ΟΠΕΚΕΠΕ: Οι επιπτώσεις του σκανδάλου σε αγρότες, κτηνοτρόφους και καταναλωτές – Εφιάλτης η διαδρομή από το χωράφι στο ράφι
Οι αγροτικές κινητοποιήσεις χτυπάνε κόκκινο στον απόηχο του σκανδάλου του ΟΠΕΚΕΠΕ, τις απλήρωτες επιδοτήσεις κ.λπ. Το αποτέλεσμα για τον καταναλωτή είναι το… ακριβό ράφι, αφού όταν ο αγρότης δεν πληρώνεται, ο καταναλωτής την πληρώνει ακριβά!!!
Ειδικότερα, πάντως, οι αγροτικές κινητοποιήσεις είναι δυναμικές, με τους παραγωγούς σε όλη τη χώρα να ετοιμάζουν νέα μπλόκα μετά τις γιορτές, θέτοντας στο επίκεντρο ένα ζήτημα που πυροδοτεί οργή και ανησυχία: τις καθυστερήσεις πληρωμών από τον ΟΠΕΚΕΠΕ. Επικαλούμενοι στοιχεία που οι ίδιοι χαρακτηρίζουν «τραγικά», οι αγρότες καταγγέλλουν ότι χιλιάδες δικαιούχοι παραμένουν απλήρωτοι για το 2023, ενώ νέες καθυστερήσεις εμφανίζονται και για το 2024.
Πιο συγκεκριμένα μιλούν για:
- Κονδύλια περίπου 500 εκατ. ευρώ που αφορούν πληρωμές του 2024 (προγράμματα και ενισχύσεις που δεν έχουν ακόμη εκκαθαριστεί).
- Καθυστερημένες πληρωμές από οκτώ προγράμματα (π.χ. «σπάνιες φυλές», παλιά βιολογικά, ευζωία ζώων).
- Αποζημιώσεις ΕΛΓΑ και ενισχύσεις για ανασύσταση φυτικού/ζωικού κεφαλαίου.
Όπως, πάντως, όλα δείχνουν, πάνω από το 1/3 των αγροτών δεν πληρώθηκε τίποτα από την προκαταβολή της βασικής ενίσχυσης, ίσως επειδή σε κάποιο από τα αγροτεμάχιά του τα σαθρά δορυφορικά και άλλα συστήματά του Οργανισμού και της τεχνικής του υποστήριξης έδειχναν πρόβλημα.
Μάλιστα το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης αναγνωρίζει ότι «υπάρχουν προβλήματα ταυτοποίησης και εκκρεμείς διορθώσεις», όμως για τον αγρότη το πρόβλημα δεν είναι γραφειοκρατικό – είναι οικονομικό και άμεσο.
Πρόκειται για χρήματα που αποτελούν τη βασική ρευστότητα με την οποία ξεκινά η χρονιά, πληρώνονται τα εφόδια, οι ζωοτροφές, τα καύσιμα, οι εργάτες και οι υποχρεώσεις του νοικοκυριού.
Οι φάκελοι που «μπλοκάρονται»
Η μεγαλύτερη ανησυχία αφορά στις άμεσες ενισχύσεις, που μέχρι πρότινος καταβάλλονταν σε σταθερή ημερομηνία κάθε Δεκέμβριο.
Φέτος, όμως, η εικόνα αλλάζει. Χιλιάδες φάκελοι χαρακτηρίζονται «ελλιπείς» ή «μη επιλέξιμοι», συχνά για τεχνικούς λόγους, σφάλματα ψηφιακών εφαρμογών ή λάθη στα χαρτογραφικά, για τα οποία δεν ευθύνονται οι ίδιοι οι παραγωγοί.
Οι αγρότες μιλούν για «νέο ΟΠΕΚΕΠΕ που δεν λειτουργεί», σημειώνοντας ότι το σύστημα δεν έχει σταθεροποιηθεί από τη μεταφορά και αναδιοργάνωση των τελευταίων δύο ετών.
Για πολλούς, οι πληρωμές, αντί να γίνουν στις 21 Δεκεμβρίου, βρίσκονται ακόμη «υπό έλεγχο», με την επίσημη ενημέρωση να παραμένει θολή ως προς τις ημερομηνίες.
Την ίδια ώρα στην κορυφή των αιτημάτων βρίσκεται η μείωση της τιμής στο αγροτικό ρεύμα. Σήμερα, ένας μέσος παραγωγός πληρώνει κατά 45% ακριβότερη κιλοβατώρα σε σχέση με το 2021, ενώ η κατανάλωση στις ενεργοβόρες καλλιέργειες (βαμβάκι, καλαμπόκι, θερμοκήπια) έχει σχεδόν διπλασιαστεί λόγω άρδευσης και μεταψυκτικών αναγκών. Ζητούν επίσης αφορολόγητο πετρέλαιο κίνησης, με τον Ειδικό Φόρο Κατανάλωσης να επιβαρύνει σήμερα την τελική τιμή κατά 35-40 λεπτά/λίτρο, ποσό που σε μια μέση αγροτική μονάδα μεταφράζεται σε ετήσιο επιπλέον κόστος 1.200-1.800 ευρώ μόνο από φόρο καυσίμων.
Στη λίστα μπαίνει και η μείωση ΦΠΑ στα εφόδια: λιπάσματα, ζωοτροφές και φυτοφάρμακα φορολογούνται με 13% ή 24%, όταν ο σταθμισμένος ευρωπαϊκός μέσος όρος κινείται κοντά στο 10-12%.
