Γιατί ο Τραμπ «την πέφτει» στη Βενεζουέλα – Πίσω από τα ναρκωτικά, η σύγκρουση Ουάσιγκτον–Πεκίνου για τον έλεγχο του Δυτικού Ημισφαιρίου
Η τρέχουσα ένταση ανάμεσα στις Ηνωμένες Πολιτείες και τη Βενεζουέλα δεν είναι κεραυνός εν αιθρία. Ο Ντόναλντ Τραμπ δεν ανακάλυψε ξαφνικά το πρόβλημα των ναρκωτικών, ούτε αναστατώνεται από τα (υποτιθέμενα) δημοκρατικά ελλείμματα του καθεστώτος Μαδούρο. Αυτό που έχει αλλάξει είναι ο γεωπολιτικός χάρτης: η Βενεζουέλα έχει μετατραπεί σε έναν από τους πιο προωθημένους δορυφόρους της Κίνας στη Δυτική Ημισφαίριο, και η Ουάσιγκτον το θεωρεί στρατηγικό ρήγμα στην «πίσω αυλή» της.
Ο Τραμπ δεν αντιμετωπίζει πλέον τη Βενεζουέλα ως τοπικό αυταρχικό κράτος, αλλά ως κινεζικό προγεφύρωμα με πετρελαϊκή, τεχνολογική και δανειακή εξάρτηση από το Πεκίνο. Από αυτή τη σκοπιά, η κλιμάκωση των αμερικανικών «επιχειρήσεων» στην Καραϊβική δεν είναι παρά μια έμμεση προειδοποίηση προς τον Σι Τζινπίνγκ: το δυτικό ημισφαίριο παραμένει ζώνη αμερικανικής ευθύνης — και ο κινεζικός «δρόμος του μεταξιού» δεν θα περάσει τη Διώρυγα του Παναμά, το συμβολικό όριο της αμερικανικής σφαίρας επιρροής.
Οι «αντιναρκωτικές» επιχειρήσεις και το πραγματικό τους μήνυμα
Το αφήγημα της Ουάσιγκτον είναι γνωστό: «πόλεμος κατά των ναρκωτικών» και «προστασία της δημοκρατίας». Πίσω από αυτήν τη ρητορική όμως εξελίσσεται μια συντεταγμένη στρατιωτική κινητοποίηση γύρω από τη Βενεζουέλα.
- Αύγουστος 2025: Ο 4ος Στόλος των ΗΠΑ αναπτύσσει πολεμικά πλοία στην Καραϊβική για «αναχαίτιση ναρκοπλοίων». Στην πράξη, πρόκειται για επίδειξη ναυτικής παρουσίας πολύ κοντά στα χωρικά ύδατα της Βενεζουέλας.
- Σεπτέμβριος 2025: Το Πεντάγωνο ανακοινώνει ενίσχυση των αεροπορικών περιπολιών στον εναέριο χώρο μεταξύ Κολομβίας, Αντίλλων και ανατολικής Βενεζουέλας — με το SOUTHCOM να μιλά για «περιφερειακή σταθερότητα».
- Οκτώβριος 2025: Διπλή επιχείρηση της Διοίκησης Νότιου Τομέα με συμμετοχή ειδικών δυνάμεων από Κολομβία και Ολλανδικές Αντίλλες, με προκάλυμμα την εκπαίδευση κατά των καρτέλ. Η παρουσία όμως αμερικανικών αναγνωριστικών drones καταγράφεται σε απόσταση 50 χλμ. από τη Βαλένθια.
- Ρητορικό πλαίσιο: Οι δηλώσεις του Λευκού Οίκου επαναλαμβάνουν το μοτίβο «ναρκωτικά, ασφάλεια, δημοκρατία»· ωστόσο, το στρατιωτικό αποτύπωμα είναι δυσανάλογο σε σχέση με την επίσημη αιτία.
Αν διαβαστεί προσεκτικά, αυτή η αλυσίδα κινήσεων θυμίζει επιχειρησιακή περικύκλωση χαμηλής έντασης. Το μήνυμα δεν απευθύνεται στον Νικολάς Μαδούρο αλλά στον Σι Τζινπίνγκ: ότι οι ΗΠΑ δεν θα ανεχθούν την εδραίωση κινεζικής γεωοικονομικής παρουσίας στην καρδιά της Καραϊβικής.
Η στρατηγική συμμαχία Πεκίνου–Καράκας
Η συνεργασία Κίνας–Βενεζουέλας δεν γεννήθηκε επί Μαδούρο· οικοδομήθηκε επί Ούγκο Τσάβες, με καθαρό αντιαμερικανικό στίγμα.
- 2001–2013: Ο Τσάβες υπογράφει τις πρώτες συμφωνίες «πετρέλαιο έναντι δανείου». Το Πεκίνο χρηματοδοτεί έργα υποδομής και λαμβάνει αντάλλαγμα σε βαρέλια πετρελαίου. Οι κινεζικές τράπεζες διοχετεύουν πάνω από 50 δισ. δολάρια σε δάνεια μέσα σε μια δεκαετία.
- 2014: Ο Σι Τζινπίνγκ επισκέπτεται το Καράκας, εγκαινιάζοντας τη στρατηγική συνεργασία. Υπογράφονται νέες συμφωνίες ύψους 20 δισ. δολαρίων και ιδρύεται η κοινοπραξία SinoVensa, που ενώνει την PDVSA με την κινεζική CNPC.
- 2018: Παρά τις κυρώσεις των ΗΠΑ, η Κίνα εγκρίνει δάνειο 5 δισ. δολαρίων για την επανεκκίνηση της πετρελαϊκής παραγωγής και την αγορά εξοπλισμού διύλισης.
