα έχει πλήρη διπλωματικά δικαιώματα και αποστολές με τις χώρες που αναγνωρίζουν ένα παλαιστινιακό κράτος.
Ποιο είναι το τρέχον διεθνές καθεστώς του παλαιστινιακού κράτους;
Η Παλαιστινιακή Αρχή, με επικεφαλής τον πρόεδρο Μαχμούντ Αμπάς, αναγνωρίζεται διεθνώς ως εκπρόσωπος του παλαιστινιακού λαού.
Το διοικητικό όργανο ασκεί περιορισμένη αυτοδιοίκηση σε τμήματα της κατεχόμενης από το Ισραήλ Δυτικής Όχθης βάσει συμφωνιών με το Ισραήλ. Εκδίδει παλαιστινιακά διαβατήρια και διαχειρίζεται τα παλαιστινιακά συστήματα υγείας και εκπαίδευσης.
Ωστόσο, ορισμένες εμπορικές, επενδυτικές, εκπαιδευτικές και πολιτιστικές ανταλλαγές περιορίζονται από το Ισραήλ και επί του παρόντος δεν υπάρχουν παλαιστινιακά αεροδρόμια.
Η Δυτική Όχθη, η οποία δεν έχει πρόσβαση σε θάλασσα, είναι προσβάσιμη μόνο μέσω Ισραήλ ή μέσω των ελεγχόμενων από το Ισραήλ συνόρων με την Ιορδανία. Το Ισραήλ ελέγχει επίσης κάθε πρόσβαση στη Λωρίδα της Γάζας.
Μεγάλο μέρος αυτού που θα αποτελούσε ένα πιθανό παλαιστινιακό κράτος βρίσκεται υπό ισραηλινή στρατιωτική κατοχή για περισσότερο από μισό αιώνα.
Σύμφωνα με τη Σύμβαση του Μοντεβιδέο του 1933, υπάρχουν αρκετά κριτήρια πριν η Παλαιστίνη αναγνωριστεί ως κυρίαρχο κράτος βάσει του διεθνούς δικαίου.
Η διαδικασία απαιτεί από το κράτος να έχει:
• Μόνιμο πληθυσμό·
• Οριοθετημένη επικράτεια·
• Αποτελεσματική κυβέρνηση και διεθνείς σχέσεις·
• Επίσημες διπλωματικές διαδικασίες, συμπεριλαμβανομένων πρεσβειών, πρεσβευτών και συνθηκών.
Είναι η κίνηση απλώς συμβολική;
Η Κίνα, η Ινδία, η Ρωσία και πολλά αραβικά κράτη έχουν αναγνωρίσει την ανεξαρτησία της Παλαιστίνης εδώ και δεκαετίες, αλλά σε μεγάλο βαθμό τη θεωρούν ως μια συμβολική χειρονομία, η οποία έχει μικρή επιρροή σε ό,τι συμβαίνει επί τόπου.
Ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν, ο οποίος ήταν ο πρώτος ηγέτης χώρας της G7 που υποστήριξε την αναγνώριση, δήλωσε ότι η αναγνώριση θα συνοδεύεται επίσης από τη δέσμευση ότι η Παλαιστινιακή Αρχή θα θεσπίσει μεταρρυθμίσεις, οι οποίες, όπως λέει, θα την θέσουν σε καλύτερη θέση για να κυβερνήσει τη μεταπολεμική Γάζα.
Ο Καναδός πρωθυπουργός Μαρκ Κάρνεϊ δήλωσε ότι η απόφαση αναγνώρισης ενός παλαιστινιακού κράτους είναι «απαραίτητη», αλλά αναγνώρισε τους περιορισμούς.
«Δεν έχουμε καμία ψευδαίσθηση ότι αυτό είναι κάποιο είδος πανάκειας, αλλά είναι απαραίτητο κατά την κρίση μας. Είναι στην κρίση των περισσότερων άλλων χωρών στον κόσμο ότι πρέπει να προωθήσουμε αυτό τώρα, επειδή, όπως λέω, η πιθανότητα, κατά απόλυτη παραβίαση του χάρτη του ΟΗΕ, μιας απόλυτης παραβίασης του διεθνούς δικαίου της αυτοδιάθεσης για τους παλαιστινιακούς λαούς, εξαλείφεται», δήλωσε ο Κάρνεϊ.
