Γιατί μας αρέσει να ακούμε συνεχώς τα ίδια τραγούδια

Μερικά τραγούδια όντως δεν τα βαριέσαι ποτέ για διάφορους λόγους. Γνωρίζεις κάθε λέξη, κάθε στίχο, κάθε παύση, πότε θα μπει το σόλο, το ρεφρέν,  γέφυρα και δεν τα βαριέσαι ποτέ όμως, τα ακούς ξανά. Αρχίζει και μοιάζει σαν κάτι που στρέφεσαι για ασφάλεια σαν ένα καταφύγιο.

Δεν ξέρω αν το έχεις σκεφτεί ποτέ αλλά κάθε τραγούδι έχει ένα σωρό χρήσεις και ακούμε το ίδιο τραγούδι για άλλο λόγο κάθε φορά. Άλλες φορές για λόγους νοσταλγίας, επειδή σου θυμίζει κάποιον, ή και επειδή σου θυμίζει εσένα όπως ήσουν τότε που βγήκε.

Κι εκεί που λες «ας βάλω κάτι καινούργιο», το χέρι πάει μόνο του στο repeat. Γιατί; Ίσως επειδή δεν θέλεις έκπληξη, θέλεις σιγουριά. Ξέρεις τι θα συμβεί, πότε θα έρθει εκείνο το σημείο που “ανεβαίνει”. Κι αυτή η προβλεψιμότητα είναι η πιο ήρεμη μορφή ευτυχίας. Σαν να περπατάς σε δρόμο που έχεις ήδη διασχίσει χίλιες φορές και δεν σε νοιάζει που δεν έχει θέα, αρκεί που δεν έχει φόβο.

Ο εγκέφαλος αγαπά τα πράγματα που αναγνωρίζει διότι όταν ξέρεις τι ακολουθει, νιώθεις πιο άνετα. Δεν χρειάζεται να προσέχεις, ή να “παλέψεις” με κάτι νέο και άγνωστο. Μερικοί το λένε “συνήθεια”, αλλά μοιάζει πιο πολύ με ανάγκη για σταθερότητα και ασφάλεια.

Και είναι ωραίο, έτσι; Το να έχεις κάτι σταθερό σε μια εποχή που όλα αλλάζουν πιο γρήγορα απ’ ό,τι μπορείς να τα προλάβεις.

Αν το σκεφτείς, κάθε τραγούδι είναι ένα κλειστό κουτί χρόνου. Το ανοίγεις και πετάγεται έξω μια παλιά εκδοχή του εαυτού σου. Εκείνη που γέλαγε περισσότερο, ή εκείνη που πονούσε λιγότερο. Δεν χρειάζεται να θυμηθείς τι έγινε, το σώμα θυμάται μόνο του.

Μπορεί να είσαι στο λεωφορείο και να ακούς κάτι που σε πάει πίσω σε ένα καλοκαίρι, ένα αυτοκίνητο, ένα μπαλκόνι. Κι εκείνη η στιγμή, για ένα λεπτό, υπάρχει ξανά.

Η ντοπαμίνη πάλι μπροστά μας

Και για αυτό έχει σχέση με την ντοπαμίνη? Η ντοπαμίνη είναι μία ουσία που έγινε διάσημη τα τελευταία χρόνια. Είναι μία ουσία που παράγεται στον εγκέφαλο και μεταφέρει πληροφορίες μεταξύ των νευρώνων. Επηρεάζει τη διάθεση, την κίνηση, το κίνητρο, τη μάθηση και τη μνήμη. Λειτουργεί ως μέρος του συστήματος ανταμοιβής του εγκεφάλου και ενισχύει συμπεριφορές που προκαλούν ευχαρίστηση και κίνητρο.

Δεν είναι τυχαίο που πέφτουμε πάλι επάνω της. Ο εγκέφαλος “παίζει” μαζί μας. Κάθε φορά που προβλέπεις σωστά κάτι που αγαπάς, εκκρίνει ντοπαμίνη. Το ίδιο κάνει όταν σημαδεύεις κάτι και το πετυχαίνεις, αλλά και όταν βλέπεις ειδοποίηση στο κινητό ή όταν ταιριάζει μια κίνηση στο παιχνίδι. Η ανταμοιβή κρύβεται παντού και η εποχή μας είναι γεμάτη από τέτοιες που αναζητούν κάποιον να τις ανακαλύψει.

