Στο έλεος του υπερτουρισμού η Νάπολη: Η Καμόρα παράτησε τα ναρκωτικά για το Airbnb -Τι είναι τo disneyfication
Η τεράστια τουριστική έκρηξη μαστίζει πλέον τη Νάπολη, την ιταλική πόλη που στο παρελθόν ήταν συνώνυμη της ιταλικής μαφίας και της βαριάς εγκληματικότητας. Τώρα οι κάτοικοι έχουν έναν νέο μπελά στο κεφάλι τους, και λέγεται υπερτουρισμός.
Σύμφωνα με τον βρετανικό Telegraph η Νάπολη βιώνει ταυτόχρονα μια πρωτοφανή τουριστική άνθηση και μια βαθιά κοινωνική κρίση, με εκδίωξη των κατοίκων και αλλοίωση της τοπικής κουλτούρας.
The heart of the city’s historic centre has been ripped out to feed a tourism frenzy which leaves residents out in the cold
Find out more
https://t.co/U6B5lBwkdK pic.twitter.com/BtVdZbxLQF
— The Telegraph (@Telegraph) November 30, 2025
Η τουριστική ζήτηση έχει εκτοξεύσει τα ενοίκια κατά 40%, οδηγώντας σε απομάκρυνση πολλών μόνιμων κατοίκων, που χάνουν τα σπίτια τους, τα οποία μετατρέπονται σε καταλύματα, μέσα από πλατφόρμες όπως η Airbnb. Το πρόβλημα το αναδεικνύουν, άλλωστε, με τον πλέον περίτρανο τρόπο, και οι αριθμοί: ενώ στην Ιταλία το 75% έχει ιδιόκτητη κατοικία, στη Νάπολη το 68% ζει πλέον στο ενοίκιο.
«Αποκλεισμένο για τους κατοίκους το ιστορικό κέντρο της πόλης»
Ο υπερβολικός τουρισμός έχει δημιουργήσει σοβαρά οικονομικά προβλήματα για τους μόνιμους κατοίκους και έχει μεταμορφώσει το τοπίο της πόλης από μια παραδοσιακή, ζωντανή κοινότητα σε μια τουριστική αγορά. Η 79χρονη Λίβια Κολέτα, που ζει στην πόλη για δεκαετίες, λέει: «Το ιστορικό κέντρο είναι πρακτικά απαγορευμένο για εμάς τους Ναπολιτάνους, είναι γεμάτο κόσμο».
Η ίδια εξηγεί ότι πολλοί τουρίστες περνούν γρήγορα από τη Νάπολη, πίνουν ένα Aperol, τρώνε πίτσα, βγάζουν φωτογραφίες και φεύγουν, χωρίς να ενδιαφέρονται πραγματικά για την πλούσια ιστορία και την κουλτούρα της πόλης.
Η Άννα Φάβα, ειδική στον υπερτουρισμό, αναφέρεται στη μετατροπή του ιστορικού κέντρου σε «θεματικό πάρκο», κάτι που αποκαλεί χαρακτηριστικά «Disneyfication».
Το πιο ανησυχητικό είναι ότι οι κάτοικοι εκδιώκονται, για να κάνουν… χώρο στους τουρίστες. Η Καμόρα, μάλιστα, έχει αρχίσει να αγοράζει ακίνητα σε χαμηλές τιμές και να τα μετατρέπει σε τουριστικά καταλύματα -ένα εύκολο, επικερδές σύστημα, το οποίο προφανώς είναι πιο… νόμιμο από το εμπόριο ναρκωτικών.
Την ίδια ώρα, τα γκράφιτι και οι τοιχογραφίες του Ντιέγκο Μαραντόνα, αν και έχουν γίνει σύμβολα της πόλης, δεν ήταν στην πραγματικότητα μέρος της αυθεντικής παράδοσης, αλλά δημιουργήθηκαν για να ταιριάζουν με τις προσδοκίες των τουριστών. Μάλιστα, τα καταστήματα γεμίζουν με τουριστικά σουβενίρ, στα οποία ο Αργεντινός σούπερ σταρ του ποδοσφαίρου -και κάτι σαν εθνικός ήρωας για τη Νάπολη- πρωταγωνιστεί, ενώ τα παραδοσιακά προϊόντα υποχωρούν.
Η Φάβα καλεί το δημοτικό συμβούλιο να θέσει όρια στις βραχυχρόνιες μισθώσεις, όπως έχουν κάνει άλλες πόλεις, όπως το Άμστερνταμ και η Βαρκελώνη, για να αποφευχθεί η πλήρης αλλοίωση.
Νέο «φρούτο» ο τουρισμός στη Νάπολη – Οι αιτίες
Η «έκρηξη» του τουρισμού αποδίδεται σε πολλούς παράγοντες, όπως οι φθηνές αεροπορικές πτήσεις, οι διαδικτυακές πλατφόρμες και η μεγάλη προβολή της πόλης μέσω των κοινωνικών δικτύων. Όμως, η Νάπολη, που υπήρξε γνωστή για την εγκληματικότητα και τα προβλήματα αποκομιδής απορριμμάτων, έχει καταφέρει να ξεπεράσει αυτά τα ζητήματα και να προσελκύει, πλέον, τουρίστες απ’ όλο τον κόσμο.
Υπάρχουν όμως και ειδικότεροι λόγοι που αφορούν στη Νάπολη. Τα τελευταία χρόνια, η πόλη έχει πρωταγωνιστήσει σε πολυάριθμα βιβλία, τηλεοπτικές σειρές και ταινίες, από τη σκοτεινή σειρά «Gomorrah» μέχρι τα δημοφιλή μυθιστορήματα της Ελεάνα Φεράντε. Και παρότι μέλη της Καμόρα εξακολουθούν να συγκρούονται μεταξύ τους σε αιματηρές βεντέτες, τα γενικά επίπεδα εγκληματικότητας έχουν μειωθεί.
