Μάχη διαδοχής στο Eurogroup: Η υποψηφιότητα Πιερρακάκη, οι συμμαχίες, ο ρόλος των «μεγάλων» και ποια είναι η διαδικασία εκλογής 

Η συζήτηση γύρω από τη διαδοχή του Paschal Donohoe στην προεδρία του Eurogroup έχει πάρει διαστάσεις προτού καν αρχίσει η επίσημη διαδικασία.

Η αλλαγή σε ένα από τα σημαντικότερα οικονομικά κέντρα λήψης αποφάσεων της Ευρωζώνης δεν αποτελεί απλώς μια τυπική διαδικασία εσωτερικής εκλογής, αλλά μια πολυσύνθετη πολιτική διελκυστίνδα όπου διασταυρώνονται οι στρατηγικές κυβερνήσεων, οι επιδιώξεις των μεγάλων κρατών και οι συσχετισμοί ισχύος μεταξύ των ευρωπαϊκών πολιτικών οικογενειών. Οι υποψηφιότητες και οι «κινητικότητες» των τελευταίων εβδομάδων δείχνουν ότι η πραγματική μάχη θα είναι πολυεπίπεδη και έντονα πολιτική.

Παρά το κύμα δημοσιευμάτων και πολιτικών συζητήσεων που έχει αναπτυχθεί σε όλη την Ευρώπη, ο Κυριάκος Πιερρακάκης εμφανίζεται ιδιαίτερα προσεκτικός, επιλέγοντας να κρατήσει χαμηλούς τόνους. Με δηλώσεις του υπογράμμισε ότι η πραγματική πολιτική διαδικασία για την επιλογή νέου προέδρου του Eurogroup δεν έχει καν ξεκινήσει, επισημαίνοντας ότι η συζήτηση θα ανοίξει πρώτα στο εσωτερικό του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος, εκεί όπου λαμβάνονται οι κρίσιμες αποφάσεις για τις θέσεις των ευρωπαϊκών θεσμών. Όπως είπε, η τρέχουσα ονοματολογία βασίζεται περισσότερο σε φήμες και δημοσιογραφικές εκτιμήσεις παρά σε πραγματικές διαβουλεύσεις.

Αν και αναγνώρισε ότι οι αναφορές του διεθνούς Τύπου είναι τιμητικές για την Ελλάδα, επέμεινε ότι το χρονοδιάγραμμα των θεσμών δεν έχει ακόμη ενεργοποιηθεί. Εξήγησε ότι η όποια συζήτηση για υποψηφιότητες οφείλει να ακολουθήσει μια αυστηρή θεσμική ακολουθία: πρώτα στις πολιτικές ομάδες του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, κατόπιν στο ΕΛΚ και τελικά στους αρχηγούς κρατών και κυβερνήσεων της ΕΕ. Τόνισε επίσης το συμβολικό στοιχείο της συζήτησης: μόλις δέκα χρόνια μετά την απειλή εξόδου από το ευρώ, η Ελλάδα βρίσκεται στο σημείο να συζητείται για την προεδρία του Eurogroup, μια εξέλιξη που σηματοδοτεί τη βαθιά αλλαγή της εικόνας της χώρας.

Ο Πιερρακάκης ξεκαθάρισε πως οι επίσημες τοποθετήσεις θα γίνουν μόνο όταν ανοίξει ο κύκλος των πραγματικών διαβουλεύσεων, τόσο στο Eurogroup όσο και στο ΕΛΚ. Μέχρι τότε, όπως είπε, οποιαδήποτε συζήτηση για πρόσωπα στερείται ουσιαστικού αντικειμένου. Υπενθύμισε ότι το οικονομικό επιτελείο παραμένει επικεντρωμένο στα καθημερινά καθήκοντά του: την εφαρμογή του προϋπολογισμού, την προώθηση μεταρρυθμίσεων και τη διασφάλιση της σταθερότητας της ελληνικής οικονομίας, δηλαδή σε ζητήματα που επηρεάζουν άμεσα τη χώρα, πολύ περισσότερο από τις ίντριγκες διαδοχής σε ευρωπαϊκό επίπεδο.

