«Η Ευρώπη μένει πίσω, ξεθωριάζει το μοντέλο ανάπτυξης»: Νέα δραματική προειδοποίηση Ντράγκι, ικανοποιημένη η φον ντερ Λάιεν
Ο Μάριο Ντράγκι προειδοποιεί ότι η ανταγωνιστικότητα της ΕΕ επιδεινώνεται λόγω «αδράνειας» από τις Βρυξέλλες και τις εθνικές κυβερνήσεις, ένα χρόνο αφότου ο πρώην πρωθυπουργός της Ιταλίας παρουσίασε συστάσεις για το πώς να κλείσει το χάσμα με ανταγωνιστές όπως οι ΗΠΑ και η Κίνα.
Ο Ντράγκι, ο οποίος διετέλεσε και πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, ανέλαβε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή το έργο να καταρτίσει μια έκθεση σχετικά με την ανταγωνιστικότητα του μπλοκ τον Σεπτέμβριο το περασμένο έτος.
Οι 383 συστάσεις του υιοθετήθηκαν από την Επιτροπή ως πλαίσιο για την ανασυγκρότηση της ευρωπαϊκής οικονομίας, αλλά μόνο ένα μικρό μέρος τους έχει εφαρμοστεί από τότε, ενώ οι υπόλοιπες έχουν παγιδευτεί σε πολιτικές διαφωνίες και γραφειοκρατικές διαπραγματεύσεις.
«Μετά από ένα χρόνο, η Ευρώπη βρίσκεται σε δυσκολότερη θέση», δήλωσε ο Ντράγκι σε συνέντευξη Τύπου την Τρίτη, σύμφωνα με τους Financial Times.
«Το μοντέλο ανάπτυξής μας ξεθωριάζει. Οι ευπάθειες πολλαπλασιάζονται… και μας έχει υπενθυμιστεί, οδυνηρά, ότι η αδράνεια απειλεί όχι μόνο την ανταγωνιστικότητά μας αλλά και τα ίδια μας τα κυριαρχικά δικαιώματα».
«Πολύ συχνά, παρέχονται δικαιολογίες για αυτή την αργή κίνηση. Λέμε ότι απλά έτσι είναι χτισμένη η ΕΕ. Μερικές φορές η αδράνεια παρουσιάζεται ακόμη και ως σεβασμός στο κράτος δικαίου», πρόσθεσε ο Ντράγκι. «Αυτό είναι εφησυχασμός».
Η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, πρόεδρος της Επιτροπής, η οποία ζήτησε από τον Ντράγκι να γράψει την έκθεση, παραδέχτηκε ότι η ΕΕ στερούνταν της «αίσθησης βιασύνης» στην προώθηση της ατζέντας για την ανταγωνιστικότητα.
«Η ενιαία μας αγορά απέχει πολύ από το να είναι πλήρης…», δήλωσε. «Χρειαζόμαστε επειγόντως δράση για να αντιμετωπίσουμε επείγουσες ανάγκες. Διότι οι εταιρείες και οι εργαζόμενοί μας δεν μπορούν πλέον να περιμένουν».
Η πρόεδρος της Κομισιόν παρέπεμψε στην εκκρεμή ανασυγκρότηση των κανόνων για τις συγχωνεύσεις και ζήτησε από την επικεφαλής στο χαρτοφυλάκιο ανταγωνισμού, Τερέσα Ριβιέρα, να επιταχύνει τη διαδικασία. Η έλλειψη σαφήνειας σε μία από τις βασικές συστάσεις του Ντράγκι έχει δημιουργήσει αβεβαιότητα και απογοήτευση στη βιομηχανία και στους εκτελεστικούς της κλάδους, οι οποίοι περιμένουν σήματα από τις Βρυξέλλες πριν από τις επενδυτικές τους αποφάσεις.
«Θα πρέπει να προχωρήσουμε στη δημοσίευση των οδηγιών για τις συγχωνεύσεις. Πιστεύω ότι τώρα είναι η ώρα να παραδώσουμε», δήλωσε η Φον ντερ Λάιεν.