«Έτσι, κάνουμε ό,τι μπορούμε, αλλά αναγνωρίζουμε τους περιορισμούς».
Ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου αναμένεται να μιλήσει στη γενική συνέλευση του ΟΗΕ, αλλά ο Αμπάς δεν έχει λάβει βίζα για τις ΗΠΑ. Είναι πιθανό να εμφανιστεί μέσω βίντεο.
Ποιες χώρες αναγνωρίζουν (και ποιες όχι) την Παλαιστίνη;
Ο Καναδάς, η Αυστραλία και η Πορτογαλία αναγνώρισαν επίσης επίσημα την Παλαιστινιακή Κρατική Αρχή, μαζί με το Ηνωμένο Βασίλειο την Κυριακή, πράγμα που σημαίνει ότι 151 από τα 193 κράτη μέλη των Ηνωμένων Εθνών αναγνωρίζουν την Παλαιστίνη. Αυτό περιλαμβάνει περισσότερα από δώδεκα στην Ευρώπη, συμπεριλαμβανομένης της Ισπανίας, της Ιρλανδίας και της Νορβηγίας.
Αναγνώριση από χώρες έναντι Ηνωμένων Εθνών
Χωρίς μόνιμη έδρα στον ΟΗΕ, η Παλαιστινιακή Αρχή έχει περιορισμένη μόνο ικανότητα διεξαγωγής διμερών σχέσεων. Αυτό σημαίνει ότι μια αντιπροσωπεία που εκπροσωπεί επίσημα το Κράτος της Παλαιστίνης έχει καθεστώς μόνιμου παρατηρητή αλλά δεν έχει δικαίωμα ψήφου.
Ανεξάρτητα από το πόσες μεμονωμένες χώρες αναγνωρίζουν την ανεξαρτησία της Παλαιστίνης, η πλήρης ένταξη στον ΟΗΕ απαιτεί την έγκριση του Συμβουλίου Ασφαλείας.
Για την έγκριση απαιτούνται τουλάχιστον εννέα ψήφοι υπέρ και κανένα βέτο από τα μόνιμα «πέντε μεγάλα» κράτη μέλη: Ηνωμένο Βασίλειο, ΗΠΑ, Γαλλία, Ρωσία και Κίνα.
Εάν το Συμβούλιο εγκρίνει το αίτημα, αυτό παραπέμπεται στη Γενική Συνέλευση για έγκριση, όπου απαιτείται πλειοψηφία δύο τρίτων.
Ένα κράτος δεν μπορεί να ενταχθεί στον ΟΗΕ χωρίς την υποστήριξη τόσο του Συμβουλίου Ασφαλείας όσο και της Γενικής Συνέλευσης.
Το 2011, το Συμβούλιο Ασφαλείας εξέτασε την αίτηση της Παλαιστίνης για να γίνει μόνιμο μέλος για αρκετές εβδομάδες, αλλά δεν μπόρεσε να καταλήξει σε ομόφωνη θέση, επομένως δεν πραγματοποιήθηκε ποτέ επίσημη ψηφοφορία.
Πιο πρόσφατα, στις 18 Σεπτεμβρίου, οι ΗΠΑ άσκησαν βέτο σε ψήφισμα του Συμβουλίου Ασφαλείας που απαιτούσε άμεση και μόνιμη κατάπαυση του πυρός στη Γάζα και την απελευθέρωση όλων των ομήρων, λέγοντας ότι η προσπάθεια δεν ήταν αρκετή για την καταδίκη της Χαμάς.
Πώς αντέδρασαν οι Παλαιστίνιοι και οι Ισραηλινοί;
Όταν το Ηνωμένο Βασίλειο, η Γαλλία και ο Καναδάς ανακοίνωσαν τον Ιούλιο ότι σχεδίαζαν να αναγνωρίσουν την Παλαιστίνη ως κράτος, ο ηγέτης της Παλαιστινιακής Αρχής, Αμπάς, εξέφρασε «ευχαριστίες και εκτίμηση» και στις τρεις χώρες.
Ο Νετανιάχου καταδίκασε την κίνηση, λέγοντας ότι η αναγνώριση ενός παλαιστινιακού κράτους θα ήταν «ένα εφαλτήριο για την εξόντωση του Ισραήλ – όχι για να ζήσουν ειρηνικά δίπλα του».
Είπε ακόμη ότι το Ισραήλ δεν θα παραιτηθεί ποτέ από τον απόλυτο έλεγχο της ασφάλειας στη Γάζα ή στη Δυτική Όχθη, και η απόφαση να αναγνωριστεί η Παλαιστίνη ως κράτος «αποτελεί ανταμοιβή για τη Χαμάς και βλάπτει τις προσπάθειες για την επίτευξη κατάπαυσης του πυρός στη Γάζα και ενός πλαισίου για την απελευθέρωση των ομήρων».
Πώς συνδέονται όλα αυτά με μια λύση δύο κρατών;
Με απλά λόγια, μια λύση δύο κρατών θεωρείται ευρέως ως το πιο βιώσιμο πλαίσιο για την επίτευξη της παλαιστινιακής ανεξαρτησίας.
Θα έβλεπε ένα ανεξάρτητο παλαιστινιακό κράτος να ιδρύεται παράλληλα με το υπάρχον κράτος του Ισραήλ – δίνοντας και στους δύο λαούς τη δική τους επικράτεια.
Νωρίτερα τον Σεπτέμβριο, η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ ψήφισε με συντριπτική πλειοψηφία – 142 ψήφους υπέρ – την έγκριση μιας διακήρυξης που περιγράφει τα «απτά, χρονικά δεσμευτικά και μη αναστρέψιμα βήματα» προς μια λύση δύο κρατών.
Η διακήρυξη καταδικάζει τις επιθέσεις της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου και τα αντίποινα του Ισραήλ εναντίον αμάχων και υποδομών στη Γάζα. Το Ισραήλ και οι ΗΠΑ ήταν μεταξύ των 10 κρατών μελών που ψήφισαν κατά του ψηφίσματος.
Οι Παλαιστίνιοι επιδιώκουν ένα ανεξάρτητο κράτος στην κατεχόμενη Δυτική Όχθη, την προσαρτημένη Ανατολική Ιερουσαλήμ και τη Γάζα, εδάφη που κατέχονται από το Ισραήλ από τον Πόλεμο των Έξι Ημερών του 1967.
Ο Νετανιάχου και το μεγαλύτερο μέρος της πολιτικής τάξης του Ισραήλ αντιτίθενται εδώ και καιρό στην ίδρυση παλαιστινιακού κράτους και υποστηρίζουν ότι αυτό θα ανταμείψει τους μαχητές μετά την 7η Οκτωβρίου.
Ένα από τα μεγαλύτερα εμπόδια για μια λύση δύο κρατών θα ήταν ο καθορισμός των συνόρων ενός πιθανού παλαιστινιακού κράτους.
Πολλοί πιστεύουν ότι θα έπρεπε να είναι τα ίδια που υπήρχαν πριν από το 1967, αλλά έκτοτε, όλο και περισσότεροι ισραηλινοί οικισμοί έχουν ιδρυθεί εντός της Δυτικής Όχθης, με περίπου 600.000 Ισραηλινούς να ζουν τώρα εκεί και στην κατεχόμενη Ανατολική Ιερουσαλήμ.
Διαβάστε επίσης:
Αναφορές για μυστική μετακίνηση γαλλικών στρατευμάτων στη Μολβαδία – Επόμενος σταθμός η Οδησσός
Ώρα Παλαιστίνης στη Σύνοδο του ΟΗΕ – Τι αλλάζει με την αναγνώριση του παλαιστινιακού κράτους