Η διαδικασία και οι πολιτικές ισορροπίες

Παρότι ο δημόσιος διάλογος έχει πυκνώσει, το ευρωπαϊκό σκηνικό παραμένει ακόμη αδιαμόρφωτο. Οι πρώτες ενδείξεις δείχνουν ότι η πραγματική μάχη θα δοθεί ανάμεσα στον Βέλγο Vincent Van Peteghem και τον Έλληνα Κυριάκο Πιερρακάκη, με τους δύο άλλους πιθανούς υποψήφιους —τον Ισπανό Carlos Cuerpo και τον Λιθουανό Rimantas Šadžius— να θεωρούνται αισθητά πιο αδύναμοι και πιθανότατα εκτός τελικής διεκδίκησης. Ο Cuerpo, αν και προέρχεται από μία από τις μεγαλύτερες οικονομίες της Ευρωζώνης, φαίνεται να μην συγκεντρώνει την απαιτούμενη στήριξη, ενώ ο Šadžius αποτελεί περισσότερο μια «wild card», με περιορισμένο πολιτικό βάρος σε σχέση με τους βασικούς διεκδικητές.

Για την Αθήνα, το κλειδί βρίσκεται στις μεγάλες πρωτεύουσες. Η στάση της Γαλλίας θεωρείται καθοριστική και πληροφορίες αναφέρουν ότι ο Κυριάκος Μητσοτάκης αναμένεται να έχει απευθείας επαφή με τον Εμανουέλ Μακρόν. Επίσης, η Ιταλία, με την οποία υπάρχουν ιδιαίτερα καλές σχέσεις, μπορεί να αποτελέσει κρίσιμο σύμμαχο, όπως και η Ισπανία, στην περίπτωση που αποσυρθεί ο Cuerpo, ανοίγοντας το δρόμο για μια συμμαχία του ευρωπαϊκού Νότου. Η Γερμανία, λόγω της παρουσίας του Φρίντριχ Μερτς, ενδέχεται να δει θετικά την ελληνική υποψηφιότητα, ενώ η Ολλανδία παραμένει μια πιο δύσκολη περίπτωση, δεδομένης της παραδοσιακής της προτίμησης σε πιο αυστηρά δημοσιονομικά προφίλ.

Σε κάθε περίπτωση, η Αθήνα αναγνωρίζει ότι η διαδικασία είναι πρωτίστως διαπραγμάτευση μεταξύ κρατών και πολιτικών οικογενειών. Τα πρόσωπα, όσο ικανά κι αν είναι, λειτουργούν μέσα σε ένα πλαίσιο όπου οι ισορροπίες συμφερόντων καθορίζουν το αποτέλεσμα. Το αξιοσημείωτο για την Ελλάδα είναι ότι μόνο η παρουσία της στη συζήτηση για την προεδρία του Eurogroup αποτυπώνει μια βαθιά αλλαγή: από την εποχή της σύγκρουσης με τον Γερούν Ντάισελμπλουμ, στο σήμερα όπου η χώρα θεωρείται αξιόπιστος διεκδικητής ενός από τους κορυφαίους θεσμικούς ρόλους της Ευρωζώνης.

Η εκλογική διαδικασία

Η διαδικασία εκλογής του προέδρου του Eurogroup είναι θεσμικά απλή αλλά πολιτικά φορτισμένη. Μόνο οι Υπουργοί Οικονομικών των 20 χωρών της Ευρωζώνης έχουν δικαίωμα ψήφου, με τη διαδικασία να γίνεται μέσω μυστικής ψηφοφορίας. Η απαιτούμενη πλειοψηφία είναι απλή, όχι ομοφωνία, και συχνά η εκλογή γίνεται σε περισσότερους γύρους μέχρι να αναδειχθεί ο επικρατέστερος. Η θητεία του προέδρου διαρκεί δυόμισι χρόνια και μπορεί να ανανεωθεί. Για να θεωρηθεί κάποιος υποψήφιος, πρέπει να έχει υποβάλει επίσημη δήλωση υποψηφιότητας, και η χώρα του να είναι μέλος της Ευρωζώνης με εν ενεργεία υπουργό Οικονομικών.

