Πέθανε χελώνα 141 ετών που έζησε δύο παγκόσμιους πολέμους και 20 προέδρους των ΗΠΑ
Η «Βασίλισσα του Ζωολογικού Κήπου» του Σαν Ντιέγκο πέθανε. Το όνομά της ήταν Γιαγιά και ήταν μια χελώνα των Γκαλαπάγκος, της οποίας τα 141 χρόνια ύπαρξης περιελάμβαναν 20 προέδρους, δύο παγκόσμιους πολέμους και δύο πανδημίες.
Αλλά για τους φροντιστές της στον Ζωολογικό Κήπο του Σαν Ντιέγκο, όπου πέθανε την Πέμπτη μετά από σχεδόν έναν αιώνα διαμονής, η Γιαγιά ήταν «μια γλυκιά και ντροπαλή χελώνα» που απολάμβανε το μαρούλι romaine και τους καρπούς κάκτων.
«Άγγιξε ήσυχα τις ζωές αμέτρητων ανθρώπων για σχεδόν έναν αιώνα στο Σαν Ντιέγκο ως μια απίστευτη πρέσβειρα για τη διατήρηση των ερπετών παγκοσμίως», δήλωσε ο ζωολογικός κήπος.
Υπήρξε ακούσια μάρτυρας περιόδων ραγδαίων αλλαγών. Αυτοκίνητα, υπολογιστές, διαδίκτυο και τεχνητή νοημοσύνη εμφανίστηκαν όλα κατά τη διάρκεια της ζωής της Γιαγιάς. Δώδεκα πολιτείες ενώθηκαν με τις Ηνωμένες Πολιτείες κατά τη διάρκεια της ζωής της. Γεννημένη τις τελευταίες ημέρες της προεδρίας του Τσέστερ Α. Άρθουρ, έκλεισε τα 60 της χρόνια στη μέση του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.
Αλλά σύμφωνα με τους ειδικούς στις χελώνες, η Γιαγιά πιθανότατα πέρασε τα πρώτα δύο με τρία χρόνια μετά την 15η Νοεμβρίου 1884, ζώντας κάτω από έναν βράχο στα νησιά Γκαλαπάγκος του Ισημερινού.
Εκεί θα κρυβόταν από γεράκια και άλλα αρπακτικά ζώα όσο σχηματιζόταν το καβούκι της, δήλωσε ο Τζέιμς Γκιμπς, αντιπρόεδρος επιστήμης και διατήρησης της Galápagos Conservancy, μιας μη κερδοσκοπικής εταιρείας που προστατεύει και εργάζεται για την αναζωογόνηση του τροπικού αρχιπελάγους.
Περίπου 350.000 γιγάντιες χελώνες όπως η Γιαγιά περιπλανιόντουσαν στα νησιά Γκαλαπάγκος πριν από τον 1800, όταν έφτασαν οι φαλαινοθήρες και άρχισαν να βασίζονται στο κρέας και το λάδι της χελώνας, είπε ο Γκιμπς.
Οι επιπτώσεις ήταν καταστροφικές.
Τρία από τα 15 υποείδη της χελώνας των Γκαλαπάγκος έχουν πλέον εξαφανιστεί και τα υπόλοιπα θεωρούνται ευάλωτα ή απειλούμενα με εξαφάνιση, σύμφωνα με τη Διεθνή Ένωση για τη Διατήρηση της Φύσης.
Τις δεκαετίες του 1920 και του 1930, οικολόγοι όπως ο πρώτος διευθυντής του Ενυδρείου της Νέας Υόρκης, Τσαρλς Χάσκινς Τάουνσεντ, πήγαν στα Νησιά Γκαλαπάγκος για να σώσουν το είδος.
Ήταν κατά τη διάρκεια μιας αποστολής του Τάουνσεντ είτε το 1928 είτε το 1931 — η τήρηση αρχείων ήταν κακή, είπε ο Γκιμπς — που η Γιαγιά αιχαμλωτίστηκε και μεταφέρθηκε πίσω στο Μπρονξ.
Ελπίζοντας να δημιουργήσει ασφαλείς αποικίες σε όλη τη χώρα για να ανασυστήσει τον πληθυσμό, ο Τάουνσεντ έστειλε χελώνες σε ζωολογικούς κήπους σε όλη τη χώρα. Έστειλε οκτώ στο Σαν Ντιέγκο. Μία ήταν η Γιαγιά.
Σύμφωνα με τον Σύνδεσμο Ζωολογικών Κήπων και Ενυδρείων, ο οποίος διατηρεί μια βάση δεδομένων με τα ζώα του ζωολογικού κήπου, η Γιαγιά έφτασε στο Σαν Ντιέγκο το 1930.
«Θα ήταν μικρή», είπε ο Τζο Φλάναγκαν, επικεφαλής κτηνίατρος στον ζωολογικό κήπο του Χιούστον. Εκείνη την εποχή, η γιαγιά βρισκόταν μόλις στο ένα τρίτο της ζωής της.
Αλλά χρειάστηκαν μερικές ακόμη δεκαετίες πριν οι οικολόγοι μάθουν πώς να εκτρέφουν τις σπάνιες χελώνες.
Στα τέλη της δεκαετίας του 1960 και στις αρχές της δεκαετίας του 1970, οι οικολόγοι ξεκίνησαν ένα πρόγραμμα αναπαραγωγής σε αιχμαλωσία σε μια προσπάθεια να σώσουν το είδος. Εκείνη την εποχή, είπε, υπήρχαν λιγότερες από 6.000 χελώνες παγκοσμίως.
Κάποιες επαναπατρίστηκαν πίσω στα Γκαλαπάγκος. Η πιο διάσημη ήταν κάτοικος του ζωολογικού κήπου του Σαν Ντιέγκο, ονόματι Ντιέγκο. Απέκτησε πάνω από 800 παιδιά πριν συνταξιοδοτηθεί το 2020.
Υπάρχουν πλέον 30.000 γιγάντιες χελώνες παγκοσμίως, δήλωσε ο Γκιμπς — με το ένα τρίτο από αυτές να αποδίδεται στο πρόγραμμα αναπαραγωγής σε αιχμαλωσία.
«Αυτή είναι πραγματικά μια από τις πιο επιτυχημένες επανεισαγωγές ειδών όλων των εποχών», είπε ο Φλάναγκαν.
Με το είδος της να σώζεται από πιθανή εξαφάνιση, η Γιαγιά έζησε ως τοπική διασημότητα στο Σαν Ντιέγκο. Τα παιδιά έγραφαν ποιήματα για τις χελώνες του ζωολογικού κήπου και τις καβαλούσαν.
Το γεγονός ότι έφτασε τα 141 χρόνια δείχνει ότι την αγαπούσαν πολύ, είπε ο Γκιμπς. Στην άγρια φύση, είπε, μια γιγάντια χελώνα στις 10.000 ζει έως και 200 χρόνια.
Διαβάστε επίσης:
Αιχμές Πάπα Λέων ΙΔ’ κατά Ερντογάν: «Η ομογενοποίηση» της Τουρκίας θα αποτελούσε εκπτώχυνση
