Από τα… ψηλά της ΕΕ στα κρατητήρια: Πώς η αντιπρόεδρος της Κομισιόν, ο αρχιδιπλωμάτης και ο γενικός διευθυντής έπεσαν στα χέρια των αρχών
Πολιτικό σεισμό προκάλεσε στις Βρυξέλλες και όχι μόνο η είδηση ότι συνελήφθη η πρώην επικεφαλής εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ, Φεντερίκα Μογκερίνι, και ένας από τους ανώτερους διπλωμάτες της ένωσης, ο Στέφανο Σανίνο, μετά από έφοδο της βελγικής αστυνομίας στο πλαίσιο έρευνας για απάτη.
Η έρευνα, υπό την εποπτεία της ευρωπαϊκής εισαγγελίας, αφορά υποψίες για ευνοιοκρατία και ενδεχόμενο αθέμιτο ανταγωνισμό στην ανάθεση την περίοδο 2021-22 στο Κολλέγιο της Ευρώπης, από τη διπλωματική υπηρεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (EEAS) της οποίας η Μογκερίνι είχε διατελέσει επικεφαλής, ενός εκπαιδευτικού προγράμματος εννέα μηνών για μελλοντικούς διπλωμάτες.
Η αστυνομία συνέλαβε τρεις υπόπτους και πραγματοποίησε έρευνες στην Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης (EEAS) και στο Κολέγιο της Ευρώπης για φερόμενη διαφθορά στην ίδρυση ακαδημίας εκπαίδευσης διπλωματών.
Οι έρευνες — που διεξήχθησαν κατόπιν αιτήματος της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας (EPPO) και εγκρίθηκαν από τη βελγική αστυνομία — πραγματοποιήθηκαν στην ΕΕAS στις Βρυξέλλες, σε κτίρια του Κολλεγίου της Ευρώπης στην Μπριζ και σε ιδιωτικές κατοικίες, σύμφωνα με ανακοίνωση της EPPO.
Σημειώνεται ότι η EEAS είναι ο τομέας εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ και μέχρι το 2019 επικεφαλής ήταν η πρώην Αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Μογκερίνι. Από το 2020 είναι πρύτανης του Κολεγίου της Ευρώπης, ενός κέντρου εκπαίδευσης για μελλοντικούς αξιωματούχους της ΕΕ.
Οι βελγικές αρχές ερευνούν την Διπλωματική Ακαδημία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ένα πρόγραμμα για νεότερους διπλωμάτες σε όλες τις χώρες της ΕΕ που διευθύνεται από το Κολλέγιο της Ευρώπης και του οποίου η Μογκερίνι είναι διευθύντρια από τον Αύγουστο του 2022.
Ο Σανίνο, πρώην Ιταλός διπλωμάτης, ήταν ο κορυφαίος πολιτικός υπάλληλος στην EEAS και επί του παρόντος είναι γενικός διευθυντής για τη Μέση Ανατολή, τη Βόρεια Αφρική και το τμήμα του Κόλπου στην Επιτροπή.
Το τρίτο άτομο που τελεί υπό κράτηση σε σχέση με την έρευνα είναι ο Τσέζαρε Τζεγκρέτι, συνδιευθυντής του γραφείου εκπαίδευσης, κατάρτισης και έργων στελεχών του Κολλεγίου της Ευρώπης, σύμφωνα με άτομο που γνωρίζει τις λεπτομέρειες της υπόθεσης.
Οι ερευνητές προσπαθούν να διαπιστώσουν “εάν το Κολλέγιο της Ευρώπης ή εκπρόσωποι είχαν ενημερωθεί εκ των προτέρων για τα κριτήρια επιλογής”, στο πλαίσιο της διαδικασίας πρόσκλησης υποβολής προσφορών που εκκίνησε η διπλωματική υπηρεσία της ΕΕ γι αυτό το πρόγραμμα κατάρτισης εννέα μηνών, σύμφωνα με την ευρωπαϊκή εισαγγελία.
Η επιλογή μέσω της πρόσκλησης υποβολής προσφορών χρονολογείται από την περίοδο 2021-2022, και οι παραβάσεις για τις οποίες διατυπώνονται κατηγορίες είναι ενδεχομένως: απάτη στην ανάθεση των δημοσίων συμβάσεων, διαφθορά, σύγκρουση συμφερόντων και παραβίαση του επαγγελματικού απορρήτου”, διευκρίνισε.
