Ουκρανία: Οι απαιτήσεις του Τραμπ για ειρηνευτική συμφωνία αφήνουν τον Ζελένσκι με μόνο κακές επιλογές
Ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι βρίσκεται σε αδιέξοδο: είτε θα ρισκάρει την οργή του Ντόναλντ Τραμπ είτε θα δεχτεί μια γρήγορη συμφωνία για να τελειώσει ο πόλεμος της Ρωσίας στην Ουκρανία, πληρώνοντας το καταστροφικό τίμημα της παραχώρησης εδαφών με αναιμικές εγγυήσεις ασφαλείας που θα μπορούσαν να επιτρέψουν στη Μόσχα να επιστρέψει ισχυρότερη σε λίγα χρόνια.
Αυτό είναι το υπαρξιακό δίλημμα που αντιμετωπίζει ο ουκρανός ηγέτης, ο οποίος έφτασε στην Ουάσινγκτον το βράδυ της Κυριακής για συνομιλίες με τον αμερικανό πρόεδρο την επόμενη μέρα. Αμέσως μετά από μια σύνοδο κορυφής στην Αλάσκα με τον Βλαντίμιρ Πούτιν, που παρέκαμψε μια κατάπαυση του πυρός, ο Τραμπ αφήνει στον Ζελένσκι ελάχιστο περιθώριο ελιγμών, όπως αναφέρει το Bloomberg.
Η κατάσταση είναι ακόμα πιο εύθραυστη λόγω της μνήμης από την προηγούμενη επίσκεψή του στον Λευκό Οίκο τον Φεβρουάριο, η οποία κατέληξε σε έντονη αντιπαράθεση μεταξύ Ζελένσκι και Τραμπ και προσωρινά σε αναστολή στρατιωτικής βοήθειας. Αυτή τη φορά τον συνοδεύει μια ομάδα ευρωπαίων ηγετών, αλλά με αμφίβολη επιρροή και όχι πάντα με κοινή γραμμή.
Η αποστολή επιδιώκει σαφήνεια από τον Τραμπ σχετικά με το ποιες εγγυήσεις ασφαλείας είναι πρόθυμες να προσφέρουν οι ΗΠΑ, καθώς επιχειρεί να οργανώσει μια συνάντηση με τον ουκρανό πρόεδρο και τον Πούτιν. Στην ομάδα που συνοδεύει τον Ζελένσκι βρίσκονται πρόσωπα με τα οποία ο Τραμπ έχει καλλιεργήσει στενές προσωπικές σχέσεις, όπως ο Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ Μαρκ Ρούτε και ο πρόεδρος της Φινλανδίας Αλεξάντερ Στουμπ.
Πέρα από την αποφυγή μιας νέας διαμάχης και τη διατήρηση του ενδιαφέροντος του Τραμπ για μεσολάβηση σε μια συμφωνία, οι στόχοι του Ζελένσκι στις συνομιλίες περιλαμβάνουν: να μάθει περισσότερα για τις απαιτήσεις του Πούτιν, να καθορίσει τον χρόνο για μια τριμερή συνάντηση και να ωθήσει τις ΗΠΑ σε αυστηρότερες κυρώσεις κατά της Ρωσίας, σύμφωνα με πρόσωπο που γνωρίζει το θέμα.
Το κατά πόσο θα καταφέρει να επιτύχει κάποιους από αυτούς τους στόχους θα εξαρτηθεί από το πόσο, κατά την άποψη ευρωπαίων αξιωματούχων, ο Πούτιν έχει επηρεάσει τον Τραμπ. Μετά τη σύνοδο της Παρασκευής, ο Τραμπ φάνηκε να ευθυγραμμίζεται ξανά με τον ρώσο πρόεδρο, εγκαταλείποντας την απαίτηση για άμεση κατάπαυση του πυρός ως προϋπόθεση για την έναρξη διαπραγματεύσεων. Αντ’ αυτού, είπε ότι θα πιέσει τον Ζελένσκι να δράσει γρήγορα σε ένα ειρηνευτικό σχέδιο, με στόχο μια συνάντηση Πούτιν–Ζελένσκι μέσα σε μια εβδομάδα.
Αυτό το χρονοδιάγραμμα πολλοί Ευρωπαίοι το θεωρούν υπερβολικά βεβιασμένο, δεδομένου πόσα ζητήματα παραμένουν άλυτα.
Σύμφωνα με πηγές, ο Τραμπ αποκάλυψε στοιχεία από τις συνομιλίες του με τον Πούτιν σε τηλεφωνικές επικοινωνίες με συμμάχους ηγέτες, χωρίς πολλές λεπτομέρειες. Ανώτεροι ευρωπαίοι διπλωμάτες εξέφρασαν ιδιωτικά απογοήτευση από το αποτέλεσμα, σημειώνοντας ότι ο Πούτιν φάνηκε να βγαίνει κερδισμένος.
