Ανάλυση CNN: Η Γάζα τον αποθέωσε, η Αμερική τον φοβάται – Ο Τραμπ δεν αλλάζει
Ο θρίαμβος του Ντόναλντ Τραμπ στη Γάζα, με την κατάπαυση του πυρός και την απελευθέρωση 20 Ισραηλινών ομήρων, αποτελεί την πιο σημαντική διεθνή επιτυχία της προεδρίας του, γράφει το CNN σε ανάλυσή του, μετά τις υπογραφές που έπεσαν τη Δευτέρα στο Σαρμ Ελ Σέιχ της Αιγύπτου. Παρά την παγκόσμια αναγνώριση, η επιτυχία αυτή δύσκολα θα αλλάξει τον χαρακτήρα και το αυταρχικό στιλ διακυβέρνησής του στο εσωτερικό των ΗΠΑ, τονίζει το αμερικανικό δίκτυο.
Η συμφωνία κατάπαυσης του πυρός στη Γάζα και η απελευθέρωση ομήρων είναι ο μεγαλύτερος θρίαμβος του τραμπισμού, γράφει το CNN.
Ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ πιθανότατα βλέπει τη συμφωνία αυτή ως επιβεβαίωση της περιφρόνησής του προς την ορθόδοξη διπλωματία του κατεστημένου, τις παραδοσιακές δοξασίες της εξωτερικής πολιτικής και τη συντηρητική προεδρική επιφύλαξη. Είναι μια νίκη για την απροβλεψιμότητα, τα δείπνα με τύραννους και τη χρήση μεσιτών ακινήτων ως διαπραγματευτών για το “art of the deal”.
Ο Τραμπ πέρασε τη Δευτέρα του λουσμένος σε ένα είδος παγκόσμιου θαυμασμού στο Ισραήλ — είδος που ποτέ δεν απολαμβάνει στην πατρίδα του. Εμφανίστηκε επίσης στην Αίγυπτο πλάι σε ηγέτες του κόσμου, πολλοί από τους οποίους απορρίπτουν τον λαϊκισμό του “Πρώτα η Αμερική”, αλλά και πάλι άφησαν τα πάντα για να σταθούν στο πλευρό του.
Η πιο αναμφισβήτητη παγκόσμια επιτυχία των δύο προεδρικών του θητειών γεννά πολλές πιθανότητες — μεταξύ αυτών και την απίθανη προοπτική πως η ασυνήθιστη αίσθηση του να είναι αγαπητός στο εξωτερικό ίσως τον ωθήσει να αναζητήσει επιβεβαίωση στο εσωτερικό, μετριάζοντας το δηλητηριώδες ύφος της ηγεσίας του.
Και, βέβαια, εγείρει και πολλά ερωτήματα:
Μπορεί η συμφωνία, που είδε 20 Ισραηλινούς ομήρους να επιστρέφουν ζωντανοί στα σπίτια τους, να αποτελέσει κάτι περισσότερο από μια κλεμμένη στιγμή ελπίδας στην ταραγμένη ιστορία της Μέσης Ανατολής;
Σημαίνει πράγματι ότι «ο πόλεμος στη Γάζα τελείωσε»; Ή πρόκειται για μια ακόμα περίπτωση υπερβολής à la Τραμπ;
Θα εκτροχιαστεί η μεγάλη του νίκη από ζητήματα που άφησε αναπάντητα τη Δευτέρα — και κυρίως από την τεράστια παράλειψη να προσφέρει στους Παλαιστίνιους πραγματικό λόγο για το μέλλον τους;
Ο Τραμπ κάθε άλλο παρά είναι ο πρώτος Αμερικανός ηγέτης που προανήγγειλε την «ιστορική αυγή μιας νέας Μέσης Ανατολής». Όμως η αποτυχία να λυθεί το Παλαιστινιακό έχει γεννήσει αμέτρητες ψευδαισθήσεις “νέων αυγών”.
