Έρευνα Eteron-ΚΕΠΥ: Σε οριακό σημείο αντοχής το ΕΣΥ, μειώθηκε κατά 38% η χρηματοδότη στην υγεία – Χιονοστιβάδα παραιτήσεων
Μπορεί η ηγεσία του υπουργείου Υγείας να κομπάζει ότι το Εθνικό Σύστημα Υγείας είναι καλύτερο από ποτέ και ότι μια μικρή ομάδα υγειονομικών -τους έχει βαφτίσει «συμμορία της μιζέριας»- δημιουργεί την εντύπωση ότι καταρρέει ωστόσο η πραγματικότητα εκδικείται, όσους προσπαθούν να την ωραιοποιήσουν.
Σύμφωνα με την έρευνα του Eteron-Ινστιτούτο για την Έρευνα και την Κοινωνική Αλλαγή και του κέντρου Έρευνας και Εκπαίδευσης στη Δημόσια Υγεία την Πολιτική Υγείας και την Πρωτοβάθμιας Φροντίδα Υγείας (ΚΕΠΥ), δεν φτάνει μόνο το κτηριακό lifting των νοσοκομείων και των Κέντρων Υγείας και ο σύγχρονος ιατροτεχνολογικός εξοπλισμός, εάν το ΕΣΥ δεν έχει «ψυχή». Και η ψυχή του ΕΣΥ είναι το ανθρώπινο δυναμικό του.
Εάν δεν δοθούν οικονομικά κίνητρα στους γιατρούς, νοσηλευτές, τραυματιοφορείς και όλους τους υγειονομικούς τότε θα έχουμε πολύ ωραία σύγχρονα νοσοκομεία αλλά γυμνά από προσωπικό.
Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι η απώλεια δημόσιας χρηματοδότησης στα νοσοκομεία του ΕΣΥ κατά τη χρονική περίοδο 2009-23 αγγίζει το αστρονομικό ποσό των €37δις γεγονός που ίσως εξηγεί τους λόγους που δεν δίνονται σοβαρά οικονομικά κίνητρα για να γίνει το ΕΣΥ πιο ελκυστικό στους υγειονομικούς, που παραιτούνται καθημερινά από τα νοσοκομεία και Κέντρα Υγείας όλης της χώρας.
Η έρευνα του Eteron και του ΚΕΠΥ
Αναλυτικά η μελέτη των ΚΕΠΥ – Eteron με τίτλο « Το ΕΣΥ σε οριακό σημείο αντοχής» που δημοσιεύτηκε στις 8 Δεκέμβριου 2025 από τα Τμήμα Δημόσιας Υγείας/Πολιτικής Υγείας και το Τμήμα Ιατρικής ΑΠΘ εξετάζει την πορεία και την απόδοση του Ελληνικού Εθνικού Συστήματος Υγείας (ΕΣΥ) στη διάρκεια δύο διαδοχικών και μεγάλων κρίσεων:
- της οικονομικής 2009–19 και
- της πανδημικής 2020–23.
Η έρευνα αξιολογεί διαχρονικά τους πόρους, τις παρεχόμενες υπηρεσίες και τα αποτελέσματα του ΕΣΥ στην οικονομική προστασία και πρόσβαση του πληθυσμού σε φροντίδα υγείας, χρησιμοποιώντας συνολικά 12 διαχρονικούς δείκτες αξιολόγησης του ΕΣΥ, οι οποίοι καλύπτουν 9 διαστάσεις της απόδοσης του.
Τι έδειξε η έρευνα για την οικονομική κρίση
Η μελέτη τεκμηριώνει ότι κατά την περίοδο της οικονομικής κρίσης (2009-19), σε συνθήκες δημοσιονομικής λιτότητας και εξωτερικής επιτήρησης, το ΕΣΥ αποδυναμώθηκε δραματικά.
Η δημόσια δαπάνη υγείας μειώθηκε κατά 43,3%, συμπαρασύροντας τη χρηματοδότηση των νοσοκομείων του ΕΣΥ σε μείωση κατά 36,3%.
Το ΕΣΥ απώλεσε:
– το 13,6% των νοσοκομείων του,
-το 23,5% των νοσοκομειακών του κλινών,
-το 12,9% των εργαζομένων στα νοσοκομεία του
– το 11,2% των εργαζομένων του στα Κέντρα Υγείας.
Οι συνέπειες αυτής της συρρίκνωσης του ΕΣΥ στο πληθυσμό ήταν άμεσα εμφανείς με αύξηση κατά 28,2% των ανικανοποίητων ιατρικών αναγκών και κατά 4,1% των νοικοκυριών με καταστροφικές δαπάνες υγείας, σηματοδοτώντας μια πρωτοφανή κρίση οικονομικής προστασίας και πρόσβασης του πληθυσμού σε φροντίδα υγείας.
Στην πανδημία
Το ΕΣΥ δεν ενδυναμώθηκε κατά την πανδημική περίοδο (2020-24). Η αύξηση των δημόσιων δαπανών υγείας κατά 9,7%, συνοδεύτηκε από μείωση της χρηματοδότησης των νοσοκομείων του ΕΣΥ κατά 2,6%, με την πρόσθετη δημόσια δαπάνη να ανακατευθύνεται στον ιδιωτικό κερδοσκοπικό τομέα υγείας για αγορά υπηρεσιών από αυτόν.