Η πρόβλεψη της χαράς είναι η ίδια η χαρά. Δεν περιμένεις την κορύφωση, την ξέρεις ήδη, και την απολαμβάνεις πριν καν φτάσει. Αυτό είναι το κόλπο του αγαπημένου τραγουδιού — δεν χρειάζεται να σε ξαφνιάσει, αρκεί να σε επιβεβαιώσει.

Όταν η επανάληψη δεν είναι βαρετή

Η επανάληψη δεν είναι πάντα σημάδι ρουτίνας. Μερικές φορές είναι τρόπος να κρατήσεις τον έλεγχο. Οι μέρες δεν μοιάζουν ποτέ μεταξύ τους, αλλά η μουσική τις φέρνει στο ίδιο επίπεδο. Όταν όλα γύρω αλλάζουν, το τραγούδι μένει ίδιο. Και αυτό το “ίδιο” είναι παρηγοριά.

Όλοι έχουμε ένα κομμάτι που λειτουργεί σαν κουμπί. Το πατάς όταν όλα μπερδεύονται, και για λίγο όλα τακτοποιούνται. Ο ρυθμός είναι πάντα ο ίδιος, κι εσύ ανασαίνεις μαζί του.

Η μουσική και το παιχνίδι

Κάπως παρόμοια λειτουργεί και το παιχνίδι. Όχι μόνο το κυριολεκτικό, αλλά κάθε μορφή του. Το μυαλό θέλει δομή, θέλει αρχή και τέλος, θέλει ρυθμό. Είτε πρόκειται για τραγούδι είτε για online εμπειρία, υπάρχει αυτό το γνώριμο “loop” που σε κάνει να νιώθεις ασφάλεια.

Στην betsson casino, για παράδειγμα, ο παίκτης δεν επιστρέφει απλώς για να δει το αποτέλεσμα, αλλά για το ίδιο το συναίσθημα της συμμετοχής. Το ρίσκο, η αναμονή, η κορύφωση, η επανάληψη, όλα αυτά λειτουργούν αντίστοιχα όπως συμβαίνει με ένα καλό …ρεφρέν.

Ο καφές το πρωί, ο ίδιος δρόμος για τη δουλειά, το ίδιο κομμάτι στο τέλος της ημέρας, η ζωή είναι γεμάτη μικρά επαναλαμβανόμενα μοτίβα.  Αυτά τα μικρά “ίδια” πράγματα, οι μικρές τελετουργίες είναι που κρατούν τον κόσμο να μη διαλύεται. Είναι σαν κόμποι σε ένα σκοινί που αλλιώς θα λυνόταν.

Δεν υπάρχει τίποτα κακό στο να ακούς ξανά το ίδιο τραγούδι. Δεν σημαίνει ότι δεν εξελίσσεσαι. Ίσα-ίσα, δείχνει ότι έχεις ανάγκη από σταθερότητα. Μπορεί να αλλάζουν όλα, φίλοι, συνήθειες, δουλειές, αλλά αυτός ο ήχος σε περιμένει πάντα.

Το ίδιο τραγούδι, άλλος εαυτός

Το ωραίο είναι ότι όσο εσύ αλλάζεις, το ίδιο τραγούδι ακούγεται αλλιώς. Το νόημα μετακινείται, αλλά ο ρυθμός μένει. Είναι σαν να ξαναδιαβάζεις μια παλιά επιστολή και να καταλαβαίνεις κάτι που τότε δεν είχες δει. Η μουσική είναι το πιο ήσυχο είδος διαλόγου με τον εαυτό σου.

Κι όσο κι αν ακούμε για “νέα τραγούδια”, “νέα trends”, πάντα θα υπάρχει αυτό το κομμάτι που σε περιμένει στην playlist. Όχι γιατί είναι καλύτερο, αλλά γιατί είναι δικό σου.

Επίλογος

Τελικά δεν ακούς το ίδιο τραγούδι. Ακούς τον εαυτό σου, κάθε φορά σε άλλη φάση. Είναι η απόδειξη ότι κάτι μέσα σου θυμάται ακόμα πώς να νιώθει. Και ίσως αυτό να είναι ο πραγματικός λόγος που πατάς repeat: γιατί θέλεις να μείνεις λίγο παραπάνω εκεί, σε μια στιγμή που δεν πονάει, σε μια μελωδία που δεν σε απογοητεύει.