Η απάντηση ίσως εξαρτάται από ένα άλλο ερώτημα: θα παραμείνει ο Τραμπ ενεργός αφού ξεθωριάσει το πρώτο επικοινωνιακό σοκ της συμφωνίας;
Το ειρηνευτικό του σχέδιο των 20 σημείων προβλέπει τη δημιουργία διεθνούς ειρηνευτικής δύναμης για τη Γάζα, τον αφοπλισμό της Χαμάς και την αποχώρησή της από τον έλεγχο της περιοχής, καθώς και τη συγκρότηση παγκόσμιου συνασπισμού αραβικών κρατών και άλλων εταίρων για την ανοικοδόμηση της κατεστραμμένης Λωρίδας της Γάζας.
Τίποτα από αυτά δεν πρόκειται να συμβεί χωρίς τη συνεχή του προσοχή μέχρι το τέλος της θητείας του. Το σχέδιο υπαινίσσεται μάλιστα την πιθανότητα ενός Παλαιστινιακού κράτους — κάτι στο οποίο ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου αντιτίθεται.
Ο Τραμπ δεν φημίζεται για την προσοχή του στις λεπτομέρειες. Ίσως, όμως, αυτή τη φορά να είναι διαφορετικά, αφού διακυβεύεται το μεγαλύτερο επίτευγμα της πολιτικής του κληρονομιάς.
Η επιτυχία του Τραμπ στη Μέση Ανατολή αποτελεί εντυπωσιακή επιβεβαίωση της αμερικανικής παγκόσμιας ισχύος, η οποία τα τελευταία χρόνια έμοιαζε θαμπή.
Οι επικοινωνιολόγοι του Λευκού Οίκου του ισχυρίζονται συχνά ότι «η Αμερική πλέον χαίρει σεβασμού ξανά με εκείνον στην εξουσία». Αυτή τη φορά υπήρξαν ενδείξεις που στηρίζουν τη ρητορική αυτή.
Τι συνεπάγεται, λοιπόν, αυτή η επιτυχία για τις άλλες του διεθνείς επιδιώξεις — για παράδειγμα, για την παγωμένη ειρηνευτική του προσπάθεια στην Ουκρανία;
Οι πρόεδροι αγαπούν να δείχνουν αυθεντία στο εξωτερικό, ελπίζοντας πως αυτό θα ενισχύσει τη θέση τους στο εσωτερικό.
Οι επόμενες ημέρες θα δείξουν αν η μεγαλύτερη νίκη του Τραμπ μέχρι σήμερα θα αλλάξει τη δυναμική της εσωτερικής πολιτικής — ειδικά σε μια περίοδο που η χώρα βυθίζεται σε πολιτική κρίση, με τον πρόεδρο της Βουλής Μάικ Τζόνσον να προειδοποιεί τη Δευτέρα για «μία από τις μεγαλύτερες διακοπές λειτουργίας στην ιστορία των ΗΠΑ».
«Έχουμε μια μοναδική ευκαιρία να αφήσουμε πίσω μας τις παλιές έχθρες και τα πικρά μίση», είπε ο Τραμπ τη Δευτέρα, αναφερόμενος στη θλίψη της Μέσης Ανατολής.
Ήταν εντυπωσιακό να ακούει κανείς έναν πρόεδρο που έχει καλλιεργήσει τόση εσωτερική διχόνοια να κάνει μια τέτοια έκκληση. Ίσως να είναι αφελές να πιστέψει κανείς ότι ο άνθρωπος που λέει πως «αγαπά να φέρνει ειρήνη στο εξωτερικό» θα έκανε κάτι περισσότερο για να καλλιεργήσει αρμονία στο εσωτερικό.
Πώς λειτούργησε η προσέγγιση του Τραμπ
Οι υποστηρικτές του Τραμπ μπορούν να προβάλουν ένα αρκετά πειστικό επιχείρημα: ότι η συμφωνία κατάπαυσης του πυρός αποδεικνύει πως πολλοί από τους επικριτές του είχαν άδικο.
Η στρατηγική του να εμπιστεύεται το ένστικτό του και να αντιμετωπίζει το πιο δυσεπίλυτο πολιτικό ζήτημα του κόσμου πρωτίστως ως ένα πρόβλημα ακινήτων και οικονομίας, αντί ως δαιδαλώδες πλέγμα ιστορικών εχθροτήτων, φαίνεται να απέδωσε.
Ο διαπραγματευτής του, Στιβ Γουίτκοφ — επίσης μεγιστάνας ακινήτων και συχνά αντικείμενο χλευασμού — έχει πλέον στο ενεργητικό του μια επιτυχία.
Και η απόφαση του Τραμπ να επαναφέρει στο προσκήνιο τον γαμπρό του, Τζάρεντ Κούσνερ, επίσης κροίσο του real estate, αποδείχθηκε καθοριστική, παρά τα ηθικά ερωτήματα που εγείρονται λόγω των επιχειρηματικών του συμφερόντων στον Περσικό Κόλπο.
Η προσέγγιση του Τραμπ στη Μέση Ανατολή, κατά τις δύο θητείες του, κατακεραύνωσε πολλές από τις παραδοσιακές μεθόδους του Στέιτ Ντιπάρτμεντ. Υιοθέτησε μια πολιτική “πρώτα πυροβολώ, μετά ρωτώ”, χαρακτηριστική των δεξιών Ισραηλινών ηγετών τύπου Νετανιάχου.
Μετέφερε την πρεσβεία των ΗΠΑ από το Τελ Αβίβ στην Ιερουσαλήμ, αναγνώρισε την ισραηλινή κυριαρχία στα Υψίπεδα του Γκολάν, και διέταξε την επίθεση που σκότωσε τον Κασέμ Σουλεϊμανί, τον Ιρανό στρατηγό που είχε οικοδομήσει ένα πλέον διαλυμένο δίκτυο περιφερειακών proxies, στο αεροδρόμιο της Βαγδάτης το 2020.
Και νωρίς στη δεύτερη θητεία του, ο Τραμπ διέταξε πλήγματα στο πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν, επιταχύνοντας ταυτόχρονα τη γεωπολιτική αναδιάταξη της περιοχής.
Κανένας από αυτούς τους τολμηρούς κινδύνους δεν προκάλεσε τη βία και τα αντίποινα εναντίον των ΗΠΑ που πολλοί ειδικοί προέβλεπαν. Όμως δημιούργησαν έναν δεσμό με το Ισραήλ, τον οποίο ο Τραμπ μετέτρεψε σε πολιτικό μοχλό πίεσης απέναντι στον Νετανιάχου — την κατάλληλη στιγμή.
Υπάρχουν, βέβαια, και αντεπιχειρήματα.
Πρώτα απ’ όλα: γιατί ο Τραμπ δεν παρενέβη νωρίτερα, για να αποτρέψει τον θάνατο δεκάδων χιλιάδων Παλαιστινίων αμάχων από την ισραηλινή απάντηση στις επιθέσεις της 7ης Οκτωβρίου 2023;
Τα ευρωπαϊκά κράτη που πρόσφατα αναγνώρισαν ένα παλαιστινιακό κράτος ίσως αναρωτηθούν αν η δική τους στάση —που απομόνωσε το Ισραήλ— άσκησε τελικά την πίεση που ανάγκασε τον Νετανιάχου να συμφωνήσει να σταματήσει την επιχείρηση.
Όμως ο Τραμπ μπορεί, προς το παρόν τουλάχιστον, να ισχυριστεί πως αγνοώντας τις παραδοσιακές προσεγγίσεις, τελικά κέρδισε.
Αν αυτή η τακτική λειτούργησε στη Μέση Ανατολή, θα μπορούσε να πετύχει και αλλού;
Και μήπως οι επικριτές του οφείλουν να επανεξετάσουν τις μεθόδους του;
Για παράδειγμα, οι οικονομολόγοι προειδοποιούσαν ότι οι δασμολογικές πολιτικές του προέδρου —οι οποίες διέλυσαν το παγκόσμιο καθεστώς ελεύθερου εμπορίου— θα οδηγούσαν σε καταστροφή, αύξηση του πληθωρισμού και πιθανή ύφεση.
Επίσης, δεν έχει σημειωθεί μαζική επιστροφή εργοστασίων στις ΗΠΑ, ο φερόμενος σκοπός της πολιτικής του.
Κι όμως, τα χειρότερα σενάρια δεν επαληθεύτηκαν, και η αμερικανική οικονομία συνεχίζει να αναπτύσσεται.
Ένα μάθημα από τη Γάζα: Eπαναξιολόγηση της στάσης του για τον πόλεμο στην Ουκρανία
Ένα δίδαγμα που θα μπορούσε να αντλήσει ο Τραμπ από την επιτυχία του στη Μέση Ανατολή είναι η αναθεώρηση της προσέγγισής του στον πόλεμο της Ουκρανίας.
Κατά τους πρώτους οκτώ μήνες της προεδρίας του, οι προσπάθειές του να τερματίσει τους πολέμους σε Γάζα και Ουκρανία είχαν ένα κοινό ελάττωμα: την αποτυχία να συνδυάσει τα ειρηνευτικά σχέδια και τις συναντήσεις κορυφής με ουσιαστική πίεση.
Όμως, μετά από μια ισραηλινή επίθεση στο Κατάρ εναντίον διαπραγματευτών της Χαμάς τον περασμένο μήνα, ο Τραμπ σκλήρυνε σημαντικά τη στάση του απέναντι στον Νετανιάχου. Παρουσίασε το ειρηνευτικό του σχέδιο των 20 σημείων σε συνεργασία με τα αραβικά κράτη, στριμώχνοντας τον Ισραηλινό ηγέτη να το αποδεχθεί.
Ίσως τώρα νιώσει ενθαρρυμένος να ασκήσει παρόμοια πίεση στον Ρώσο πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν, ο οποίος απόλαυσε την πρόσκληση του Τραμπ στη σύνοδο της Αλάσκας, μόνο για να εντείνει κατόπιν τις επιθέσεις του εναντίον Ουκρανών αμάχων.
Ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι κατευθύνεται στην Ουάσιγκτον την Παρασκευή, εν μέσω συζητήσεων ότι οι ΗΠΑ μπορεί σύντομα να του παράσχουν πυραύλους Κρουζ “Tomahawk”, που θα του επιτρέψουν να πλήξει βαθιά μέσα στο ρωσικό έδαφος.
Θα πείσει η επιτυχία του Τραμπ να αλλάξει πορεία στο εσωτερικό;
Θα μπορούσε ο Τραμπ να μιμηθεί τον ρόλο του ειρηνοποιού στο εξωτερικό υιοθετώντας μια πιο συναινετική στάση στο εσωτερικό;
Άλλωστε, φάνηκε να απολαμβάνει την αίσθηση του να είναι αγαπητός.
Αυτό όμως φαντάζει απίθανο, δεδομένου του ωμού ύφους που χαρακτηρίζει συχνά τη διακυβέρνησή του: από τις απροειδοποίητες απολύσεις δημοσίων υπαλλήλων, στις οποίες έχει επιστρέψει κατά τη διάρκεια της κυβερνητικής διακοπής, έως τις ανοιχτές του προσπάθειες να χειραγωγήσει το δικαστικό σύστημα για να τιμωρήσει αντιπάλους — όπως φάνηκε στις διώξεις του πρώην επικεφαλής του FBI Τζέιμς Κόμι και της Γενικής Εισαγγελέως της Νέας Υόρκης Λετίσια Τζέιμς τις τελευταίες εβδομάδες.
Η εμμονή του με την εκδίκηση δείχνει ότι βλέπει ελάχιστες αναλογίες ανάμεσα στο κάλεσμά του για το τέλος των «παλιών μισών και εχθροτήτων» στη Μέση Ανατολή και στη συμπεριφορά του στο εσωτερικό.
Η συμφωνία της Γάζας και οι εσωτερικές αντιφάσεις του Τραμπ
Η διάθεση του Τραμπ να κλείνει συμφωνίες —που τροφοδότησε την προσέγγισή του στη Γάζα— ίσως αποδειχθεί πονοκέφαλος για τον πρόεδρο της Βουλής, Μάικ Τζόνσον.
Με τους Ρεπουμπλικανούς του Κογκρέσου να υπόσχονται καμία παραχώρηση, ο Τραμπ την περασμένη εβδομάδα αφαίρεσε ένα από τα βασικά όπλα πίεσης του GOP κατά των Δημοκρατικών, βρίσκοντας έναν τρόπο να διασφαλίσει ότι οι στρατιωτικοί δεν θα χάσουν τη μισθοδοσία τους εξαιτίας της διακοπής λειτουργίας της κυβέρνησης.
Επιπλέον, έδειξε πιο ανοιχτός στην ιδέα να συζητήσει με τους Δημοκρατικούς την παράταση των επιδοτήσεων του Affordable Care Act, κάτι που ορισμένοι ηγέτες του κόμματός του στο Κογκρέσο απορρίπτουν κατηγορηματικά.
Η συμφωνία του Τραμπ για τη Γάζα αποτελεί, ωστόσο, μια ιδιόμορφη ανωμαλία.
Ο πρόεδρος έχει καθορίσει τη ζωή του, την επιχειρηματική του σταδιοδρομία και την πολιτική του διαδρομή ως μια σειρά δυαδικών συγκρούσεων, όπου επιχειρεί να συντρίψει τους αντιπάλους του.
Αλλά, αν πιστέψουμε τη ρητορική του, η ειρηνευτική του δράση είναι πιο αλτρουιστική: παρότι συχνά παραπονιέται ότι δεν έχει ακόμη λάβει το Νόμπελ Ειρήνης, φαίνεται πως η προσπάθειά του αυτή αποσκοπεί λιγότερο στο προσωπικό του συμφέρον απ’ ό,τι οι περισσότερες άλλες πολιτικές του κινήσεις.
Κι όμως, με βάση το παρελθόν ενός καυστικού προέδρου, εμμονικού με την εκδίκηση και τον πόλεμο κατά του “συστήματος”, είναι μάλλον υπερβολικά αισιόδοξο να πιστέψει κανείς ότι μπορεί να μετατραπεί σε ηγέτη που θεραπεύει τις εσωτερικές πληγές, αντί να ανοίγει καινούριες.
Υπήρξαν, μάλιστα, ενδείξεις ότι ο Τραμπ έχει συμπεράνει από τη μεγάλη του νίκη πως πρέπει να γίνει ακόμη λιγότερο δεσμευμένος από το κράτος δικαίου απ’ όσο ήδη είναι.
Ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ, κρατώντας ένα υπογεγραμμένο έγγραφο, εμφανίστηκε σε σύνοδο κορυφής για τη Γάζα στο Σαρμ ελ-Σέιχ της Αιγύπτου τη Δευτέρα.
Εκεί εξήρε τον αυταρχικό Αιγύπτιο πρόεδρο Αμπντέλ Φατάχ αλ-Σίσι, οικοδεσπότη της τελετής υπογραφής της ειρηνευτικής συμφωνίας, ο οποίος κατηγορείται για παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων και καταστολή αντιφρονούντων.
«Έχουν ελάχιστη εγκληματικότητα… γιατί δεν παίζουν παιχνίδια», είπε ο Τραμπ.
Αναφερόταν στη δική του επιθυμία να στείλει στρατό σε αμερικανικές πόλεις υπό Δημοκρατική διοίκηση, οι οποίες —σε αντίθεση με αυτές της Αιγύπτου— διαθέτουν θεσμούς ικανούς να αντισταθούν στις αυταρχικές του παρορμήσεις.
«Δεν παίζουν παιχνίδια όπως εμείς στις Ηνωμένες Πολιτείες, με κυβερνήτες που δεν έχουν ιδέα τι κάνουν», πρόσθεσε.
Ο Τραμπ εξήρε επίσης άλλους ισχυρούς άνδρες της περιοχής, μεταξύ των οποίων τους ηγέτες του Κατάρ, που έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στην πίεση προς τη Χαμάς και οι οποίοι νωρίτερα φέτος του χάρισαν ένα τζάμπο τζετ που σχεδιάζει να χρησιμοποιήσει ως νέο Air Force One — προκαλώντας σάλο για το θέμα της προεδρικής δεοντολογίας.
Επιπλέον, επαίνεσε τον πρόεδρο της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και τον πρίγκιπα διάδοχο της Σαουδικής Αραβίας Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν, δύο ηγέτες γνωστούς για την καταστολή της αντιπολίτευσης και τη φίμωση της ελευθερίας του λόγου.
«Είναι τόσο σκληρός τύπος, όσο πιο σκληρός γίνεται — αλλά τον αγαπάμε», είπε ο Τραμπ για τον Ερντογάν.
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι οι σχέσεις του Τραμπ με τους σκληρούς ηγέτες της Μέσης Ανατολής συνέβαλαν καθοριστικά στην επίτευξη της κατάπαυσης του πυρός στη Γάζα.
Κάθε πρόεδρος οφείλει να διαπραγματεύεται με ηγέτες που ενδέχεται να φαίνονται απωθητικοί στους Αμερικανούς πολίτες, προκειμένου να υπηρετήσει τα συμφέροντα των ΗΠΑ.
Όμως ο Τραμπ δείχνει πιο άνετος στην παρέα διεφθαρμένων αυταρχικών που, όπως κι εκείνος, δεν διαχωρίζουν το προσωπικό όφελος από το δημόσιο συμφέρον, παρά με δημοκρατικούς συμμάχους της Αμερικής.
«Μου αρέσουν οι σκληροί άνθρωποι περισσότερο από τους μαλακούς, εύκολους. Δεν ξέρω τι στο καλό είναι αυτό», αστειεύτηκε στην Αίγυπτο. «Ίσως είναι πρόβλημα προσωπικότητας, υποψιάζομαι».
Η περιφρόνησή του για τον νόμο φάνηκε και σε μια αποκαλυπτική στιγμή στην ομιλία του στην Κνεσέτ, το ισραηλινό κοινοβούλιο, όπου κάλεσε τον πρόεδρο Ισαάκ Χέρτζογκ να χαρίσει ποινές στον Νετανιάχου, ο οποίος αντιμετωπίζει κατηγορίες για διαφθορά.
«Πούρα και σαμπάνιες — ποιος στο καλό νοιάζεται;» είπε ο Τραμπ.
Η νίκη του Τραμπ στη Μέση Ανατολή είναι το είδος ιστορικού επιτεύγματος που θα μπορούσε να μεταμορφώσει έναν πρόεδρο.
Ωστόσο, ο θαυμασμός του για την ανεξέλεγκτη εξουσία και η ζήλια του για τους ηγέτες που είναι ανεπηρέαστοι από νομικούς ή πολιτικούς περιορισμούς —περιορισμούς που εκείνος έχει διαβρώσει αλλά όχι εξαλείψει στις ΗΠΑ— εξηγούν γιατί μάλλον δεν θα αλλάξει.
Στο κάτω κάτω, δεν θέλει πραγματικά να αλλάξει.
Όταν ένας δημοσιογράφος τον ρώτησε στο Air Force One το βράδυ της Κυριακής αν η συμφωνία κατάπαυσης του πυρός θα του άνοιγε τον δρόμο για την αιώνια μακαριότητα, ο Τραμπ απάντησε αστειευόμενος:
«Εντάξει, είμαι λίγο χαριτωμένος… Δεν νομίζω πως υπάρχει κάτι που θα με στείλει στον παράδεισο… Ίσως, μάλλον, δεν είμαι προορισμένος για τον παράδεισο».
Διαβάστε επίσης:
Ο ανιψιός του Αραφάτ επιστρέφει στη Δυτική Όχθη με σχέδιο για τη μεταπολεμική Γάζα
