Σε ιστορικά υψηλά η απασχόληση των συνταξιούχων – Τι δείχνουν τα στοιχεία και ποιοι κίνδυνοι παραμένουν
Σε επίπεδα ρεκόρ έχει φτάσει ο αριθμός των συνταξιούχων που συνεχίζουν να εργάζονται, όπως καταγράφεται στην ειδική πλατφόρμα του e-ΕΦΚΑ. Τα πιο πρόσφατα στοιχεία δείχνουν ότι 254.724 συνταξιούχοι, σχεδόν το 10% του συνόλου, δηλώνουν ότι παραμένουν ενεργοί στην αγορά εργασίας, αριθμός πολλαπλάσιος σε σχέση με μερικά χρόνια πριν, όταν μόλις 30.000 άτομα συνέχιζαν να εργάζονται μετά τη συνταξιοδότησή τους.
Η αύξηση αυτή αποτυπώνει σαφώς την αλλαγή της σχέσης των ηλικιωμένων με την εργασία, η οποία συνδέεται τόσο με την ανάγκη για συμπληρωματικό εισόδημα όσο και με την επιθυμία να παραμείνουν ενεργοί επαγγελματικά. Παράλληλα, η τάση αυτή καταδεικνύει τις αδυναμίες του συστήματος κοινωνικής ασφάλισης, καθώς μεγάλο μέρος των συνταξιούχων δεν αρκείται στη σύνταξη και αναζητά πρόσθετες πηγές εισοδήματος.
Η μεταρρύθμιση που καθιέρωσε ειδικό φόρο 10% επί του μηνιαίου μισθού αντί της προηγούμενης ποινής περικοπής της σύνταξης έχει αποδειχθεί σημαντικό κίνητρο για συνέχιση της εργασίας. Η υπουργός Εργασίας, κυρία Νίκη Κεραμέως, σημείωσε ότι οι εργαζόμενοι συνταξιούχοι επωφελούνται από τον τρέχοντα μισθό τους, ενώ ταυτόχρονα η εργασία τους προσμετράται στην προσαύξηση της σύνταξης ανάλογα με τη διάρκεια απασχόλησης και τις αμοιβές τους.
Ιστορικά, η εικόνα είναι ενδεικτική της αλλαγής πολιτικής: πριν το 2016 με τον νόμο Κατρούγκαλου, η απασχόληση μείωνε κατά 60% τη σύνταξη. Με το νόμο Βρούτση το 2020 η ποινή περιορίστηκε στο 30%, ενώ η ισχύουσα ρύθμιση (νόμος 5078/2023) καθιερώνει τον ειδικό φόρο 10%, δίνοντας σαφές κίνητρο για συνέχιση εργασίας χωρίς πλήγμα στο εισόδημα.
Οι εργαζόμενοι συνταξιούχοι καταβάλλουν κανονικά τις προβλεπόμενες ασφαλιστικές εισφορές και, όταν διακόπτουν την εργασία τους, μπορούν να υποβάλουν αίτηση ώστε να προσμετρηθούν τα επιπλέον ένσημα στην προσαύξηση της σύνταξής τους. Το ποσοστό προσαύξησης ανέρχεται σε 0,77% ανά έτος απασχόλησης και ισχύει τόσο για την κύρια όσο και για την επικουρική σύνταξη.
Η διαδικασία υπολογισμού είναι όμως πολύπλοκη. Οι συνταξιούχοι που εργάζονταν πριν την 12η Μαΐου 2016 και συνέχισαν απασχόληση χωρίς διακοπή υπάγονται σε παλαιότερες διατάξεις, ενώ όσοι σταμάτησαν και ξαναδούλεψαν μετά το 2016 εφαρμόζουν μεικτό τρόπο υπολογισμού. Αυτή η πολυπλοκότητα δημιουργεί κίνδυνο ανισότητας στην πρόσβαση στην προσαύξηση, ιδιαίτερα για όσους δεν γνωρίζουν τις λεπτομέρειες του συστήματος ή δεν έχουν συμβουλευτική υποστήριξη.
Για παράδειγμα, ένας συνταξιούχος που εργάστηκε για επτά χρόνια μετά τη συνταξιοδότηση δικαιούται προσαύξηση 5,39% (0,77% x 7 χρόνια) στην κύρια σύνταξη, υπό την προϋπόθεση καταβολής εισφορών.
Εξαιρέσεις και περιορισμοί
Η προσαύξηση αφορά μόνο όσους καταβάλλουν εισφορές. Από τους 254.724 απασχολούμενους συνταξιούχους, περίπου 135.000 δικαιούνται την προσαύξηση, ενώ οι υπόλοιποι 120.000 ανήκουν σε εξαιρούμενες κατηγορίες, όπως οι αγρότες που συνεχίζουν αγροτική δραστηριότητα. Η ύπαρξη αυτών των εξαιρέσεων δείχνει ότι το σύστημα παραμένει περιορισμένο και όχι πλήρως καθολικό, αφήνοντας εκτός μέρος των εργαζόμενων ηλικιωμένων.
Οι ειδικοί σημειώνουν ότι η τάση αυτή αντανακλά μεταβαλλόμενες κοινωνικές και οικονομικές συνθήκες στην Ελλάδα: την ανάγκη για πρόσθετο εισόδημα, την αυξημένη συμμετοχή των ηλικιωμένων στην αγορά εργασίας και την αναγνώριση της συνεισφοράς τους στο ασφαλιστικό σύστημα.
Σε ευρύτερο επίπεδο, η απασχόληση των συνταξιούχων ενισχύει τη ρευστότητα και τη δραστηριότητα στην αγορά εργασίας, συμβάλλοντας στην οικονομική λειτουργία των επιχειρήσεων που τους απασχολούν. Ωστόσο, η αύξηση του ποσοστού απασχόλησης των ηλικιωμένων υποδηλώνει ότι οι συντάξεις δεν επαρκούν για οικονομική αυτοδυναμία, γεγονός που εγείρει ερωτήματα για τη βιωσιμότητα του συστήματος κοινωνικής ασφάλισης.
Παρά τα θετικά στοιχεία για τη συμμετοχή των ηλικιωμένων, η αύξηση της απασχόλησης μετά τη συνταξιοδότηση δεν πρέπει να θεωρείται μόνο προσωπική επιλογή. Αντιθέτως, αντανακλά την ανάγκη αντιμετώπισης χαμηλών συντάξεων, γήρανσης του εργατικού δυναμικού και αδυναμίας πλήρους προστασίας των ηλικιωμένων από το κοινωνικό κράτος.
Η πολυπλοκότητα υπολογισμού των προσαυξήσεων και οι περιορισμένες εξαιρέσεις υπογραμμίζουν ότι το σύστημα παραμένει δύσχρηστο, ενώ η εξάρτηση της οικονομικής επιβίωσης από την εργασία μετά τη σύνταξη εγείρει κοινωνικές ανισότητες και πιέσεις για νέες μεταρρυθμίσεις.
Συνολικά, η αυξημένη απασχόληση των συνταξιούχων αποκαλύπτει μια προβληματική ισορροπία μεταξύ κοινωνικής προστασίας και οικονομικής ανάγκης, που χρήζει προσεκτικού σχεδιασμού για τη διασφάλιση βιώσιμου και δίκαιου συστήματος κοινωνικής ασφάλισης.
Διαβάστε επίσης
Βελτιωτικές κινήσεις στην Επιτροπή Ανταγωνισμού – Ενίσχυση ελέγχων και ψηφιακή αναβάθμιση
Ενοίκια σε ράλι, μέτρα σε… αναμονή: Η στεγαστική κρίση παραμένει άλυτη
Πόθεν Έσχες 2025: Παράταση των δηλώσεων έως τις 15 Νοεμβρίου
Πηγή: ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ | topontiki.gr