«Ο Ζελένσκι μπορεί να τελειώσει τον πόλεμο με τη Ρωσία σχεδόν αμέσως, αν το θέλει, ή μπορεί να συνεχίσει να πολεμά», είπε ο Τραμπ σε ανάρτησή του στο Truth Social αργά την Κυριακή. Πρόσθεσε ότι η Κριμαία δεν θα επιστραφεί και ότι η Ουκρανία δεν θα γίνει μέλος του ΝΑΤΟ, χωρίς περαιτέρω διευκρινίσεις.
«Ο Πούτιν έχει πολλές απαιτήσεις», είπε ο Ζελένσκι την Κυριακή σε κοινή συνέντευξη Τύπου με την πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν στις Βρυξέλλες, σε μια στάση προετοιμασίας για την επίσκεψη στην Ουάσινγκτον. «Θα χρειαστεί χρόνος για να τις εξετάσουμε όλες – είναι αδύνατο να γίνει αυτό υπό την πίεση των όπλων», πρόσθεσε, σημειώνοντας ότι θα χρειαστεί κατάπαυση πυρός για να «δουλέψουμε γρήγορα σε μια τελική συμφωνία».
Ανεβάζοντας τα διακυβεύματα για το Κίεβο, ο αμερικανός πρόεδρος εμφανίστηκε ανοιχτός στις απαιτήσεις του Πούτιν για παραχώρηση μεγάλων εδαφών στην ανατολική Ουκρανία, τα οποία ο ρωσικός στρατός και οι σύμμαχοί του προσπαθούν να καταλάβουν από το 2014.
Παρά τις σκληρές απαιτήσεις, υπάρχουν ενδείξεις ότι οι ΗΠΑ είναι τώρα πρόθυμες να υποστηρίξουν μια συμφωνία. Μετά τη συνάντησή του με τον Πούτιν, ο Τραμπ είπε σε ευρωπαίους ηγέτες ότι οι ΗΠΑ θα μπορούσαν να συμβάλουν σε εγγυήσεις ασφαλείας και ότι ο Πούτιν ήταν διατεθειμένος να το δεχτεί. Ωστόσο, παραμένει ασαφές τι είδους εγγυήσεις συζητούνται και τι είναι διατεθειμένο να δεχτεί το Κρεμλίνο.
«Καταλήξαμε σε μια συμφωνία ότι οι ΗΠΑ και άλλες χώρες θα μπορούσαν ουσιαστικά να προσφέρουν γλώσσα παρόμοια με το Άρθρο 5 στο ΝΑΤΟ», δήλωσε ο Στιβ Γουίτκοφ, ειδικός απεσταλμένος του Τραμπ, σε συνέντευξή του στο CNN. Κάτι τέτοιο θα ήταν σημαντικό, αλλά θα απαιτούσε αμερικανική συμμετοχή, σημείωσε ο Τζον Χερμπστ, πρώην πρέσβης των ΗΠΑ στην Ουκρανία. «Τα ευρωπαϊκά στρατεύματα, τουλάχιστον, θα χρειαστούν αμερικανικές πληροφορίες και αμερικανική λογιστική υποστήριξη», είπε.
Ο Τραμπ βρίσκεται επίσης υπό πίεση. Είχε υποσχεθεί ότι μετά την ανάληψη των καθηκόντων του τον Ιανουάριο θα τερματίσει γρήγορα την εισβολή της Ρωσίας, η οποία βρίσκεται ήδη στον τέταρτο χρόνο της. Οι προσπάθειές του στόχευαν κυρίως το Κίεβο, αλλά τελικά έπρεπε να αναγνωρίσει ότι ήταν το Κρεμλίνο που δεν ήθελε να σταματήσει τον πόλεμο.
Αντί όμως να υποχωρήσει στον Τραμπ, η Ρωσία έχει εντείνει τις επιθέσεις της. Οι θάνατοι αμάχων αυξήθηκαν, με τον Ιούνιο και τον Ιούλιο να είναι οι πιο θανατηφόροι μήνες σε περισσότερα από τρία χρόνια, σύμφωνα με τον ΟΗΕ.
Πριν από τη σύνοδο στην Αλάσκα, ο Τραμπ είχε πει ότι η άρνηση αποδοχής κατάπαυσης του πυρός θα οδηγούσε σε αυστηρά νέα μέτρα κατά της Μόσχας και των χωρών που αγοράζουν ρωσικό πετρέλαιο. Μετά όμως τη συνάντηση, που περιλάμβανε υποδοχή με κόκκινο χαλί για τον Πούτιν και κοινή διαδρομή στη θωρακισμένη λιμουζίνα του αμερικανού προέδρου, ο Τραμπ ακύρωσε τις απειλές.