Η ευρωπαϊκή εισαγγελία, που συστάθηκε επίσημα το 2021, είναι ανεξάρτητο όργανο της ΕΕ αρμόδιο για την καταπολέμηση της απάτης σε βάρος κονδυλίων της Ένωσης, και οποιασδήποτε άλλης παράβασης που θίγει τα οικονομικά της συμφέροντα (διαφθορά, ξέπλυμα χρήματος, διασυνοριακή απάτη στον τομέα του ΦΠΑ).
Άρσεις ασυλίας
Αυτό το υπερεθνικό όργανο είναι αρμόδιο για την έρευνα αλλά και τη δίωξη και την προσαγωγή ενώπιον της δικαιοσύνης των υπαιτίων ανάλογων παραβάσεων, μια πρωτοφανής εξουσία την οποία δεν διέθετε η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Καταπολέμησης της Απάτης (OLAF).
Η Φεντερίκα Μογκερίνι, Ιταλίδα πρώην υπουργός Εξωτερικών, ανέλαβε τα ηνία της διπλωματίας της ΕΕ το 2014, και ενσάρκωσε το πρόσωπο της ΕΕ στο εξωτερικό κατά την πενταετία της θητείας του Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ ως προέδρου της Επιτροπής.
Η Μογκερίνι είχε ηγηθεί για την ΕΕ του πολύ ευαίσθητου θέματος των διαπραγματεύσεων για το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα. Αντικαταστάθηκε στη θέση του Υπάτου Εκπροσώπου από τον Ισπανό Ζοσέπ Μπορέλ, τον οποίο διαδέχθηκε τον Δεκέμβριο του 2024 η Εσθονή Κάγια Κάλας.
Τον Σεπτέμβριο του 2020, η Μογκερίνι έγινε πρύτανης του Κολλεγίου της Ευρώπης και ο ιστότοπος του ιδρύματος αναφέρει ότι η Μογκερίνι διευθύνει επίσης από τον Αύγουστο του 2022 την Διπλωματική Ακαδημία της ΕΕ, το πρόγραμμα αυτό που βρίσκεται στο επίκεντρο της έρευνας της ευρωπαϊκής εισαγγελίας.
Η έρευνα αυτή διευθύνεται από κοινού από ανακριτή της Δυτικής Φλάνδρας, της βελγικής επαρχίας όπου βρίσκεται η Μπρυζ. Η βελγική ομοσπονδιακή αστυνομία διεξήγαγε τις έρευνες σε γραφεία και κατοικίες.
Πριν από την αστυνομική αυτή επιχείρηση, η ευρωπαϊκή εισαγγελία είχε ζητήσει την άρση της ασυλίας, την οποία απολαμβάνουν αρκετοί ύποπτοι, κάτι που έγινε δεκτό, υπογράμμισε επίσης η ευρωπαϊκή εισαγγελία, χωρίς να αναφέρει ονόματα ή αξιώματα.
Ποια είναι η Φεντερίκα Μογκερίνι
Η Φεντερίκα Μογκερίνι είναι Πρύτανης του Κολεγίου της Ευρώπης από τον Σεπτέμβριο του 2020 και διευθύντρια της Ευρωπαϊκής Διπλωματικής Ακαδημίας από τον Αύγουστο του 2022, η οποία λειτουργεί στο πλαίσιο του Κολεγίου της Ευρώπης.
Προηγουμένως, διετέλεσε Ύπατη Εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Ένωσης για Θέματα Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφαλείας και Αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής την περίοδο 2014–2019.
Πριν ενταχθεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση, υπηρέτησε ως υπουργός Εξωτερικών και Διεθνούς Συνεργασίας της Ιταλίας το 2014 και, από το 2008 έως το 2014, ήταν μέλος της ιταλικής Βουλής των Αντιπροσώπων. Στο πλαίσιο της κοινοβουλευτικής της δραστηριότητας, διετέλεσε επικεφαλής της ιταλικής αντιπροσωπείας στη Διακοινοβουλευτική Συνέλευση του ΝΑΤΟ και αντιπρόεδρος της Πολιτικής της Επιτροπής την περίοδο 2013–2014. Ήταν επίσης μέλος της ιταλικής αντιπροσωπείας στην Κοινοβουλευτική Συνέλευση του Συμβουλίου της Ευρώπης από το 2008 έως το 2013, γραμματέας της Επιτροπής Άμυνας την ίδια περίοδο και μέλος της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων. Επιπλέον, συντόνιζε τη Διακοινοβουλευτική Ομάδα για τη Συνεργασία στην Ανάπτυξη.
Από τον Ιανουάριο 2020 έως τον Σεπτέμβριο 2021, ήταν συμπρόεδρος της Ομάδας Υψηλού Επιπέδου των Ηνωμένων Εθνών για τους Εσωτερικά Εκτοπισμένους.