Από το χωράφι στο ράφι
Τι έχει αποκαλυφθεί έως τώρα για τις πληρωμές:
*Ο ΟΠΕΚΕΠΕ έχει μπλοκάρει ουσιαστικά τις πληρωμές: περίπου 598 εκατ. ευρώ από ενισχύσεις του 2024 που δεν έχουν καταβληθεί.
*Μόλις 46 εκατ. ευρώ κατεβλήθησαν σε 82.870 αγρότες – δηλαδή ένα μέρος των ενισχύσεων.
*Υπάρχει, επίσης, φόβος και για την προκαταβολή της ενιαίας ενίσχυσης (ποσό που συνήθως καταβάλλεται Οκτώβριο), η οποία είναι «στον αέρα», καθώς περίπου 500 εκατ. ευρώ αμφισβητούνται εξαιτίας του σκανδάλου.
Το άμεσο αποτέλεσμα είναι μια αλυσίδα που ξεκινά από το χωράφι και καταλήγει στο ράφι. Όταν ο αγρότης δεν πληρώνεται, δανείζεται. Όταν δανείζεται, αγοράζει ακριβότερα. Και όταν αγοράζει ακριβότερα, παράγει με υψηλότερο κόστος.
Τα λιπάσματα παραμένουν αυξημένα κατά 35-50% σε σχέση με την προ πανδημίας περίοδο, οι ζωοτροφές είναι έως και 40% ακριβότερες από το 2020, ενώ η τιμή του αγροτικού ρεύματος εξακολουθεί να είναι από τις πιο υψηλές στην Ε.Ε., με μέση αύξηση 30-45% μέσα στην τελευταία τριετία. Όταν σε όλα αυτά προστίθεται η καθυστέρηση της επιδότησης, η αλυσίδα σπάει.
Για τον καταναλωτή, το ζήτημα δεν είναι θεωρητικό. Τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ δείχνουν ότι ο πληθωρισμός στα τρόφιμα παραμένει επίμονα υψηλός, με μέση ετήσια αύξηση 8,3% το 2023 και τάσεις ανατίμησης που προβλέπεται να συνεχιστούν και το 2024-2025.
Όταν η πρωτογενής παραγωγή αυξάνει το κόστος της κατά 20-30% λόγω εφοδίων και ενέργειας, η τελική τιμή στο ράφι μεταφέρεται συνήθως με πολλαπλασιαστικό συντελεστή 1,6 έως 1,8. Δηλαδή κάθε 10% αύξηση για τον αγρότη γίνεται 16-18% για τον καταναλωτή.
Οι καθυστερήσεις του ΟΠΕΚΕΠΕ επιδρούν σε αυτή την εξίσωση με τρόπο άμεσο.
Με λίγα λόγια, η καθυστέρηση του κράτους μετατρέπεται σε πρόσθετο πληθωρισμό στα τρόφιμα, που πληρώνει τελικά ο καταναλωτής.
Παράλληλα, η κοινωνική διάσταση είναι εξίσου σημαντική. Οι περισσότεροι αγρότες στηρίζουν το εισόδημα των οικογενειών τους στις επιδοτήσεις σε ποσοστό 40-60%.
Όταν δεν πληρώνονται εγκαίρως, η καθημερινότητά τους διαλύεται: λογαριασμοί μένουν απλήρωτοι, χρέη στις ΔΕΚΟ συσσωρεύονται, οι υποχρεώσεις σε προμηθευτές καθυστερούν και ο κίνδυνος απώλειας παραγωγής αυξάνεται.
Για πολλούς μικροπαραγωγούς, η καθυστέρηση των ενισχύσεων δεν είναι απλώς πρόβλημα χρονισμού, αλλά πιθανός αποκλεισμός από την επόμενη καλλιεργητική χρονιά.
Η κυβέρνηση βέβαια διαβεβαιώνει ότι οι πληρωμές θα «τρέξουν σύντομα» και ότι οι καθυστερήσεις οφείλονται αποκλειστικά σε τεχνικά ζητήματα. Ωστόσο, οι σύλλογοι αγροτών υποστηρίζουν ότι η κατάσταση δεν είναι παροδική και συνδέεται με τη συνολική υποστελέχωση του ΟΠΕΚΕΠΕ, τις αλλαγές στο σύστημα επιλεξιμότητας, τα προβλήματα του ΟΣΔΕ και το νέο μοντέλο ελέγχων που εφαρμόζεται χωρίς επαρκή προετοιμασία.
Σε αυτό το περιβάλλον, ο καταναλωτής γίνεται ο τελικός «χρηματοδότης» μιας αλυσίδας που λειτουργεί με μεγάλες καθυστερήσεις και ακόμη μεγαλύτερες αυξήσεις. Όταν ο αγρότης δεν πληρώνεται, η αγορά αποσταθεροποιείται. Όταν η αγορά αποσταθεροποιείται, οι τιμές αυξάνονται. Και όταν οι τιμές αυξάνονται, ο πολίτης καλείται να πληρώσει έναν λογαριασμό που δεν φταίει για την παραγωγή του.
Και αν οι καθυστερήσεις συνεχιστούν, η πίεση στα τρόφιμα θα παραμείνει όχι ως συγκυριακή ανατίμηση, αλλά ως μόνιμο χαρακτηριστικό της ελληνικής οικονομίας. Οι αγρότες το λένε ξεκάθαρα: «Αν δεν πληρωθούμε, δεν θα υπάρχει φθηνό φαγητό για κανέναν».
Διαβάστε επίσης
Στο στόχαστρο 770 μεταβιβάσεις και δωρεές – Η ΑΑΔΕ ψάχνει πιθανές καταχρήσεις αφορολόγητων
Έκρηξη έως 57% στην τιμή μοσχαρίσιου κρέατος φέτος τα Χριστούγεννα
Πηγή: ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ | topontiki.gr
