Κλιμακώνει η Τουρκία: «Δεν αποδεχόμαστε τετελεσμένα» διαμηνύει και «χαρτογραφεί» τα δικά της θαλάσσια πάρκα ως αντίμετρο
Ανεβάζει τους τόνους η Τουρκία μετά την ανακοίνωση του Έλληνα πρωθυπουργού, Κυριάκου Μητσοτάκη για την ίδρυση δύο θαλασσίων πάρκων στο νότιο Αιγαίο και στο Ιόνιο.
Το πρακτορείο Anadolu αναφέρει πως η Άγκυρα «αναμένεται να προχωρήσει στην ανακήρυξη δικών της θαλάσσιων πάρκων, μετά την ανακοίνωση της Ελλάδας ότι σχεδιάζει τη δημιουργία δύο θαλάσσιων προστατευόμενων περιοχών, μίας στο Ιόνιο και μίας στο Αιγαίο Πέλαγος».
Συνεχίζοντας τη γνωστή ρητορική αμφισβήτησης της ελληνικής κυριαρχίας, μεταφέρει δηλώσεις «αρμόδιων πηγών» που υποστηρίζουν ότι «τα θαλάσσια πάρκα που ανακήρυξε η Ελλάδα στο Ιόνιο και στο Αιγαίο δεν έχουν για την Τουρκία καμία νομική ισχύ, ειδικά υπό το πρίσμα των αλληλένδετων ζητημάτων στο Αιγαίο, όπως η υπό αμφισβήτηση κυριαρχία σε γεωμορφώματα».
Σύμφωνα με το δημοσίευμα «η πρώτη τουρκική μελέτη για τον θαλάσσιο χωροταξικό σχεδιασμό έχει ήδη δημοσιευθεί, ενώ σύμφωνα με το τουρκικό ΥΠΕΞ, η ανακήρυξη από την Ελλάδα του “θαλάσσιου χωροταξικού σχεδιασμού” θεωρείται πρόκληση».
Ακόμη σημειώνει πως «ο Χάρτης Θαλάσσιου Χωροταξικού Σχεδιασμού της Τουρκίας έχει κατοχυρωθεί διεθνώς μέσω της πλατφόρμας IOC-UNESCO.
Αξιωματούχοι σημειώνουν ότι η κίνηση της Ελλάδας θεωρείται απόπειρα μεταβολής του status quo στο Αιγαίο και τονίζουν τη σημασία της μη παραβίασης της ελευθερίας ναυσιπλοΐας και άλλων δικαιωμάτων της Τουρκίας, ειδικά σε ημίκλειστες θάλασσες όπως το Αιγαίο».
Πηγές μιλώντας στο Anadolu τονίζουν πως η Τουρκία δεν αποδέχεται, ούτε πρόκειται να αποδεχθεί τετελεσμένα «σε αμφισβητούμενα γεωγραφικά σημεία του Αιγαίου».
Παράλληλα απειλούν πως «οποιαδήποτε ενέργεια που θα μπορούσε να αλλάξει το νομικό καθεστώς στο Αιγαίο ή να παραβιάσει την ελευθερία της ναυσιπλοΐας και τα συμφέροντα της Τουρκίας, δεν θα μείνει αναπάντητη.
«Οι κινήσεις της Ελλάδας παρακολουθούνται στενά από την Άγκυρα, ενώ αρμόδιοι φορείς εξετάζουν ενδεχόμενα μέτρα προστασίας και σε άλλες τουρκικές θαλάσσιες περιοχές, όπως το Αιγαίο, η Μεσόγειος, η Μαύρη Θάλασσα και η Θάλασσα του Μαρμαρά. Σύμφωνα με πληροφορίες, δεν αποκλείεται να υπάρξουν εξελίξεις σύντομα», σημειώνει το δημοσίευμα.
«Αξιωματούχοι εκτιμούν ότι το επόμενο βήμα θα είναι η ανακήρυξη των τουρκικών θαλάσσιων πάρκων» γράφει το Anadolu.
Παράλληλα, τουρκικές πηγές μιλώντας στον ανταποκριτή του ΣΚΑΙ τονίζουν πως «θα δοθεί απάντηση με τουρκικό θαλάσσιο πάρκο στο Αιγαίο, ίσως και πάρκα. Ίσως προκαλέσουν ενόχληση».
