Κληρονομικό δίκαιο: Μεγάλες αλλαγές στις διαθήκες, μετά από 80 χρόνια

Μια μεγάλη μεταρρύθμιση στο κληρονομικό δίκαιο αναμένεται να βρεθεί στο επίκεντρο της συνεδρίασης του Υπουργικού Συμβουλίου την Τρίτη, επιφέροντας αλλαγές στον σχετικό νόμο ο οποίος ψηφίστηκε το… 1946.

Σύμφωνα με πληροφορίες, η σημαντικότερη αλλαγή στον υφιστάμενο νόμο θα αφορά στην εισαγωγή του θεσμού της κληρονομικής σύμβασης, δηλαδή μιας συμφωνίας ανάμεσα σε κάποιον που επιθυμεί να ρυθμίσει την τύχη της περιουσίας του μετά θάνατον και σε ένα ή περισσότερα πρόσωπα που θα την κληρονομήσουν. Πρόκειται για μια πρακτική που εφαρμόζεται ευρέως σε πολλές χώρες του εξωτερικού, αλλά στην Ελλάδα μέχρι σήμερα παρέμενε νομικά απαγορευμένη.

Με το νέο πλαίσιο αλλάζει η διατύπωση που ανέφερε ότι κατά τον θάνατο του προσώπου η περιουσία του ως σύνολο (κληρονομία) περιέρχεται από τον νόμο ή από διαθήκη σε ένα ή περισσότερα πρόσωπα (κληρονόμοι). Πλέον, θα αναφέρεται πως η περιουσία (…) περιέρχεται από τον νόμο ή από διάταξη τελευταίας βούλησης (διαθήκη, κληρονομική σύμβαση αιτία θανάτου) σε ένα ή περισσότερα πρόσωπα (κληρονόμοι).

Η κληρονομική σύμβαση θα είναι δεσμευτική για όλα τα μέρη, χωρίς δυνατότητα μονομερούς ανάκλησης, εκτός αν κάποιος κληρονόμος υποπέσει σε σοβαρό παράπτωμα, όπως η τέλεση κακουργήματος. Παράλληλα, θα μπορεί να ακυρωθεί δικαστικά σε συγκεκριμένες περιπτώσεις, όπως πλάνη, απάτη ή απειλή.

Σε αντίθεση με τη διαθήκη, που είναι αυστηρά προσωπική, η κληρονομική σύμβαση επιτρέπει σε περισσότερα πρόσωπα να διαθέσουν από κοινού την περιουσία τους, ενώ παρέχει στον κληρονομούμενο τη δυνατότητα να επιλέξει το εφαρμοστέο δίκαιο της σύμβασης, το οποίο μπορεί να είναι ακόμη και διαφορετικό από το ελληνικό.

Παράλληλα, θα προβλέπεται η δυνατότητα να καθίσταται κάποιος κληρονόμος εφόσον συναινεί στην παροχή κάποιου ανταλλάγματος στον κληρονομούμενο. Σε περίπτωση που ο κληρονόμος δεν εκπληρώνει την παροχή στην οποία δεσμεύθηκε, τότε ο κληρονομούμενος μπορεί να υπαναχωρήσει από τη σύμβαση.

Επίσης, ο νέος νόμος θεσμοθετεί και την συνδιαθήκη, δηλαδή, μια διαθήκη που μπορούν να υπογράψουν περισσότερα άτομα μαζί – κάτι που μέχρι σήμερα απαγορεύεται από το άρθρο 1717 του Αστικού Κώδικα. Πλέον, η κοινή βούληση των συνδιαθετών θα μπορεί να βρει νομική ισχύ, εφόσον προκύψει ότι οι συνδιαθέτες είχαν κοινή βούληση δέσμευσης, καθώς στο σχέδιο νόμου υπάρχει διάταξη που αναφέρει ότι πράξη στην οποία συμπλέκονται οργανικά οι τελευταίες βουλήσεις περισσοτέρων, μπορεί να ισχύει ως κληρονομική σύμβαση, αν συνάγεται ότι οι συνδιαθέτες είχαν βούληση δέσμευσης.

Για τις περιπτώσεις που δεν υπάρχει διαθήκη ή κληρονομική σύμβαση, ο νέος νόμος αναμένεται να προβλέπει ότι ο/η επιζών σύζυγος θα λαμβάνει το 1/3 της κληρονομιάς, στην περίπτωση που κληρονομεί μαζί με ένα παιδί. Εάν υπάρχουν δύο ή παραπάνω παιδιά, τότε ο/η επιζών σύζυγος λαμβάνει το 1/4, όπως συμβαίνει μέχρι σήμερα.

Για συντρόφους εκτός γάμου, οι πληροφορίες αναφέρουν ότι ο νέος νόμος προβλέπει κληρονομικά δικαιώματα, που μπορεί να φτάσουν και στην απόκτηση ολόκληρης της κληρονομιάς, με αρκετούς όρους, βασικός εκ των οποίων είναι το να μην υπάρχει επιζών σύζυγος ή σύντροφος με σύμφωνο συμβίωσης του κληρονομούμενου, αλλά ούτε και άλλος συγγενής που κληρονομεί εξ αδιαθέτου, όπως και το ζευγάρι να συζούσε μόνιμα σε ελεύθερη ένωση για τουλάχιστον τρία χρόνια, χρονικός περιορισμός που δεν ισχύει αν υπάρχει παιδί.

Όσον αφορά στις ιδιόγραφες διαθήκες, ο νέος νόμος προβλέπει ότι πρέπει να παραδίδονται συμβολαιογράφο, που θα τις δημοσιεύει μετά τον θάνατο του διαθέτη. Οταν με τη διαθήκη αυτή θα εγκαθίστανται ως κληρονόμοι συγγενικά πρόσωπα πλην των στενών συγγενών, για να παραχθούν έννομα αποτελέσματα θα πρέπει η διαθήκη να κηρυχθεί κυρία, δηλαδή να βεβαιωθεί πέραν πάσης αμφιβολίας η γνησιότητά της και ότι αυτή είναι πράγματι γραμμένη από το χέρι του διαθέτη. Ετσι, επιβάλλεται πλέον γραφολογική πραγματογνωμοσύνη από ειδικό επιστήμονα, προϋπόθεση που ισχύει και σε περιπτώσεις που κάποιος κληρονόμος βρει την ιδιόχειρη διαθήκη διαθέτη έπειτα από χρόνια.

Τέλος, όσον αφορά στη διάκριση μεταξύ της κληρονομιαίας περιουσίας και της ατομικής περιουσίας του κληρονόμου, με το νέο νόμο τα δικαιώματα και οι υποχρεώσεις της κληρονομιάς αποχωρίζονται αυτοδικαίως από την περιουσία του κληρονόμου και αποτελούν χωριστή ομάδα που διοικείται από δικαστικό εκκαθαριστή. Στο τέλος της διαδικασίας, αν απομείνει κληρονομική περιουσία, θα αποδίδεται στους κληρονόμους ανάλογα με το μερίδιό τους.

Πηγή: ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ | topontiki.gr