Ανυπέρβλητα προβλήματα στη Γάζα
Μπορεί οι εξελίξεις στη Γάζα να χαρακτηρίζονται ανέλπιστα θετικές, αλλά είναι εξαιρετικά δύσκολο να τερματιστεί οριστικά ο πόλεμος και να επιτευχθεί διαρκής ειρήνη.
Η Λωρίδα της Γάζας βιώνει μια εύθραυστη ανακωχή, αλλά η ειρήνη παραμένει μακριά. Παρά την προσωρινή κατάπαυση του πυρός και τις πρώτες ανταλλαγές ομήρων και κρατουμένων, οι προκλήσεις παραμένουν απειλητικές. Η Χαμάς δεν έχει αφοπλιστεί, η ανθρωπιστική βοήθεια φτάνει με δυσκολία και η συνεχιζόμενη συγκρουσιακή κατάσταση απειλεί να τινάξει στον αέρα κάθε συμφωνία.
Προσπάθειες διατήρησης της εκεχειρίας
Είναι φανερό πως ο Ντόναλντ Τραμπ ανησυχεί ότι ο πρωθυπουργός του Ισραήλ μπορεί να «ακυρώσει» τη συμφωνία και να συνεχίσει μια ολοκληρωτική επίθεση κατά της Χαμάς. Γι’ αυτό τον λόγο, έστειλε τον αναπληρωτή του Τζέι Ντι Βανς και τους απεσταλμένους του στο Ισραήλ, Στιβ Γουίτκοφ και Τζάρεντ Κούσνερ, ώστε να κρατήσουν ζωντανή τη συμφωνία ειρήνης και να πιέσουν τόσο τον Μπενιαμίν Νετανιάχου όσο και τη Χαμάς για την έναρξη συνομιλιών σχετικά με τη δεύτερη κρίσιμη φάση του ειρηνευτικού σχεδίου των 20 σημείων για τη Γάζα.
Η επίσκεψη του Βανς πραγματοποιήθηκε έπειτα από μια έξαρση της βίας την Κυριακή, που απείλησε να εκτροχιάσει τη δωδεκαήμερη εκεχειρία. Σύμφωνα με ισραηλινές πηγές, μαχητές της Χαμάς σκότωσαν δύο Ισραηλινούς στρατιώτες στη νότια Γάζα πυροδοτώντας ισραηλινές αεροπορικές επιδρομές, που είχαν αποτέλεσμα να χάσουν τη ζωή τους δεκάδες Παλαιστίνιοι. Επίσης ο ισραηλινός στρατός δήλωσε ότι πυροβόλησε εναντίον «τρομοκρατών» που διέσχισαν τη λεγόμενη «Κίτρινη Γραμμή», η οποία οριοθετεί την περιοχή εντός της Λωρίδας όπου έχουν αναπτυχθεί οι ισραηλινές δυνάμεις.
Πάντως, αισιόδοξα είναι τα μηνύματα από το Κάιρο του Χαλίλ Αλ Χάγια, επικεφαλής διαπραγματευτή της Χαμάς, ο οποίος επέμεινε ότι η ομάδα του και άλλες παλαιστινιακές παρατάξεις είναι προσηλωμένες στη συμφωνία κατάπαυσης του πυρός και αποφασισμένες να την εφαρμόσουν πλήρως μέχρι τέλους. Επισήμανε επίσης τη δυσκολία που αντιμετωπίζει η Χαμάς με την εξεύρεση και την παράδοση των σορών των ομήρων λόγω της έλλειψης εξειδικευμένου εξοπλισμού. Να θυμίσουμε ότι μέχρι την Τετάρτη είχαν παραδοθεί στο Ισραήλ οι 13 από τις συνολικά 28 σορούς των ομήρων.
Μετ’ εμποδίων και η ροή της ανθρωπιστικής βοήθειας
Είναι προφανές ότι η διατήρηση της εκεχειρίας είναι ζωτικής σημασίας και για την παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας. Όπως αναφέρει το BBC, από την έναρξη ισχύος της εκεχειρίας μέχρι το βράδυ της Τρίτης, 530 φορτηγά του WFP έχουν περάσει στη Γάζα με περισσότερους από 6.700 τόνους τροφίμων. Αυτές οι ποσότητες τροφίμων μπορούν να θρέψουν σχεδόν 500.000 ανθρώπους για δύο εβδομάδες.