Η Φεντερίκα Μογκερίνι είναι μέλος της Συμβουλευτικής Επιτροπής για Θέματα Αφοπλισμού (ADBM), του Διοικητικού Συμβουλίου του International Crisis Group και του Rockefeller Brothers Fund, Fellow του German Marshall Fund, καθώς και μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του Ιταλικού Ινστιτούτου Διεθνών Υποθέσεων (IAI) και της American Academy of Arts & Sciences. Έχει επίσης διατελέσει μέλος της Ομάδας Υψηλού Επιπέδου Στοχασμού του Συμβουλίου της Ευρώπης.
Γεννημένη στη Ρώμη το 1973, κόρη σκηνογράφου που συνεργάστηκε με μερικές από τις μεγαλύτερες μορφές του ιταλικού μεταπολεμικού κινηματογράφου, η Mogherini αποφοίτησε με πτυχίο πολιτικών επιστημών από το Πανεπιστήμιο La Sapienza. Η διπλωματική της εργασία είχε θέμα το πολιτικό Ισλάμ.
Ενεργό μέλος του κόμματος «Δημοκράτες της Αριστεράς» (DS), ενός σοσιαλδημοκρατικού κόμματος που περιλάμβανε πολλούς πρώην κομμουνιστές, η Μογκερίνι ξεχώρισε γρήγορα και ειδικεύτηκε στα θέματα εξωτερικής πολιτικής, με ιδιαίτερη έμφαση στις σχέσεις με το Δημοκρατικό Κόμμα των ΗΠΑ. Το 2008, έναν χρόνο μετά τη συγχώνευση των Δημοκρατών της Αριστεράς με άλλα κόμματα στο νέο κεντροαριστερό PD, εξελέγη για πρώτη φορά βουλευτής. Τον Φεβρουάριο, σε ηλικία μόλις 40 ετών, έγινε η νεότερη υπουργός Εξωτερικών στην ιστορία της Ιταλικής Δημοκρατίας.
Η Μογκερίνι ζει στο Βέλγιο και έχει δύο κόρες.
Στέφανο Σαννίνο, ο πρώην διπλωμάτης
Ο Στέφανο Σαννίνο, Ιταλός πρώην διπλωμάτης και υψηλόβαθμος υπάλληλος των Βρυξελλών κατέχει πάνω από 30 χρόνια εμπειρίας στη διπλωματία και την ευρωπαϊκή πολιτική. Κατά τη διάρκεια της καριέρας του ανέλαβε τη Γενική Διεύθυνση της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Εξωτερικής Δράσης (EEAS) ενώ διετέλεσε και πρέσβης της Ιταλίας στην Ισπανία.
Με σπουδές στο Πανεπιστήμιο Federico II της Νάπολης, ο Σαννίνο εισήλθε στην ιταλική διπλωματική υπηρεσία το 1986. Η καριέρα του στην Κομισιόν ξεκίνησε το 2002, όταν διορίστηκε σύμβουλος για τις εξωτερικές σχέσεις και το εμπόριο στην ομάδα του Ρομάνο Πρόντι. Στη συνέχεια, υπηρέτησε ως Διευθυντής για τη Διαχείριση Κρίσεων και εκπρόσωπος της Επιτροπής στην Επιτροπή Πολιτικής και Ασφάλειας, πριν γίνει Διπλωματικός Σύμβουλος του Πρόντι όταν ανέλαβε την πρωθυπουργία της Ιταλίας το 2006.
Το 2013, ανέλαβε τη θέση του Μόνιμου Αντιπροσώπου της Ιταλίας στην ΕΕ, ενώ τον Ιανουάριο του 2020, διορίστηκε ΓΓ της EAAS, παίζοντας κεντρικό ρόλο στη διαχείριση εξωτερικών σχέσεων και την εξωτερική πολιτική της ΕΕ. Στη θέση παρέμεινε μέχρι το 2024. Αμέσως μετά την αποχώρησή του, επέστρεψε στην Κομισιόν, ως Διευθυντής για τη Μέση Ανατολή, Βόρεια Αφρική και τον Κόλπο (DG MENA).