Παρά τις υποσχέσεις για γρήγορη προώθηση των προτάσεων του Ντράγκι, μόνο το 11,2% αυτών έχουν εφαρμοστεί κατά το περασμένο έτος, σύμφωνα με το European Policy Innovation Council, ένα think tank με έδρα τις Βρυξέλλες. Ταυτόχρονα, η ευρωπαϊκή οικονομία συνεχίζει να εμφανίζει στασιμότητα, με την αμερικανική οικονομία να αναπτύσσεται οκτώ φορές ταχύτερα από αυτήν της ΕΕ στο δεύτερο τρίμηνο του 2025.
Ευρωπαίοι αξιωματούχοι υποστήριξαν ότι η Φον ντερ Λάιεν και οι Ευρωπαίοι ηγέτες έχουν αποσπαστεί από την αποφυγή ενός εμπορικού πολέμου με τις ΗΠΑ, τη διατήρηση της κυβέρνησης Τραμπ στο ουκρανικό και την εξεύρεση της σωστής ισορροπίας με την Κίνα.
Αλλά ο Ντράγκι προειδοποίησε ότι «οι πολίτες και οι επιχειρήσεις της Ευρώπης… εκφράζουν ολοένα και μεγαλύτερη απογοήτευση. Είναι απογοητευμένοι από το πόσο αργά κινείται η ΕΕ. Μας βλέπουν να αποτυγχάνουμε να ταιριάξουμε με την ταχύτητα των αλλαγών αλλού. Είναι έτοιμοι να δράσουν, αλλά φοβούνται ότι οι κυβερνήσεις δεν έχουν κατανοήσει τη σοβαρότητα της στιγμής».
Ένας χρόνος μετά την Έκθεση Ντράγκι: Ο απολογισμός της προόδου από την φον ντερ Λάιεν
Ένας χρόνος μετά τη δημοσίευση της Έκθεσης Ντράγκι, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, κατά τη διάρκεια της υψηλού επιπέδου διάσκεψης που πραγματοποιείται σήμερα, έκανε τον απολογισμό της προόδου που έχει σημειωθεί και παρουσίασε τον προσανατολισμό της στις βασικές προτεραιότητες.
Στην ομιλία της, η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν έκανε τον απολογισμό των πρωτοβουλιών που έχουν ληφθεί, λέγοντας πως «Η νέα Επιτροπή ανέλαβε καθήκοντα πριν από εννέα μήνες και η πρώτη πράξη της νέας εντολής ήταν η Πυξίδα Ανταγωνιστικότητας, που μεταφράζει την έκθεση σε πρακτικές πολιτικές. Έπειτα ξεκινήσαμε με ταχύτητα με τη Συμφωνία για την Καθαρή Βιομηχανία, τα Gigafactories για την Τεχνητή Νοημοσύνη, το νέο Πλαίσιο Κρατικών Ενισχύσεων, το Σχέδιο Δράσης για την Προσιτή Ενέργεια, την Ένωση Αποταμιεύσεων και Επενδύσεων, τα εξατομικευμένα σχέδια δράσης για τη βιομηχανία του αυτοκινήτου, του χάλυβα και των χημικών, τη μεγαλύτερη αύξηση επενδύσεων στην άμυνα στην ιστορία μας, νέες προτάσεις για την Ενιαία Αγορά, το Ταμείο Start-up/Scale-up και την Κβαντική Τεχνολογία, και έξι πακέτα απλοποίησης που βρίσκονται καθ’ οδόν. Αυτή είναι η νοοτροπία επείγοντος που υποσχεθήκαμε. Και θα παραμείνουμε αμετακίνητοι μέχρι να ολοκληρωθούν όλα».
Καινοτομία – Τεχνολογία
Πιο αναλυτικά, η ίδια εστίασε στους τρεις πυλώνες της Έκθεσης Ντράγκι. Όπως είπε, ο πρώτος είναι «να κλείσουμε το χάσμα καινοτομίας με τις ΗΠΑ και την Κίνα». Η ίδια αναφέρθηκε στα βήματα της Ευρώπης, που πλέον διαθέτει από τους καλύτερους υπερυπολογιστές στον κόσμο. «Καταφέραμε να ενισχύσουμε τη θέση μας στην παγκόσμια κατάταξη. Πριν από έξι χρόνια, είχαμε δύο υπερυπολογιστές στο παγκόσμιο τοπ-10. Σήμερα έχουμε τέσσερις υπερυπολογιστές στο παγκόσμιο τοπ-10», δήλωσε.