Οι Τούρκοι αξιωματούχοι δήλωσαν ότι η απάντηση του τουρκικού υπουργείου Εξωτερικών έγινε «για λόγους αρχής» και «για να μην αλλάξει το σημερινό καθεστώς στο Αιγαίο καθώς υπάρχουν νησιά, νησίδες που στο Αιγαίο δεν έχει καθοριστεί η κυριαρχία τους και πρέπει να συζητηθεί».
«Ένταση… Δεν προβλέπεται ένταση… αυτό θα φανεί στην εφαρμογή. Δηλαδή αν θα εμποδιστούν αλιευτικά, αν θα γίνουν ενέργειες σε συγκεκριμένες νησίδες κτλ» απάντησαν σε σχετική ερώτηση, αφήνοντας υπαινιγμούς για κίνδυνο να ανέβει το «πολιτικό θερμόμετρο» στο Αιγαίο.
Διπλωματική σύγκρουση
Τη δημιουργία δύο θαλάσσιων πάρκων στο Ιόνιο και το Αιγαίο ανακοίνωσε νωρίτερα ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης.
Σε βιντεοσκοπημένο μήνυμά του, ο πρωθυπουργός είπε ότι «με τα δύο πάρκα η Ελλάδα αποκτά από τις μεγαλύτερες θαλάσσιες προστατευόμενες περιοχές σε ολόκληρη τη Μεσόγειο» και ότι η χώρα γίνεται ηγέτιδα «στη Μεσόγειο σε θαλάσσιες προστατευόμενες περιοχές».
Σύμφωνα με τον πρωθυπουργό, η συνολική έκταση των δύο νέων θαλάσσιων πάρκων είναι 27.500 τετραγωνικά χιλιόμετρα, δηλαδή, 25% παραπάνω απ΄τις αρχικές εξαγγελίες.
Ο ίδιος είπε ότι σήμερα τίθενται σε διαβούλευση οι περιβαλλοντικές μελέτες, και ακολουθεί το ΣτΕ και τα σχετικά Προεδρικά Διατάγματα, ενώ υπογράμμισε ότι απαγορεύεται η αλιεία με μηχανότρατα στα δύο Εθνικά Θαλάσσια Πάρκα.
Αμέσως μετά τις ανακοινώσεις του πρωθυπουργού, το τουρκικό Υπουργείο Εξωτερικών έθεσε και πάλι ζήτημα «γκρίζων ζωνών» στο Αιγαίο, μιλώντας για σειρά διμερών διαφορών και μονομερείς ελληνικές ενέργειες.
«Τα θαλάσσια πάρκα που θα κηρυχθούν στο Αιγαίο δεν θα έχουν κανένα νομικό αποτέλεσμα στο πλαίσιο των αλληλένδετων προβλημάτων του Αιγαίου μεταξύ των δύο χωρών, συμπεριλαμβανομένων των γεωγραφικών σχηματισμών των οποίων η κυριότητα δεν έχει μεταβιβαστεί στην Ελλάδα με διεθνείς συνθήκες…Θα πρέπει να αποφεύγονται μονομερείς ενέργειες σε κλειστές ή ημίκλειστες θάλασσες όπως το Αιγαίο και τη Μεσόγειο», αναφέρει η ανακοίνωση.
Απαντώντας, το ελληνικό ΥΠΕΞ ανακοίνωσε ότι «η καθιέρωση των Εθνικών Θαλάσσιων Πάρκων στο Ιόνιο και στο Αιγαίο Πέλαγος γίνεται με αμιγώς περιβαλλοντικά κριτήρια σε περιοχές ελληνικής κυριαρχίας. Αναφορές σε κλειστές ή ημίκλειστες θάλασσες είναι εντελώς ανεδαφικές. Το νομικό καθεστώς στο Αιγαίο είναι ξεκάθαρο. Η ελληνική κυριαρχία στην περιοχή αυτή ορίζεται σαφώς και οριστικώς από διεθνή συμβατικά κείμενα.
Η Ελλάδα τάσσεται παγίως υπέρ του διαλόγου με την Τουρκία, με στόχο τη διευθέτηση της μοναδικής ελληνοτουρκικής διαφοράς, σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο, αυτή της οριοθέτησης της υφαλοκρηπίδας και Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης μεταξύ των δύο χωρών. Η άσκηση των δικαιωμάτων που απορρέουν από την ελληνική κυριαρχία δεν αποτελεί αντικείμενο διαπραγμάτευσης».
