Ντονμπάς: Το αντικείμενο του πόθου του Πούτιν και η ουσία του πολέμου στην Ουκρανία
Καθώς οι διαπραγματεύσεις για μια πιθανή συμφωνία για τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία εντείνονται, μεγάλο μέρος της συζήτησης έχει επικεντρωθεί σε ένα τμήμα της ανατολικής περιοχής της χώρας που βρίσκεται εδώ και καιρό στο επίκεντρο των στόχων της Ρωσίας.
Οι ουκρανικές περιοχές Ντόνετσκ και Λουχάνσκ – συλλογικά γνωστές ως Ντονμπάς – ήταν μια βιομηχανική δύναμη κατά τη σοβιετική εποχή, ένας τόπος με ανθρακωρυχεία και χαλυβουργεία.
Αλλά η περιοχή Ντονμπάς διαθέτει επίσης πλούσιες γεωργικές εκτάσεις, σημαντικά ποτάμια και ακτογραμμή στη Θάλασσα του Αζόφ.
Ιστορικά, το Ντονμπάς ήταν το πιο «ρωσικό» μέρος της Ουκρανίας, με μια σημαντική μειονότητα ρωσόφωνων. Σε πολλά ταξίδια στην περιοχή πριν από 10 χρόνια, ήταν σαφές ότι δεν υπήρχε μεγάλη αγάπη για την μακρινή κυβέρνηση στο Κίεβο μεταξύ ορισμένων από τους κατοίκους της.
Ήταν εδώ που ο Πούτιν ξεκίνησε τις προσπάθειες αποσταθεροποίησης της Ουκρανίας το 2014, μετά την προσάρτηση της Κριμαίας. Φιλορωσικές πολιτοφυλακές, μερικές από τις οποίες ήταν καλά εξοπλισμένες με τανκς, εμφανίστηκαν σε όλη την περιοχή, καταλαμβάνοντας γρήγορα τις πόλεις Λουχάνσκ και Ντόνετσκ από αυτό που ήταν τότε ένας κακώς προετοιμασμένος και κακώς κινητοποιημένος ουκρανικός στρατός.
Για σχεδόν οκτώ χρόνια, οι αποσχισθέντες θύλακες βίωσαν μάχες, κατά καιρούς σφοδρές, μεταξύ των υποστηριζόμενων από τη Ρωσία αυτονομιστών και των ουκρανικών δυνάμεων, με αποτέλεσμα να χάσουν τη ζωή τους περισσότεροι από 14.000 άνθρωποι, σύμφωνα με ουκρανικά στοιχεία.
Τουλάχιστον 1,5 εκατομμύριο Ουκρανοί έχουν εγκαταλείψει το Ντονμπάς από το 2014. Υπολογίζεται ότι περισσότερα από τρία εκατομμύρια ζουν υπό ρωσική κατοχή. Η Μόσχα διένειμε εκατοντάδες χιλιάδες ρωσικά διαβατήρια σε κατοίκους των περιοχών του Ντονμπάς που ελέγχονται από τους αυτονομιστές.
Αλλά ο Πούτιν ήθελε περισσότερα. Την παραμονή της πλήρους ρωσικής εισβολής τον Φεβρουάριο του 2022, είπε ότι ο λεγόμενος πολιτισμένος κόσμος «προτιμά να το αγνοήσει σαν να μην υπήρχε καθόλου αυτή η φρίκη, η γενοκτονία στην οποία υποβάλλονται σχεδόν τέσσερα εκατομμύρια άνθρωποι» και αναγνώρισε το Λουχάνσκ και το Ντόνετσκ ως ανεξάρτητα κράτη.
Αργότερα εκείνο το έτος, η Μόσχα προσάρτησε και τις δύο περιοχές μετά από ψεύτικα δημοψηφίσματα, μαζί με τις νότιες περιοχές Ζαπορίζια και Χερσώνα, παρά το γεγονός ότι τις κατείχε μόνο εν μέρει.
Για το Κρεμλίνο, υπάρχει τεράστια διαφορά μεταξύ της αποχώρησης από τα κατεχόμενα εδάφη (όπως έκαναν οι Ρώσοι όταν αποσύρθηκαν από μεγάλο μέρος της βόρειας Ουκρανίας το 2022) και της παραίτησης από περιοχές που ενσωματώθηκαν επίσημα στην πατρίδα – ειδικά για έναν ηγέτη όπως ο Πούτιν που επιθυμεί μια «μεγάλη Ρωσία».
Οι αναλυτές λένε ότι με τον τρέχοντα ρυθμό, οι ρωσικές δυνάμεις θα χρειαστούν αρκετά χρόνια για να ολοκληρώσουν την κατοχή όσων έχουν προσαρτηθεί. Ομοίως, υπάρχουν ελάχιστες πιθανότητες η Ουκρανία να ανακτήσει πολλά από αυτά που έχει ήδη χάσει: σχεδόν όλο το Λουχάνσκ και περισσότερο από το 70% του Ντόνετσκ.
Ωστόσο, το Κίεβο εξακολουθεί να κατέχει τη «ζώνη-φρούριο» των βιομηχανικών πόλεων, των σιδηροδρόμων και των δρόμων που αποτελεί σημαντικό εμπόδιο για τις δυνάμεις του Πούτιν: μέρη όπως το Σλαβιάνσκ, το Κραματόρσκ και η Κωστιαντίνοβκα.
Η παραχώρηση από τον Ουκρανό Πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι του υπόλοιπου Ντόνετσκ, εδάφους για το οποίο πολλοί Ουκρανοί στρατιώτες έχουν δώσει τη ζωή τους για να υπερασπιστούν, θα ήταν πολιτική αυτοκτονία. Περίπου τα τρία τέταρτα των Ουκρανών αντιτίθενται στην παραχώρηση οποιασδήποτε γης στη Ρωσία, σύμφωνα με το Διεθνές Ινστιτούτο Κοινωνιολογίας του Κιέβου.
Η υποχώρηση από το υπόλοιπο Ντόνετσκ θα άφηνε επίσης τις απέραντες ανοιχτές πεδιάδες της κεντρικής Ουκρανίας ευάλωτες στην επόμενη ρωσική επίθεση, όπως έχει επανειλημμένα επισημάνει ο Ζελένσκι, ενώ παράλληλα θα αποτελούσε αντισυνταγματική παράδοση ουκρανικής γης.
Για τους Ευρωπαίους συμμάχους του Ζελένσκι, θα παραβίαζε επίσης μια βασική αρχή: ότι η επιθετικότητα δεν μπορεί να ανταμειφθεί με έδαφος και ότι η ουκρανική κυριαρχία πρέπει να προστατεύεται.
Όπως ήταν το 2014, το Ντονμπάς παραμένει το χωνευτήρι των φιλοδοξιών του Πούτιν στην Ουκρανία – και η μεγαλύτερη δοκιμασία για την Ευρώπη καθώς προσπαθεί να προσκολληθεί σε μια διεθνή τάξη που βασίζεται σε κανόνες.
Διαβάστε επίσης:
Η Χαμάς συμφωνεί με τη νέα πρόταση για κατάπαυση του πυρός στη Γάζα
Για τέσσερις βιασμούς κατηγορείται ο γιος της πριγκίπισσας Μέτε-Μάριτ της Νορβηγίας