Πέραν της διπλωματικής του καριέρας, ο Σαννίνο είναι γνωστός για τη στήριξή του στους ΛΟΑΤΚΙ+. Ο ίδιος είναι ανοιχτά γκέι και παντρεμένος με τον Καταλανό Σαντιάγκο Μοντραγκόν Βιάλ. Το 2016 έλαβε το βραβείο Transexualia 2016 για την υποστήριξή του στην κοινωνική ένταξη των τρανς ατόμων στην Ισπανία, καθώς και το βραβείο LGBT Andalucía (μαζί με τον πρώην Αμερικανό πρέσβη στην Ισπανία, Τζέιμς Κόστος) για τις προσπάθειές του στον αγώνα κατά της ομοφοβίας. Το 2018, ύψωσε τη σημαία του ουράνιου τόξου στην Ιταλική Πρεσβεία για το Pride της Μαδρίτης.
Τσεζάρε Τζεγκρέττι του College of Europe
Ο Τσεζάρε Τζεγκρέττι, υπήκοος Ιταλίας και Βελγίου, έχει σπουδάσει στο πανεπιστήμιο LUISS της Ρώμης και κατέχει τη θέση του συνδιευθυντή του Γραφείου Εκτελεστικής Εκπαίδευσης, Εκπαίδευσης και Έργων στο College of Europe από τον Ιανουάριο του 2022.
Σύμφωνα με το βιογραφικό του, εντάχθηκε στο College of Europe τον Ιανουάριο του 2016 ως Συντονιστής Έργου, ενώ διαθέτει επαγγελματική εμπειρία στην ανάπτυξη επιχειρήσεων, τον σχεδιασμό έργων και τη διαχείριση διεθνών προγραμμάτων. Σύμφωνα με το βιογραφικό του, όπως δημοσιεύεται στην ιστοσελίδα της εργασίας του, ενδιαφέρεται για τις πολιτικές διεθνούς συνεργασίας, τη δημόσια διπλωματία της ΕΕ, την εξωτερική δράση, όπως και την εκπαίδευση.
Ένα από τα έργα που εποπτεύει είναι το «European Resources for Mediation Support – ERMES», το οποίο διευκολύνει τη στήριξη της ΕΕ προς τρίτους που συμμετέχουν σε διαδικασίες ειρηνικής διαμεσολάβησης και διαλόγου.
Πριν την ένταξή του στο College of Europe, ο Τζεγκρέτι εργάστηκε για δύο ευρωπαϊκές εταιρείες για την παροχή υπηρεσιών σε ευρωπαϊκούς και διεθνείς θεσμούς στον τομέα της ασφάλειας και της προστασίας. Επίσης, έχει εργαστεί για ΜΚΟ που διαχειρίζεται καμπάνιες υπεράσπισης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Γιατί κατηγορούνται Μογκερίνι και Σανίνο
Η EPPO δήλωσε ότι έχει «έντονες υποψίες» ότι παραβιάστηκαν οι κανόνες περί «δίκαιου ανταγωνισμού» όταν η EEAS ανέθεσε τον διαγωνισμό για την ίδρυση της διπλωματικής ακαδημίας στο Κολλέγιο της Ευρώπης. Η έρευνα επικεντρώνεται στο κατά πόσον το κολέγιο ενημερώθηκε για τα κριτήρια επιλογής της διαδικασίας υποβολής προσφορών πριν από τη δημοσίευση της επίσημης προκήρυξης.
Ένας αξιωματούχος της EEAS, ο οποίος ζήτησε να μην κατονομαστεί, δήλωσε ότι οι έρευνες πραγματοποιήθηκαν στο διοικητικό κτίριο των γραφείων της στις Βρυξέλλες, στην οδό Rue d’Arlon 62, όχι στο κεντρικό κτίριο στον κυκλικό κόμβο Schuman. Οι εργαζόμενοι κλήθηκαν να εκκενώσουν τις εγκαταστάσεις και να αφήσουν τις πόρτες και τα έπιπλά τους ξεκλείδωτα.
Ένας ανώτερος αξιωματούχος της ΕΕ δήλωσε στο POLITICO ότι οι έφοδοι συνδέονται με μια έρευνα που ξεκίνησε πριν η Κάγια Κάλας αναλάβει τα καθήκοντά της ως επικεφαλής του τμήματος εξωτερικής πολιτικής της Ένωσης.
Η εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Αννίτα Χίπερ, επιβεβαίωσε ότι η αστυνομία πραγματοποίησε έφοδο στην EEAS την Τρίτη στο πλαίσιο μιας «συνεχιζόμενης έρευνας για τις δραστηριότητες που έλαβαν χώρα… κατά την προηγούμενη θητεία», δηλαδή πριν από τον επαναδιορισμό της Προέδρου της Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, τον Δεκέμβριο του 2024.
Διαβάστε επίσης:
Τραμπ για την Ουκρανία: «Τι μπάχαλο… δεν είναι μια εύκολη κατάσταση»