Από την πλευρά του, ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, Παύλος Μαρινάκης, σχολιάζοντας την αντίδραση της Άγκυρας, σημείωσε στη διάρκεια του briefing ότι «το γεγονός ότι βγάζει ανακοίνωση η Τουρκία, για να μην παρεξηγηθώ, είναι μια απάντηση σε αυτούς που μιλάνε για ενδοτική πολιτική της χώρας. Δηλαδή το γεγονός ότι αντιδρά η Τουρκία θα έπρεπε να προβληματίσει κάποιους τζάμπα πατριώτες εντός συνόρων. Ένα το κρατούμενο γιατί δεν είναι η πρώτη φορά που αντιδρά».
«Δεύτερον», συνέχισε, «μπορεί να θεωρεί ό,τι θέλει η Τουρκία περί “γκριζαρίσματος“, αλλά εμείς δεν το δεχόμαστε αυτό. Δεν θεωρούμε ότι υπάρχουν γκρίζες ζώνες. Οπότε είναι κάτι το οποίο τη χώρα μας δεν πρόκειται να την επηρεάσει, ούτε πρόκειται να αλλάξει την πολιτική της. Είναι μια απόφαση η οποία βασίζεται σε καθαρά περιβαλλοντικά κριτήρια. Είναι μια απόφαση η οποία είχε προαναγγελθεί από τον Πρωθυπουργό. Η Ελλάδα θα την υλοποιήσει στο ακέραιο».
«Δεν πρόκειται να μπει σε αυτή τη διαδικασία συζήτησης ενός ανύπαρκτου “γκριζαρίσματος”, το οποίο ποτέ δεν θα δεχτεί η ελληνική κυβέρνηση. Ούτε είχε δεχτεί στο παρελθόν ούτε θα δεχτεί τώρα. Οι εκτάσεις αυτές είναι οι εκτάσεις που για εμάς ήταν οι πιο σημαντικές με βάση αυτά τα κριτήρια και προχωρήσαμε σε αυτά τα δύο πρώτα πάρκα και θα συνεχίσουμε τον σχεδιασμό μας, όπως έχει ξεκινήσει να υλοποιείται, στο άμεσο μέλλον», κατέληξε.
Τα δύο θαλάσσια πάρκα
Εθνικό Θαλάσσιο Πάρκο Νοτίου Αιγαίου 1 – Νότιες Κυκλάδες:
Η μοναδικότητα των οικοσυστημάτων των νησιών του Αιγαίου έχει αποτελέσει αντικείμενο πολύχρονης μελέτης από Έλληνες και ξένους επιστήμονες.
Το δίκτυο των νησιών που συμπεριλαμβάνονται στο Εθνικό Θαλάσσιο Πάρκο Νοτίου Αιγαίου 1 – Νότιες Κυκλάδες, έχει ορισμένα διακριτά χαρακτηριστικά τα οποία το καθιστούν μοναδικό σε εθνικό και διεθνές επίπεδο και καθιστούν επιβεβλημένη την προστασία του ως φυσικό και πολιτιστικό απόθεμα παγκόσμιας σημασίας. Η επιστημονικά τεκμηριωμένη αξία των νησιών του Νοτίου Αιγαίου, έχει οδηγήσει στην ένταξή μεγάλου αριθμού αυτών στο ευρωπαϊκό δίκτυο προστατευόμενων περιοχών Natura 2000 από το 1996.
Οι περιοχές αυτές αποτελούν εξαιρετική συμβολή της χώρας μας στο σημαντικότατο αυτό δίκτυο προστατευόμενων περιοχών, το μεγαλύτερο παγκοσμίως. Τα νησιά αυτά είναι είτε υπολείμματα μεγαλύτερων νησιών που καταποντίστηκαν πριν εκατοντάδες χιλιάδες χρόνια, είτε αποτέλεσμα υποθαλάσσιας ηφαιστειακής δραστηριότητας. Ο βαθμός γεωγραφικής και χρονικής απομόνωσης (σε γεωλογικό χρόνο) διαμορφώνει τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του περιβάλλοντος των νησιών. Οι απομονωμένες αυτές θέσεις λειτουργούν ως φυσικά εργαστήρια εξέλιξης.
Το Πάρκο φιλοξενεί πολλά κινδυνεύοντα είδη πτηνών, ενδημικά είδη και υποείδη ερπετών, φυτών και ασπόνδυλων ζώων, καθώς και πληθώρα προστατευόμενων και σπάνιων ειδών σε εθνικό, ευρωπαϊκό αλλά και παγκόσμιο επίπεδο.