- Ομοίως η αύξηση κατά 9,7% του προσωπικού των νοσοκομείων του ΕΣΥ, συνοδεύτηκε από μείωση κατά 0,5% του μόνιμου προσωπικού του, καταδεικνύοντας ότι η ενίσχυση του ΕΣΥ σε ανθρώπινο δυναμικό την εν λόγω περίοδο υπήρξε εμβαλωματική και μη βιώσιμη στηριζόμενη αποκλειστικά στην πρόσληψη επικουρικού προσωπικού με συμβάσεις ορισμένου χρόνου.
Επιπρόσθετα, η μετατροπή του ΕΣΥ κατά τη διάρκεια της πανδημίας σε «σύστημα υγείας μίας νόσου» προκάλεσε τεράστιες απώλειες:
– στη νοσηλευτική του κίνηση (απώλεια >350.000 χειρουργικών επεμβάσεων στα νοσοκομεία
– και απώλεια >9,5 εκατ. επισκέψεων στα Κέντρα Υγείας).
Τα παραπάνω είχαν εμφανείς επιπτώσεις στην οικονομική προστασία και πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας του πληθυσμού, του οποίου οι ανικανοποίητες ιατρικές ανάγκες αυξήθηκαν κατά 48,4% και οι καταστροφικέςτου δαπάνες υγείας κατά 20%.
Μετά την πανδημία
Η μελέτη τέλος αναδεικνύει ότι κατά τη μετα-πανδημική περίοδο (2024), το ΕΣΥ εμφανίζει σαφείς ενδείξεις ρηγμάτωσης (breaking points).
- Στα νοσοκομεία του ΕΣΥ το 2023 η χρηματοδότηση παραμένει κατά 38% μικρότερη, σε σχέση με τα προ-κρίσεων επίπεδα του 2009, έχοντας διανύσει 14 έτη συνεχούς λιτότητας.
- Η αθροιστική απώλεια δημόσιας χρηματοδότησης στα νοσοκομεία του ΕΣΥ κατά τη χρονική περίοδο 2009-23 αγγίζει το αστρονομικό ποσό των €37δις.
- Το υγειονομικό προσωπικό στα νοσοκομεία του ΕΣΥ το 2024 παρέμενε κατά 9,6% λιγότερο σε σχέση με το 2009,
- η χειρουργική δραστηριότητα των δημόσιων νοσοκομείων το 2024 – πέντε χρόνια μετά την έναρξη της πανδημίας – αδυνατούσε να επανέλθει στα προ-πανδημίας επίπεδα.
- Στις δομές ΠΦΥ του ΕΣΥ, παρατηρείται αυξημένη φθορά ιατρικού προσωπικού με μείωση του κατά 9,8% την τελευταία τετραετία,
- οι επισκέψεις σε Κέντρα Υγείας και ΤοΜΥ – πέντε χρόνια μετά την έναρξη της πανδημίας – παραμένουν κατά 16,5% λιγότερες σε σχέση με τα προ-πανδημίας επίπεδα.
Η ρηγμάτωση αυτή του ΕΣΥ έχει σοβαρές συνέπειες στην πρόσβαση του πληθυσμού σε υπηρεσίες υγείας και την οικονομική του προστασία σε περίπτωση ασθένειας, με το 13,5% του ελληνικού πληθυσμού να δηλώνει ανικανοποίητες ιατρικές ανάγκες το 2024, ποσοστό που φτάνει το 17,5% στα χαμηλά εισοδηματικά στρώματα.
Συμπέρασμα
Τα ευρήματα της μελέτης υποδεικνύουν την ανάγκη επείγουσας ανάταξης του ΕΣΥ με όλους τους αναγκαίους χρηματοδοτικούς, υλικούς και ανθρώπινους πόρους. Ενδεικτικά και μόνο η ανάκαμψη των νοσοκομείων του ΕΣΥ ακόμη και στα πλημμελή προ-2009 επίπεδα, θα σήμαινε:
– αύξηση κατά €2δισ. της ετήσιας δημόσιας χρηματοδότησης τους,
– πρόσληψη 110.00 νέων μόνιμων υγειονομικών και
– την μονιμοποίηση των 9884 επικουρικών υπαλλήλων που εργάζονται σήμερα στα νοσοκομεία.
Τι πρέπει να γίνει
Η ανάταξη αυτή είναι αναγκαία αλλά όχι ικανή προϋπόθεση για την επούλωση της ρηγμάτωσής του, σύμφωνα με τους συγγράφεις της μελέτης. Οφείλει να συνοδευτεί από πολιτικές αποεμπορευματοποίησης της λειτουργίας και των παρεχόμενων υπηρεσιών του (όπως η κατάργηση όλων των πληρωμών των ασθενών κατά τη τακτική και ολοήμερη λειτουργία του ΕΣΥ), πολιτικές αποκατάστασης της εμπιστοσύνης στο εσωτερικό του και από μία ριζική μεταρρύθμιση ενιαιοποίησης, ενδυνάμωσης και πληθυσμιακού αναπροσανατολισμού των υπηρεσιών Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας που παρέχει.
Πηγή: eteron.org
Διαβάστε επίσης:
Ξεκινούν τα SMS για δωρεάν φάρμακα κατά της παχυσαρκίας και έλεγχο της νεφρικής λειτουργίας
Οι 7 τροφές που είναι «καμουφλαρισμένες βόμβες» ζάχαρης