Στο δεύτερο σημείο, που αφορά την καινοτομία, αναφέρθηκε στην τεχνητή νοημοσύνη και στη θέση της ΕΕ, λέγοντας πως «η Ευρώπη βρίσκεται σε καλή θέση όσον αφορά την υιοθέτηση της τεχνητής νοημοσύνης». Η ίδια έδωσε συγκεκριμένα στοιχεία που το αποδεικνύουν: το 2025, ο αριθμός των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων που υιοθέτησαν AI αυξήθηκε κατά 67% σε σύγκριση με πέρυσι. Αναφέρθηκε, επίσης, σε συγκεκριμένες εταιρείες, όπως η σουηδική AI εφαρμογή «Lovable», που μετατρέπει τις ιδέες του καθενός σε πλήρως λειτουργικές εφαρμογές ή ιστοσελίδες, τονίζοντας πως πρόκειται για την «ταχύτερη εταιρεία λογισμικού στην ιστορία που έφτασε τα 100 εκατομμύρια δολάρια σε ετήσια έσοδα».
Η κ. φον ντερ Λάιεν μίλησε για την αμφίδρομη σχέση μεταξύ καινοτομίας και προσέλκυσης περισσότερων επενδύσεων, λέγοντας πως αυτή είναι και «η βασική ιδέα πίσω από το νέο μας Ταμείο Ανταγωνιστικότητας, που θα είναι το επίκεντρο του επόμενου ευρωπαϊκού προϋπολογισμού, με προτεινόμενο δυναμικό άνω των 400 δισεκατομμυρίων ευρώ. Αυτό περιλαμβάνει διπλάσια αύξηση χρηματοδότησης για την έρευνα, πενταπλάσια για τον ψηφιακό τομέα και εξαπλάσια για τις καθαρές τεχνολογίες. Αυτή είναι η επενδυτική ώθηση που χρειάζεται η Ευρώπη».
Αναφερόμενη στις προκλήσεις της ανταγωνιστικότητας και της καινοτομίας, τόνισε ότι η Ενιαία Αγορά απέχει πολύ από το να είναι ολοκληρωμένη, καθώς εσωτερικά εμπόδια ισοδυναμούν με δασμό 45% στα αγαθά και 110% στις υπηρεσίες, σύμφωνα με το ΔΝΤ. Και αυτό, όπως είπε, «είναι απαράδεκτο». Γι’ αυτό, όπως δήλωσε, «ανακοινώσαμε έναν Οδικό Χάρτη για την Ενιαία Αγορά έως το 2028».
Απανθρακοποίηση και Ανταγωνιστικότητα
Ο δεύτερος πυλώνας της Έκθεσης Ντράγκι αφορά ένα κοινό σχέδιο για την απανθρακοποίηση και την ανταγωνιστικότητα. Η ίδια μίλησε για τις τιμές στην ενέργεια, που, όπως είπε, «παραμένουν ακόμη υπερβολικά υψηλές, υπερβολικά ευμετάβλητες και υπερβολικά άνισες σε όλη την Ευρώπη. Σε ορισμένα κράτη-μέλη, η ηλεκτρική ενέργεια κοστίζει τριπλάσια από άλλα».
Η ίδια τόνισε τα βήματα που γίνονται, λέγοντας πως «μόλις την περασμένη εβδομάδα, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ενέκρινε την πρότασή μας να χρησιμοποιήσουμε τα Ταμεία Συνοχής για την ενίσχυση των ενεργειακών υποδομών». «Επιπλέον, θα προτείνουμε ένα Πακέτο για τα Δίκτυα και μια νέα Πρωτοβουλία για τις Ενεργειακές Λεωφόρους».
Αναφερόμενη στην παγκόσμια αγορά για ηλεκτρικά αυτοκίνητα, τόνισε ότι εκτοξεύεται, καθώς «στην Ευρώπη, οι πωλήσεις έχουν αυξηθεί σχεδόν κατά 25% σε ετήσια βάση».
Για την απανθρακοποίηση των βιομηχανιών, μίλησε για τη «Συμφωνία για τη Βιομηχανία Καθαρών Τεχνολογιών (Clean Industrial Deal)», μέσα από την οποία αντιμετωπίζονται τα κύρια εμπόδια που τις επιβραδύνουν. Παράλληλα, η Επιτροπή εργάζεται «σε ένα πακέτο για τις Μπαταρίες, ένα “Battery Booster”, καθώς οι μπαταρίες είναι κρίσιμος καταλύτης για όλες τις άλλες καθαρές τεχνολογίες. Αυτό το πακέτο θα διαθέσει 1,8 δισεκατομμύριο ευρώ σε ίδια κεφάλαια για την επέκταση της παραγωγής στην Ευρώπη».
Μείωση Εξαρτήσεων
Ο τρίτος πυλώνας της Έκθεσης Ντράγκι είναι η μείωση των εξαρτήσεων. «Τον τελευταίο χρόνο, είδαμε ελέγχους εξαγωγών από την Κίνα να σταματούν γραμμές παραγωγής στην Ευρώπη. Αλλά πώς μπορούμε να είμαστε ανταγωνιστικοί, αν μια ξένη δύναμη κρατά τα κλειδιά των εργοστασίων μας;» τόνισε στην ομιλία της η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Η ίδια αναφέρθηκε στη διαφοροποίηση μέσα από τις νέες εμπορικές συμφωνίες με το Mercosur, το Μεξικό και την Ελβετία. «Εξασφαλίσαμε μια αρχική συμφωνία με μια μεταλλευτική υπερδύναμη, όπως η Ινδονησία. Βρισκόμαστε σε διαπραγματεύσεις με την Ινδία και θέλουμε να τις ολοκληρώσουμε πριν από το τέλος του έτους. Προχωρούμε με τη Νότια Αφρική, τη Μαλαισία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και άλλες χώρες», τόνισε.
Για τις Κρίσιμες Πρώτες Ύλες, δήλωσε ότι, μέσα από 47 στρατηγικά έργα σε ολόκληρη την ήπειρο, θα επικεντρωθούν η χρηματοδότηση και οι προσπάθειες για αυτόν τον τομέα. «Από την εξόρυξη χαλκού και κοβαλτίου στη Φινλανδία, έως την επεξεργασία λιθίου στην Πορτογαλία και την ανακύκλωση μπαταριών στην Ιταλία», τόνισε.
Αναφερόμενη στην ανακύκλωση, μίλησε για τη δημιουργία πραγματικής κυκλικής οικονομίας και τον προσανατολισμό ενός «Κανονισμού για την Κυκλική Οικονομία (Circular Economy Act)».
Αμυνα και Ετοιμότητα
Στην τελευταία ενότητα της ομιλίας της, αναφέρθηκε και στην άμυνα και ετοιμότητα της ΕΕ, λέγοντας πως είναι «ένας ακόμη ζωτικής σημασίας τομέας, στον οποίο δεν μπορούμε πλέον να βασιζόμαστε υπερβολικά σε άλλους. Κι αυτός είναι η άμυνα».
Μιλώντας για την Πρωτοβουλία Ετοιμότητας 2030 (Readiness 2030), αναφέρθηκε στην προσπάθεια να κινητοποιηθούν έως και 800 δισεκατομμύρια ευρώ σε επενδύσεις στον τομέα. Η ίδια δήλωσε ότι αυτή η αίσθηση του κατεπείγοντος που υπάρχει στην άμυνα, θα πρέπει να υπάρξει και στην ανταγωνιστικότητα, μέσα από την απλοποίηση, τα πακέτα «omnibus», καθώς και άλλα δύο που έρχονται και αφορούν τον ψηφιακό τομέα και την κινητικότητα στον στρατιωτικό τομέα.