Οι πλούσιοι υποβρύχιοι οικότοποί του, συμπεριλαμβανομένων των λιβαδιών ποσειδωνίας, των κοραλλιογενών υφάλων και των οικοσυστημάτων βαθέων υδάτων, χρησιμεύουν ως κύριοι τόποι αναπαραγωγής θαλάσσιων θηλαστικών, όπως η μεσογειακή φώκια, και διάφορα είδη κητωδών, καθώς και ψαριών και ασπόνδυλων. Τα λιβάδια Ποσειδωνίας, παρέχουν εξαιρετικά σημαντικές οικοσυστημικές υπηρεσίες, όπως η δέσμευση άνθρακα, λειτουργώντας ως αποθήκες άνθρακα.
Με την προστασία αυτών των οικοσυστημάτων, τα θαλάσσια πάρκα ενισχύουν τη λεγόμενη «μπλε απορρόφηση άνθρακα». Η καταστροφή των οικοσυστημάτων αυτών οδηγεί στην απελευθέρωση του αποθηκευμένου CO2 συμβάλλοντας στην κλιματική αλλαγή. Επιπλέον τα λιβάδια Ποσειδωνίας συμβάλουν και στην προστασία των παραλιών από τη διάβρωση μέσω της σταθεροποίησης του πυθμένα και την απομειώση της κυματικής ενέργειας.
Τα μοναδικά ωκεανογραφικά χαρακτηριστικά του Νοτίου Αιγαίου, όπως η πολύπλοκη ακτογραμμή και βαθυμετρία του, οι θερμοκρασιακές διαβαθμίσεις του, τα σύνθετα μοτίβα κυκλοφορίας νερού, η υψηλή αλατότητα των υδάτων του και οι αναβλύσεις πλούσιων σε θρεπτικά υδάτινων ζωνών ενισχύουν περαιτέρω την οικολογική του σημασία. Επιπλέον, το εκτεταμένο δίκτυο νησιών και παράκτιων ζωνών παρέχει ζωτικής σημασίας μεταναστευτικές διαδρομές για πολλά θαλάσσια είδη.’
Ωστόσο, αυτή η εύθραυστη βιοποικιλότητα απειλείται όλο και περισσότερο από την υπεραλίευση, τη ρύπανση και την κλιματική αλλαγή, καθιστώντας απαραίτητη την προστασία τωνθαλάσσιων οικοσυστημάτων. Η προστασία τους συμβάλλει στη διατήρηση της οικολογικής ισορροπίας, ενώ ταυτόχρονα διασφαλίζει τη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα της αλιείας και των παράκτιων κοινοτήτων που βασίζονται στην υγεία και την καλή κατάσταση των θαλάσσιων πόρων του Αιγαίου.
Εθνικό Θαλάσσιο Πάρκο Ιονίου (ΕΘΠΙ):
Η περιοχή έκτασης του ΕΘΠΙ είναι καίριας σημασίας για πολλά θαλάσσια θηλαστικά, όπως ο φυσητήρας (Physeter macrocephalus), ο ζιφιός (Ziphius cavirostris) και το ζωνοδέλφινο (Stenella coeruleoalba), που χρησιμοποιούν την ελληνική Τάφρο του Ιονίου ως κύρια περιοχή διαβίωσης. Η παρουσία αυτών των ειδών, τα οποία απειλούνται από ανθρωπογενείς πιέσεις όπως οι συγκρούσεις με πλοία και ο υποθαλάσσιος θόρυβος, καθιστά αναγκαία την προστασία του οικοτόπου τους.
Επιπλέον, η φώκια Monachus monachus, ένα από τα πιο απειλούμενα θαλάσσια θηλαστικά παγκοσμίως, καθώς και διάφορα είδη δελφινιών, όπως το Grampus griseus, το Delphinus delphis και το Tursiops truncatus, εντοπίζονται στην περιοχή, υπογραμμίζοντας την ανάγκη για στοχευμένα μέτρα διατήρησης των ενδιαιτημάτων τους.
Στην περιοχή περιλαμβάνονται οι σημαντικότερες παραλίες ωοτοκίας της θαλάσσιας χελώνας Caretta caretta στη Mεσόγειο, καθώς και κρίσιμες περιοχές ανάπτυξης, τροφοληψίας και διαχείμασης τόσο για το είδος Caretta caretta όσο και για το είδος Chelonia mydas.