Πέρα όμως από τα θεσμικά, υπάρχει μια σειρά άτυπων κανόνων που επηρεάζουν καθοριστικά το αποτέλεσμα. Οι πολιτικές οικογένειες της Ευρωπαϊκής Ένωσης —το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα, οι Σοσιαλιστές και οι Φιλελεύθεροι— λειτουργούν σε συντονισμό ώστε να διατηρούν ισορροπία στα κορυφαία αξιώματα της ΕΕ. Εξίσου σημαντική είναι η στάση των μεγάλων χωρών, κυρίως της Γερμανίας, της Γαλλίας, της Ιταλίας, της Ισπανίας και της Ολλανδίας. Αν δύο από αυτές συνταχθούν με έναν υποψήφιο, αυτός αποκτά σχεδόν πάντα ισχυρό ρεύμα νίκης. Επιπλέον, υπάρχει η παραδοσιακή λογική της ισορροπίας μεταξύ Βορρά και Νότου, η οποία ενίοτε οδηγεί σε επιλογές που εξυπηρετούν μια αίσθηση «γεωγραφικής» δικαιοσύνης.

Το Eurogroup συνηθίζει να επιλέγει προφίλ τεχνοκρατικά, συναινετικά και χαμηλών τόνων, ικανά να διαχειρίζονται διαπραγματεύσεις και κρίσεις χωρίς ιδεολογικές αντιπαραθέσεις. Ο Vincent Van Peteghem ταιριάζει σε αυτή την περιγραφή, ενώ ο Κυριάκος Πιερρακάκης συνδυάζει τεχνοκρατική άνεση με αναγνωρίσιμο πολιτικό βάρος και μια χώρα που έχει διανύσει εντυπωσιακή πορεία ανάκαμψης.

Τα βιογραφικά των υποψηφίων

Ο Vincent Van Peteghem, γεννημένος το 1980 στη Γάνδη, ανήκει στη φλαμανδική Χριστιανοδημοκρατική παράταξη CD&V και στο ευρωπαϊκό ΕΛΚ. Με κοινοβουλευτική παρουσία από το 2014 και θητεία ως υπουργός Οικονομικών και σήμερα Προϋπολογισμού και Απλούστευσης Διοίκησης από τον Φεβρουάριο του 2025, έχει διακριθεί για το ψύχραιμο, τεχνοκρατικό του προφίλ. Θεωρείται από τους Financial Times ως «early favourite» για την προεδρία, αν και μέχρι στιγμής δεν έχει ανακοινωθεί επίσημη υποψηφιότητα.

Ο Κυριάκος Πιερρακάκης, υπουργός Οικονομικών της Ελλάδας και μέλος της Νέας Δημοκρατίας, επίσης στο ΕΛΚ, έχει προσελκύσει διεθνή προσοχή ως πιθανός διεκδικητής. Η Ελλάδα, έχοντας πραγματοποιήσει μια θεαματική πορεία οικονομικής ανάκαμψης, εμφανίζεται πλέον ως αξιόπιστος παίκτης στην ευρωπαϊκή σκηνή, αν και το παρελθόν της κρίσης μπορεί να δημιουργήσει επιφυλάξεις σε κάποιες χώρες του Βορρά.

Ο Carlos Cuerpo, υπουργός Οικονομίας της Ισπανίας από το 2023, έχει ήδη καταθέσει υποψηφιότητα, αλλά οι ενδείξεις δείχνουν ότι δεν εξασφαλίζει την αναγκαία στήριξη και ενδέχεται να αποσυρθεί. Παρά την ισχύ της Ισπανίας, η πολιτική κόπωση απέναντι σε συνεχείς ισπανικές παρουσίες σε υψηλές θέσεις φαίνεται να λειτουργεί ανασταλτικά.

Ο Rimantas Šadžius, υπουργός Οικονομικών της Λιθουανίας και πρώην μέλος της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Ελέγχων, αποτελεί μια «εναλλακτική» υποψηφιότητα. Παρότι μπορεί να βρει στήριξη από μικρότερα κράτη, η περιορισμένη εμπειρία του σε σχέση με τους ισχυρότερους υποψηφίους και η σοσιαλδημοκρατική του ταυτότητα περιορίζουν τις πιθανότητές του.

Διαβάστε επίσης:

Πρωταθλήτρια Ευρώπης στη μακροχρόνια ανεργία η Ελλάδα – Στοιχεία-φωτιά της Eurostat

Πριν ανάψουν οι μηχανές για Eurogroup, ο Πιερρακάκης υπενθυμίζει: «Θεσμικά και στην ώρα τους»

Προϋπολογισμός 2026: Τι κερδίζει και τι χάνει ο πολίτης

Πηγή: ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ | topontiki.gr