Ο ημερήσιος στόχος των 2.000 τόνων προμηθειών δεν μπορεί προς το παρόν να επιτευχθεί, επειδή δεν είναι ανοιχτά όλα τα περάσματα στην περιοχή της Γάζας. Λειτουργούν μόνο δύο περάσματα – το Κερέμ Σαλόμ και το Κισσουφίμ – χωρίς κανένα από αυτά να βρίσκεται στον Βορρά (περιοχή της πόλης της Γάζας), όπου η επισιτιστική κατάσταση παραμένει εξαιρετικά κρίσιμη.
Τρέχουσα κατάσταση
Μέχρι στιγμής επιτεύχθηκε εκεχειρία και ολοκληρώθηκε η πρώτη φάση της ισραηλινο-παλαιστινιακής συμφωνίας. Η Χαμάς παρέδωσε στις ισραηλινές αρχές 20 ομήρους και 13 σορούς, ενώ το Ισραήλ απελευθέρωσε 2.000 Παλαιστίνιους κρατούμενους.
Τα κύρια προβλήματα στην παρούσα φάση είναι η παράδοση των υπολοίπων 15 σορών των ομήρων, που θεωρείται σχεδόν αδύνατη, και φυσικά ο αφοπλισμός της Χαμάς. Δευτερεύοντα προβλήματα είναι οι συνεχείς διακοπές της ροής της ανθρωπιστικής βοήθειας από τις ισραηλινές δυνάμεις και οι παραβιάσεις της «Κίτρινης Γραμμής» από μαχητές ένοπλων παλαιστινιακών οργανώσεων, που έχουν ως αποτέλεσμα την απώλεια ανθρώπινων ζωών.
Σε αυτά θα πρέπει να προστεθούν και οι διεξαγωγές εκκαθαριστικών επιχειρήσεων της Χαμάς κατά αντίπαλων παλαιστινιακών δυνάμεων, κυρίως στην ανατολική Ράφα και στη Χαν Γιουνίς.
Στη δεύτερη και δυσκολότερη φάση της ειρηνευτικής συμφωνίας, τα προβλήματα θα είναι περισσότερα, καθώς θα προστεθούν και άλλα. Για παράδειγμα, 5.000 Παλαιστίνιοι αστυνομικοί που εκπαιδεύτηκαν στην Αίγυπτο θα κληθούν να αναλάβουν τη δύσκολη αποστολή της διατήρησης της τάξης στην άναρχη Λωρίδα της Γάζας, όπου οι περίπου 7.000 μαχητές της στρατιωτικής πτέρυγας της Χαμάς αρνούνται να παραδώσουν τα όπλα τους.
Επίσης, στο δύσκολο έργο της διατήρησης της τάξης προβλέπεται να συνδράμουν και δυνάμεις τρίτων χωρών, μάλλον μουσουλμανικών. Βέβαια, αν δεν αφοπλισθεί η Χαμάς, τότε είναι πολύ πιθανό να μην συμβεί τίποτε απ’ όλα αυτά. Δηλαδή, να τερματισθεί η συμφωνία με την ανταλλαγή των ομήρων και την απελευθέρωση των 2.000 Παλαιστινίων. Οπότε, η συγκρουσιακή κατάσταση στη Λωρίδα της Γάζας θα συνεχισθεί ύστερα από μια προσωρινή κατάπαυση του πυρός.
Πλήθος παράγοντες απειλούν την ειρήνη
Παρά τις πρώτες θετικές ενδείξεις, η ειρήνη στη Γάζα παραμένει εύθραυστη. Η επιτυχία της δεύτερης φάσης της συμφωνίας εξαρτάται από τον αφοπλισμό της Χαμάς, την επιστροφή των υπολοίπων σορών των ομήρων και τη διασφάλιση της ροής της ανθρωπιστικής βοήθειας. Μέχρι να επιτευχθούν αυτά, η περιοχή κινδυνεύει να παραμείνει σε μια μόνιμη συγκρουσιακή κατάσταση, με τις ανθρώπινες απώλειες και την κοινωνική ανασφάλεια να απειλούν κάθε προσπάθεια ειρήνευσης.
Ο Βασίλης Γιαννακόπουλος είναι ταξίαρχος ε.α. της Π.Α., γεωστρατηγικός αναλυτής ([email protected])
Διαβάστε επίσης:
Γάζα: Ο υποσιτισμός εγκύων και βρεφών θα έχει επιπτώσεις σε γενιές ολόκληρες, λέει ο ΟΗΕ
Νέα Υόρκη: Νεογέννητο με τον ομφάλιο λώρο βρέθηκε παρατημένο σε σταθμό του μετρό
