Η αύξηση του καρκίνου του εντέρου σε ασθενείς κάτω από 50 ετών και οι κακές συνήθειες της προηγουμένης γενιάς
Τον κώδωνα του κινδύνου κρούουν οι ερευνητές καθώς τα τελευταία χρόνια παρατηρείται μια ανησυχητική αύξηση στα περιστατικά καρκίνου του εντέρου, σε ασθενείς κάτω των 50 ετών.
Σύμφωνα με τους επιστήμονες οι κακές διατροφικές συνήθειες της προηγουμένης γενιάς κληροδοτούν ένα διαταραγμένο μικροβίωμα εντέρου στις επόμενες. Αυτό σημαίνει ότι τα παιδιά που γεννιούνται έχουν προβληματικό μικροβίωμα του εντέρου με επικίνδυνες συνέπειες για την υγεία τους.
Τα παραπάνω αναφέρουν σύμφωνα με πρόσφατο άρθρο που δημοσιεύτηκε στο ASCO Daily News η Δρ. Julia Freckelton και οι συνεργάτες της.
Η ασθένεια αυτή, γνωστή ως καρκίνος πρώιμης εμφάνισης, αυξάνεται με ανησυχητικούς ρυθμούς σε πολλές χώρες. Αυτό έρχεται σε αντίθεση με τα συνολικά ποσοστά του καρκίνου του παχέος εντέρου, που μειώνονται χάρη στα προγράμματα προληπτικού ελέγχου, όπως οι κολονοσκοπήσεις, τα οποία βοηθούν στον εντοπισμό και την αφαίρεση προκαρκινικών αλλοιώσεων.
«Παραδοσιακά, γνωρίζουμε ότι η διατροφή πλούσια σε επεξεργασμένα τρόφιμα και κόκκινο κρέας, η κατανάλωση αλκοόλ και ο καθιστικός τρόπος ζωής αποτελούν σημαντικούς παράγοντες κινδύνου για την εμφάνιση του καρκίνου του παχέος εντέρου», όπως αναφέρουν η Καθηγήτρια Θεραπευτικής – Επιδημιολογίας – Προληπτικής Ιατρικής, Παθολόγος (Θεραπευτική Κλινική Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ, Νοσοκομείο Αλεξάνδρα) Θεοδώρα Ψαλτοπούλου, η Βιολόγος Αλεξάνδρα Σταυροπούλου, η Δρ. Μαρία Καπαρέλου (Παθολόγος – Ογκολόγος), ο Μιχάλης Λιόντος (Επίκουρος Καθηγητής Ογκολογίας) και ο Θάνος Δημόπουλος (τ. Πρύτανης ΕΚΠΑ, Καθηγητής Θεραπευτικής – Ογκολογίας – Αιματολογίας, Διευθυντής Θεραπευτικής Κλινικής Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ, Νοσοκομείο Αλεξάνδρα).
Όμως, στην περίπτωση των νεότερων ατόμων, η εικόνα φαίνεται πιο περίπλοκη. Οι περισσότερες περιπτώσεις καρκίνου πρώιμης εμφάνισης δεν μπορούν να εξηγηθούν μόνο από αυτούς τους γνωστούς παράγοντες. Πρόσφατες μελέτες στρέφουν την προσοχή τους πλέον στο μικροβίωμα του εντέρου.
Τι είναι το μικροβίωμα του εντέρου
Πρόκειται για το σύνολο των μικροοργανισμών που ζουν μέσα στο σώμα μας, κυρίως στο έντερο. Αυτά τα τρισεκατομμύρια βακτήρια δεν είναι απλώς «επισκέπτες» αλλά παίζουν σημαντικό ρόλο στην πέψη, στην άμυνα του οργανισμού και στη ρύθμιση της φλεγμονής. Όταν η ισορροπία του μικροβιώματος διαταραχθεί, μπορεί να προκληθούν διάφορα προβλήματα υγείας, μεταξύ των οποίων και ο καρκίνος.
Οι επιστήμονες έχουν παρατηρήσει ότι τα άτομα με καρκίνο του παχέος εντέρου συχνά έχουν ένα μικροβίωμα διαφορετικό από εκείνο των υγιών ατόμων.
Κάποια βακτήρια, όπως το Fusobacterium και το Bacteroides fragilis, βρίσκονται σε αυξημένα επίπεδα σε ασθενείς με τη νόσο. Στην περίπτωση του καρκίνου πρώιμης εμφάνισης, το μικροβίωμα φαίνεται να είναι διαφορετικό από εκείνο που παρατηρείται στους μεγαλύτερους σε ηλικία ασθενείς.
Μάλιστα, ένα συγκεκριμένο βακτήριο, το Flavonifractor plautii, εμφανίζεται σε υψηλότερες συγκεντρώσεις στους νεότερους ασθενείς με καρκίνο. Ενδιαφέρον έχει το γεγονός ότι η αύξηση αυτού του βακτηρίου συνδέεται με χαμηλή κατανάλωση φλαβονοειδών – ουσιών που βρίσκονται σε φρούτα και λαχανικά. Αυτό ενισχύει την άποψη ότι η διατροφή μας μπορεί να επηρεάσει το μικροβίωμα και, κατά συνέπεια, τον κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου.
Οι μελέτες
Πειράματα σε ζώα έχουν δείξει ότι η κακή διατροφή μπορεί να δημιουργήσει ένα φλεγμονώδες περιβάλλον στο έντερο, το οποίο ενθαρρύνει την ανάπτυξη καρκινικών κυττάρων. Ακόμη πιο εντυπωσιακά είναι τα αποτελέσματα μελετών όπου η μεταμόσχευση μικροβιώματος από ζώα με καρκίνο σε υγιή ζώα προκάλεσε αύξηση του πολλαπλασιασμού των κυττάρων και εμφάνιση όγκων.
Υπάρχει μάλιστα η υπόθεση ότι οι αλλαγές στο μικροβίωμα μπορούν να κληρονομηθούν, όχι μέσω γονιδίων αλλά μέσω της επίδρασης που έχουν οι συνήθειες των προηγούμενων γενεών. Αυτό σημαίνει ότι οι νεότερες γενιές ξεκινούν ήδη με ένα «διαταραγμένο» μικροβίωμα, το οποίο σε συνδυασμό με τον σημερινό τρόπο ζωής αυξάνει ακόμη περισσότερο τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου σε μικρότερη ηλικία.
Ο ρόλος της κληρονομικότητας
Βεβαίως ένα μικρό ποσοστό των νεαρών ασθενών εμφανίζει τον καρκίνο λόγω κληρονομικών παραγόντων. Σύνδρομα όπως το Lynch syndrome είναι γνωστά για τον αυξημένο κίνδυνο καρκίνου του παχέος εντέρου. Ωστόσο, ακόμη και σε αυτές τις περιπτώσεις, η δυσβίωση φαίνεται να επιδεινώνει την κατάσταση, ενισχύοντας την ανάπτυξη των όγκων. Άλλες θεωρίες που έχουν εξεταστεί, όπως η πιθανότητα διαφοράς στην ανοσολογική απόκριση των νεότερων ατόμων, δεν έχουν μέχρι στιγμής επιβεβαιωθεί.
Η αυξανόμενη συχνότητα του καρκίνου πρώιμης εμφάνισης αποτελεί μια μεγάλη πρόκληση για την ιατρική κοινότητα.
Είναι απαραίτητο να εντοπιστούν έγκαιρα οι αιτίες του φαινομένου, ώστε να αναπτυχθούν στρατηγικές πρόληψης και νέες θεραπείες. Μέχρι τότε, η καλύτερη άμυνα είναι η πρόληψη μέσω ενός υγιεινού τρόπου ζωής:
-ισορροπημένη διατροφή πλούσια σε φυτικές ίνες,
-φρούτα και λαχανικά,
-περιορισμός του κόκκινου κρέατος και των επεξεργασμένων τροφών,
-τακτική σωματική άσκηση
-αποφυγή υπερβολικής χρήσης αντιβιοτικών.
Επίσης, είναι σημαντικό οι νέοι να είναι ενήμεροι για τα συμπτώματα, όπως αλλαγές στις συνήθειες του εντέρου ή αίμα στα κόπρανα, και να αναζητούν ιατρική βοήθεια χωρίς καθυστέρηση.
Ο καρκίνος του παχέος εντέρου στους νέους είναι υπενθύμιση ότι η υγεία επηρεάζεται και από τα γονίδιά μας και από το περιβάλλον, δηλαδή τον τρόπο ζωής. Το μικροβίωμα ίσως βοηθήσει στην καλύτερη κατανόηση της ασθένειας και να σταματήσει την ανησυχητική αύξηση των περιστατικών στις νεότερες γενιές.
Διαβάστε επίσης:
Διευθυντής της καρδιοχειρουργικής στο Ιπποκράτειο συνελήφθη για φακελάκι