Αντί να τιμωρήσει τον επιτιθέμενο, δήλωσε ότι επιδιώκει μια πλήρη ειρηνευτική συμφωνία που περιλαμβάνει «ανταλλαγή εδαφών» και προέτρεψε τον Ζελένσκι να τη δεχτεί. Την Κυριακή, ο ουκρανός ηγέτης επανέλαβε ότι δεν θα παραδώσει εδάφη, ούτε θα τα ανταλλάξει.
«Επειδή το εδαφικό ζήτημα είναι τόσο σημαντικό, θα πρέπει να συζητηθεί μόνο από τους ηγέτες της Ουκρανίας και της Ρωσίας» σε συνάντηση με τις ΗΠΑ παρούσες, είπε ο Ζελένσκι. «Μέχρι στιγμής η Ρωσία δεν δείχνει κανένα σημάδι ότι η τριμερής θα πραγματοποιηθεί».
Η άρνησή του να δεχτεί εδαφικές απώλειες είναι θέση που συμμερίζεται η πλειοψηφία των Ουκρανών. Όμως το επίπεδο στήριξης έχει μειωθεί, καθώς οι αντεπιθέσεις δεν απέδωσαν και οι απώλειες αυξάνονται. Υπάρχει φόβος ότι περαιτέρω υποχώρηση θα μπορούσε να προκαλέσει μελλοντικές επιθέσεις.
Η θέση του στις συνομιλίες περιπλέκεται και από τις διαιρέσεις μεταξύ ΗΠΑ, Ουκρανίας και άλλων συμμάχων. Ο Τραμπ πιστεύει ότι η Ρωσία μπορεί να καταλάβει ολόκληρη την Ουκρανία – αν και έχει καταφέρει να καταλάβει λιγότερο από το ένα πέμπτο της επικράτειας, παρά το ότι οι απώλειες ξεπερνούν το ένα εκατομμύριο. Οι Ευρωπαίοι φοβούνται ότι ευνοϊκές συνθήκες μπορεί να ενθαρρύνουν τον Πούτιν να διευρύνει την επιθετικότητα.
Με το να πλαισιώσουν τον Ζελένσκι στη συνάντησή του με τον Τραμπ στον Λευκό Οίκο, οι ευρωπαίοι ηγέτες ελπίζουν να δείξουν στήριξη στον Ουκρανό πρόεδρο, καθώς δέχεται αυξανόμενη πίεση να συμφωνήσει σε μια γρήγορη λύση.
Πέρα από τη φον ντερ Λάιεν, τον Ρούτε και τον Στουμπ, ο γερμανός καγκελάριος Φρίντριχ Μερτς, ο βρετανός πρωθυπουργός Κιρ Στάρμερ και ο γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν έχουν επιβεβαιώσει τη συμμετοχή τους. Η ιταλίδα πρωθυπουργός Τζόρτζια Μελόνι θα συμμετάσχει επίσης, σύμφωνα με αξιωματούχο.
Ωστόσο, οι ηγέτες συνυπολόγιζαν και το γεγονός ότι η ίδια η ομάδα του Τραμπ επιχείρησε να συγκρατήσει τις προσδοκίες για άμεση λύση.
«Έχουμε ακόμη πολύ δρόμο», είπε ο υπουργός Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο, που συμμετείχε στη σύνοδο της Αλάσκα, στο Fox News την Κυριακή. «Δεν βρισκόμαστε στο χείλος μιας ειρηνευτικής συμφωνίας. Δεν είμαστε κοντά. Αλλά πιστεύω ότι έγινε πρόοδος».
Σε τηλεοπτικές του συνεντεύξεις, ο Ρούμπιο είπε ότι οι ΗΠΑ έχουν ελάχιστα να χάσουν αν καταρρεύσουν οι συνομιλίες -και ότι η συνέχιση του πολέμου θα είχε μικρό αντίκτυπο στην καθημερινή ζωή των Αμερικανών- υπονοώντας ότι ο Τραμπ ίσως είναι διατεθειμένος να αποστασιοποιηθεί πλήρως από τη σύγκρουση.
Διαβάστε επίσης:
Αυστραλία: Πρόστιμο μαμούθ στην Qantas για παράνομη απόλυση εργαζόμενων
Διεθνής Αμνηστία για Γάζα: «Το Ισραήλ διεξάγει μια σκόπιμη εκστρατεία λιμού»
Τι φοβάται η Ευρώπη από τη συνάντηση Τραμπ με Ζελένσκι και σπεύδει στην Ουάσιγκτον