Από οικολογική άποψη, η περιοχή διαθέτει εξαιρετικής σημασίας οικοτόπους, όπως τα λιβάδια Posidonia oceanica, τα οποία συμβάλλουν στην αποθήκευση άνθρακα, και υφάλους με μακροφυτικές βιοκοινωνίες μεγάλων φαιοφυκών του γένους Cystoseira sensulato στα ρηχά και κοραλλιγενείς βιοκοινωνίες στα βαθύτερα που υποστηρίζουν πλούσια βιοποικιλότητα. Οι ύφαλοι και τα βαθύβια κοράλλια σε βαθιά νερά αποτελούν επίσης σημαντικούς βιογενείςοικοτόπους, υποστηρίζοντας μοναδικά οικοσυστήματα που κινδυνεύουν από καταστροφικές δραστηριότητες, όπως η αλιεία με συρόμενα εργαλεία.
Το πάρκο σχεδιάστηκε για να καλύψει τόσο παράκτιες όσο και βαθύτερες θαλάσσιες ζώνες, περιλαμβάνοντας σημαντικά τμήματα της Ελληνικής Τάφρου, η οποία αποτελεί πυρήνα υψηλής βιοποικιλότητας. Η ζωνοποίηση του πάρκου επιτρέπει την εφαρμογή στοχευμένων μέτρων διαχείρισης και διατήρησης, όπως περιορισμοί στην καταστρεπτική αλιεία και η ρύθμιση της ναυσιπλοΐας, ώστε να μειωθούν οι επιπτώσεις στις προστατευόμενες περιοχές.
Για τον καθορισμό προτεραιοτήτων διαχείρισης, τον προσδιορισμό των ζωνών προστασίας και των επιτρεπόμενων χρήσεων, εφαρμόστηκε η προσέγγιση του Συστηματικού Σχεδιασμού Διατήρησης (Systematic Conservation Planning), με στόχο την ιεράρχηση περιοχών με βάση τη συνολική αξία τους για τη βιοποικιλότητα. Η προσέγγιση αυτή έλαβε υπόψη την κατανομήτων ανθρώπινων δραστηριοτήτων και την οικολογική συνδεσιμότητα των οικοσυστημάτων.
Η έκταση των δύο Εθνικών Θαλάσσιων Πάρκων
Το Εθνικό Θαλάσσιο Πάρκο Νοτίου Αιγαίου 1 – Νότιες Κυκλάδες έχει συνολική έκταση σχεδόν 9.500 (9.477) km2, εκ των οποίων 9.189 km2 αφορά ελληνικές θαλάσσιες ζώνες και 288km2 αφορά χερσαίες εκτάσεις. Περιλαμβάνει 73 συμπλέγματα νησιών, τα 68 εκ των οποίων ανήκουν στο ευρωπαϊκό δίκτυο Natura 2000 (Παράρτημα 1) και τα υπόλοιπα 5 στο δίκτυο των IBA (Important Bird Areas) του Birdlife International, με συνολική έκταση 1,7 km2, τα οποία και αναμένεται σύντομα να ενταχθούν στο Δίκτυο Natura 2000 ως ΖΕΠ μέσω του εν εξελίξει προγράμματος της εποπτείας.
Το Πάρκο Ιονίου διασυνδέει πολλές υφιστάμενες προτατευόμενες περιοχές (Παράρτημα 2) έχει συνολική έκταση περίπου 18.000 (17.970) km2, εκ των οποίων 17.690 km2 αφορά ελληνικές θαλάσσιες ζώνες και 280 km2 αφορά χερσαίες εκτάσεις.
Με τα 2 θαλάσσια πάρκα αυξάνεται η προστασία στο 36,2% των χωρικών υδάτων και εκπληρώνεται, με αυτόν τον τρόπο, η δέσμευση της χώρας μας για τη διεύρυνση του δικτύου θαλάσσιων προστατευμένων περιοχών, στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας 30×30.
Διαβάστε επίσης
Πιερρακάκης: Μηδενίζονται όλες οι χρεώσεις μέσω ΔΙΑΣ, μετά την κατακραυγή για τα «χαράτσια»
ΥΠΕΝ: Αυτά είναι τα δύο θαλάσσια πάρκα σε Ιόνιο και Αιγαίο
Κυβέρνηση: Με παροχές και εξεταστική επιχειρεί να… δραπετεύσει από το σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ
