Επισιτιστική ασφάλεια υπό πίεση – Στις 15 ακριβότερες χώρες η Ελλάδα, στις πιο χαμηλές θέσεις τα εισοδήματα στην Ευρώπη
Η έννοια της επισιτιστικής ασφάλειας επανέρχεται με ένταση στον δημόσιο διάλογο, καθώς η Ελλάδα βρίσκεται αντιμέτωπη με έναν επικίνδυνο συνδυασμό: παρατεταμένες αγροτικές κινητοποιήσεις, αυξανόμενο κόστος παραγωγής, συνεχής άνοδος των τιμών τροφίμων και μισθοί που δεν ακολουθούν τον πληθωρισμό.
Τα στοιχεία της Eurostat και της ΕΛΣΤΑΤ επιβεβαιώνουν ότι η χώρα συγκαταλέγεται πλέον στη 15άδα των ακριβότερων χωρών της Ευρώπης στα βασικά τρόφιμα, παρά το γεγονός ότι παραμένει στις τελευταίες θέσεις της Ε.Ε. ως προς το διαθέσιμο εισόδημα.
Παραγωγή σε πίεση
Οι κινητοποιήσεις των αγροτών δεν αποτελούν απλώς διεκδίκηση κλαδικών αιτημάτων. Αντανακλούν τη δομική αδυναμία του πρωτογενούς τομέα να επιβιώσει σε ένα περιβάλλον υψηλών εισροών (ενέργεια, ζωοτροφές, λιπάσματα), περιορισμένης χρηματοδότησης και χαμηλών τιμών παραγωγού.
Το αποτέλεσμα είναι ότι ολοένα και περισσότεροι παραγωγοί εγκαταλείπουν την καλλιέργεια ή περιορίζουν την παραγωγή τους, με άμεσες επιπτώσεις στην προσφορά τροφίμων.
Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, οι τιμές τροφίμων στην Ελλάδα αυξήθηκαν ταχύτερα από τον γενικό πληθωρισμό την τελευταία διετία, με τις μεγαλύτερες ανατιμήσεις να καταγράφονται σε κρέας, γαλακτοκομικά, λάδι, ψωμί, ζυμαρικά και φρέσκα λαχανικά.
Σε ετήσια βάση, οι αυξήσεις σε βασικά είδη διατροφής κινούνται συστηματικά σε διψήφια ποσοστά, ενώ σε ορισμένες κατηγορίες, όπως το ελαιόλαδο και το μοσχάρι, η σωρευτική αύξηση της τελευταίας τριετίας ξεπερνά κατά πολύ το 30% – 40%.
Εισοδήματα και ανισότητες
Η Eurostat καταγράφει ότι το επίπεδο τιμών τροφίμων στην Ελλάδα πλησιάζει ή και ξεπερνά τον μέσο όρο της Ευρωζώνης, την ώρα που οι καθαρές αποδοχές των εργαζομένων παραμένουν από τις χαμηλότερες στην Ε.Ε. Αυτό σημαίνει πρακτικά ότι τα ελληνικά νοικοκυριά δαπανούν μεγαλύτερο ποσοστό του εισοδήματός τους για τρόφιμα σε σύγκριση με τους περισσότερους Ευρωπαίους πολίτες, γεγονός που εντείνει τις κοινωνικές ανισότητες.
Η κατάσταση επιδεινώνεται από τη λειτουργία της αγοράς. Η απόσταση μεταξύ τιμής παραγωγού και τιμής ραφιού παραμένει μεγάλη, ενώ οι παρεμβάσεις τύπου «καλάθι του νοικοκυριού» αποδεικνύονται περιορισμένης αποτελεσματικότητας. Όπως δείχνουν τα στοιχεία, οι καταναλωτές πληρώνουν ακριβά ακόμη και προϊόντα ελληνικής παραγωγής, ενώ οι παραγωγοί δηλώνουν ότι πωλούν κάτω του κόστους.
Ο επισιτιστικός κίνδυνος
Οι αγροτικές κινητοποιήσεις λειτουργούν, έτσι, ως προειδοποιητικό σήμα. Εάν η παραγωγή συνεχίσει να συρρικνώνεται, οι εισαγωγές τροφίμων θα αυξηθούν περαιτέρω, καθιστώντας τη χώρα ακόμη πιο ευάλωτη σε διεθνείς κρίσεις τιμών. Ήδη, η Ελλάδα παρουσιάζει υψηλή εξάρτηση από εισαγόμενα αγροτικά προϊόντα, γεγονός που μεταφράζεται σε μεγαλύτερη έκθεση στον πληθωρισμό.
Για τα νοικοκυριά, η κατάσταση είναι ασφυκτική. Σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ, ένα μέσο ελληνικό νοικοκυριό δαπανά πλέον άνω του 20% των μηνιαίων εξόδων του για τρόφιμα, ποσοστό σημαντικά υψηλότερο από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο.
Σε χαμηλόμισθες οικογένειες και συνταξιούχους το ποσοστό αυτό ανεβαίνει ακόμη περισσότερο, οδηγώντας σε διατροφικές περικοπές, υποκατάσταση ποιοτικών προϊόντων με φθηνότερα και περιορισμό της κατανάλωσης κρέατος και φρέσκων ειδών.
Η επισιτιστική ασφάλεια δεν αφορά πλέον μόνο τη διαθεσιμότητα τροφίμων, αλλά και την πρόσβαση σε αυτά σε προσιτές τιμές. Όπως επισημαίνουν οικονομολόγοι, η ακρίβεια στα τρόφιμα λειτουργεί ως «σιωπηρός φόρος» που πλήττει δυσανάλογα τα χαμηλά εισοδήματα, συμπιέζοντας την κατανάλωση και υπονομεύοντας την κοινωνική συνοχή.
Εάν δεν υπάρξει ουσιαστική στήριξη της αγροτικής παραγωγής και έλεγχος της αλυσίδας τιμών, οι πιέσεις αναμένεται να ενταθούν. Οι ανατιμήσεις δεν έχουν φτάσει ακόμη στην κορύφωσή τους, καθώς οι αυξημένες εισροές και οι κλιματικές πιέσεις προμηνύουν νέο κύκλο αυξήσεων. Το ερώτημα δεν είναι πλέον αν οι τιμές θα αυξηθούν, αλλά πόσο ακόμη μπορούν να αντέξουν τα νοικοκυριά.
Η Ελλάδα βρίσκεται μπροστά σε μια κρίσιμη καμπή: είτε θα ενισχύσει την εγχώρια παραγωγή και θα αποκαταστήσει την ισορροπία στην αγορά τροφίμων, είτε θα παγιωθεί ως χώρα με ευρωπαϊκές τιμές και βαλκανικά εισοδήματα, με σοβαρές συνέπειες για την επισιτιστική ασφάλεια και την κοινωνική σταθερότητα.
Διαβάστε επίσης:
ΚΚΕ: Η ΑΔΕΔΥ, οι αγρότες, η αλλαγή συσχετισμών «από τα κάτω» και οι μπηχτές για Τσίπρα
Πηγή: ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ | topontiki.gr