«Πριν από δέκα χρόνια, ήμασταν η πρώτη πόλη στην Ιταλία σε εγκληματικότητα. Τώρα είμαστε στη 13η θέση» λέει ο Βίτο Οκκιπίντι, νεαρός που σερβίρει ποτήρια γεμάτα με Aperol Spritz σε περαστικούς ένα βροχερό απόγευμα στη Via dei Tribunali. «Η Νάπολη αλλάζει και ο τουρισμός φέρνει μεγάλα οφέλη. Θέλουμε τους τουρίστες» προσθέτει.
Λίγο πιο κάτω, στο στενό Via San Gregorio Armeno, πλήθη θαυμάζουν το έργο των τεχνιτών, που φτιάχνουν παραδοσιακές φιγούρες για τις φάτνες. Οι κάτοικοι της Νάπολης λένε ότι η πόλη έχει κατακλυστεί από καταστήματα που πουλούν φθηνά σουβενίρ, την ώρα που τα πιο ποιοτικά καταστήματα, με παραδοσιακά προϊόντα, αναγκάζονται να βάλουν «λουκέτο».
Ράφια γεμάτα με Θεία Βρέφη σε κούνιες με άχυρο, μινιατούρες γαϊδουριών και προβάτων και οι Τρεις Μάγοι, με περίτεχνα στολίδια, τοποθετούνται δίπλα σε κάθε λογής φιγούρες του Μαραντόνα, προ(σ)καλώντας τους επισκέπτες να τ’ αποκτήσουν ως σουβενίρ του ταξιδιού τους στη Νάπολη.
Στα πρότυπα της Βενετίας με εισιτήριο στο ιστορικό κέντρο;
Σε τέτοια σημεία, η τουριστική κίνηση είναι τόσο μεγάλη, που ο δημοτικός σύμβουλος Τζενάρο Εσπόζιτο πρότεινε να επιβάλλεται εισιτήριο για την είσοδο στο ιστορικό κέντρο, όπως στη Βενετία. Όπως υποστήριξε, η χρέωση των πέντε ευρώ ανά επισκέπτη ενδέχεται να συμβάλει στη μείωση του «παράλογου» υπερτουρισμού. Το μέτρο, εισηγείται ο ίδιος, θα εφαρμόζεται μόνο «στις πιο πολυσύχναστες περιόδους, όπως τα Χριστούγεννα».
«Ο τουρισμός σκοτώνει τη Νάπολη. Το ιστορικό κέντρο έχει χαθεί» υπερθεματίζει ο Φραντσέσκο Καλικία, κοινωνιολόγος και ακτιβιστής, που ζει στην εργατική συνοικία Sanità. «Δεν βλέπεις πια κανονικά μαγαζιά. Θυμάμαι ένα ιστορικό κατάστημα σιδηρικών στο Spaccanapoli και τώρα έχει κλείσει. Πλέον, πουλά μόνο τουριστικά σουβενίρ. Σε σύγκριση με μέρη όπως η Βενετία ή η Ρώμη, ο τουρισμός είναι σχετικά πρόσφατο φαινόμενο στη Νάπολη. Η αλλαγή ήταν πολύ απότομη».
Μοιρασμένοι οι κάτοικοι για τον υπερτουρισμό
Έρευνα της Ipsos έδειξε ότι το 46% των Ναπολιτάνων θεωρεί πλέον πως ο υπερτουρισμός αποτελεί πρόβλημα για την πόλη και το 58% ζητά αυστηρότερους κανόνες για τις βραχυχρόνιες μισθώσεις. Στον αντίποδα, δεν είναι λίγοι οι Ναπολιτάνοι που έχουν ωφεληθεί σημαντικά από την τουριστική έκρηξη και ανησυχούν, μήπως «σκοτώσουν την κότα με τα χρυσά αυγά».
«Είμαι χαρούμενος που υπάρχουν τόσοι τουρίστες» λέει ο Αντόνιο Σαμπάτο, 55 ετών, οδηγός ταξί, που περιμένει πελάτες έξω από τον σιδηροδρομικό σταθμό της Νάπολης. «Είναι καλό για την πόλη. Δεν είμαστε κουτοί. Ξέρουμε πότε κάτι είναι καλό».
«Το να δημιουργείς μια οικονομία που βασίζεται μόνο στον τουρισμό είναι αυτοκτονικό. Γιατί ο τουρισμός μπορεί να είναι ένα εφήμερο φαινόμενο. Τι θα γίνει, όταν η φούσκα σκάσει και ο τουρισμός μετακινηθεί σε άλλη πόλη; Όλα τα μπαρ και οι πιτσαρίες, οι πιτσαδόροι και οι σερβιτόροι, τι θ’ απογίνουν;» αντιτείνει ο ακτιβιστής Καλικία.
Κι όλα αυτά, ενώ η περίοδος των εορτών πλησιάζει και η Νάπολη ετοιμάζεται να υποδεχθεί εκ νέου τις ορδές των τουριστών.
Διαβάστε επίσης:
Καψόνι του Πούτιν στην αμερικανική αντιπροσωπεία: Τους άφησε να περιμένουν πάνω από μία ώρα
Ξεκίνησαν στο Κρεμλίνο οι κρίσιμες συνομιλίες ΗΠΑ-Ρωσίας