- 2023: Ο Μαδούρο ταξιδεύει στο Πεκίνο· η Βενεζουέλα ανακηρύσσεται «παντός καιρού στρατηγικός εταίρος» της Κίνας. Υπογράφονται 31 νέες συμφωνίες — από την ενέργεια και τη γεωργία έως τα διαστημικά προγράμματα και τις τηλεπικοινωνίες.
- 2024–2025: Κινεζικές εταιρείες (Huawei, ZTE, China Railway, Sinohydro) δραστηριοποιούνται στην ενίσχυση των δικτύων 5G, των οδικών αξόνων και των ενεργειακών υποδομών της χώρας.
Σήμερα η κινεζική παρουσία στη Βενεζουέλα είναι σχεδόν πανταχού παρούσα: ενέργεια, τεχνολογία, τηλεπικοινωνίες, γεωργία και στρατιωτική τεχνογνωσία χαμηλού επιπέδου. Το Πεκίνο παρέχει δορυφορική παρακολούθηση, προγράμματα εκπαίδευσης μηχανικών, καθώς και πολιτική κάλυψη στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ.
Για την Ουάσιγκτον, όλα αυτά συνιστούν ένα εναλλακτικό οικονομικό οικοσύστημα υπό κινεζική αιγίδα — εντός της ζώνης που επί δύο αιώνες θεωρούσε “Monroe territory”, δηλαδή περιοχή αποκλειστικής αμερικανικής επιρροής σύμφωνα με το Δόγμα Μονρόε.
Η κινεζική διείσδυση στη Λατινική Αμερική
Η Βενεζουέλα είναι απλώς το πιο φανερό παράδειγμα μιας ευρύτερης κινεζικής εκστρατείας επιρροής. Από τον Παναμά ως τη Χιλή, το Πεκίνο έχει εγκαταστήσει ένα δίκτυο εμπορικών, ενεργειακών και υποδομειακών δεσμών που σταδιακά μεταβάλλουν την ισορροπία στην ήπειρο.
- Η Κίνα είναι πλέον δεύτερος μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος της Λατινικής Αμερικής μετά τις ΗΠΑ, με όγκο εμπορίου που ξεπερνά τα 450 δισ. δολάρια ετησίως.
- Δεκαεννέα χώρες της περιοχής έχουν ενταχθεί επίσημα στην κινεζική Belt and Road Initiative.
- Επενδύσεις σε ενέργεια, ορυκτά, τηλεπικοινωνίες και διαστημικά προγράμματα αυξάνονται ραγδαία.
- Η Κίνα έχει «αποσπάσει» επτά χώρες της Καραϊβικής από την Ταϊβάν.
- Η στρατιωτική της παρουσία παραμένει χαμηλή αλλά συμβολική, με προγράμματα εκπαίδευσης και δωρεές εξοπλισμού.
Η τακτική του Πεκίνου είναι ευφυώς αθόρυβη: οικονομική επιρροή χωρίς στρατιωτική όχληση. Δεν προκαλεί ανοιχτή αντιπαράθεση, αλλά δημιουργεί μακροπρόθεσμη εξάρτηση, μέσω δανείων και συμβολαίων που δύσκολα μπορούν να αποπληρωθούν χωρίς νέα κινεζική χρηματοδότηση.
Η απάντηση της Ουάσιγκτον
Απέναντι σε αυτή τη σταδιακή μετατόπιση ισχύος, η Ουάσιγκτον επιδιώκει να ξαναχαράξει “κόκκινες γραμμές”. Ο Τραμπ, με το γνώριμο ύφος της σύγκρουσης, επιλέγει την «περιφερειακή προβολή ισχύος»: στρατιωτικές περιπολίες, κυρώσεις, πιέσεις και συμμαχία με την Κολομβία και τις Αντίλλες. Ο στόχος δεν είναι να ρίξει άμεσα τον Μαδούρο, αλλά να δείξει ότι η Αμερική δεν εγκαταλείπει την αυλή της.
Η «αντιναρκωτική» ρητορική λειτουργεί ως εργαλείο εσωτερικής νομιμοποίησης· το πραγματικό διακύβευμα είναι η γεωοικονομική κυριαρχία στη Λατινική Αμερική, εκεί όπου το κινεζικό κεφάλαιο εισχωρεί χωρίς να χρειάζεται στόλους.
Συμπέρασμα
Η Βενεζουέλα είναι το μικρό θέατρο ενός μεγάλου πολέμου — όχι θερμού, αλλά οικονομικού και τεχνολογικού. Ο Τραμπ μπορεί να καταγγέλλει τον Μαδούρο για «ναρκωτικά», αλλά αυτό που τον ενοχλεί είναι η κινεζική σημαία που ανεμίζει δίπλα στις πετρελαϊκές εξέδρες του Ορινόκο — της τεράστιας λεκάνης βαρέος πετρελαίου όπου δραστηριοποιούνται οι μεγαλύτερες κινεζικές εταιρείες ενέργειας.
Η Ουάσιγκτον γνωρίζει ότι κάθε κινεζικό έργο υποδομής στην περιοχή είναι ένα κομμάτι ισχύος που φεύγει από τα χέρια της. Και το Πεκίνο ξέρει ότι κάθε φορά που οι ΗΠΑ «σφίγγουν τον κλοιό», η Βενεζουέλα γίνεται για την Κίνα πιο πολύτιμη — και πιο επικίνδυνη.
Διαβάστε επίσης:
Ο Ζελένσκι έστειλε μονάδες των ειδικών δυνάμεων στο Ποκρόβσκ – Σφυροκοπά η Ρωσία το ανατολικό μέτωπο
