Τι σημαίνουν οι συνομιλίες στο Βερολίνο για την Ουκρανία και πόσο κοντά είναι μια ειρηνευτική συμφωνία
Το γεγονός ότι οι συνομιλίες για το Ουκρανικό μεταφέρονται (παρασκηνιακά από χτες Κυριακή και επίσημα από σήμερα Δευτέρα) στο Βερολίνο δεν είναι ουδέτερο. Δεν πρόκειται απλώς για έναν ακόμη τόπο διαβουλεύσεων, αλλά για πολιτικό σήμα. Το ερώτημα είναι αν αυτό το σήμα δείχνει πρόοδο προς μια λύση ή, αντίθετα, μια προσπάθεια διαχείρισης της αδυναμίας όλων των πλευρών να επιβάλουν τη δική τους.
Σε πρώτο επίπεδο, η επιλογή του Βερολίνου δείχνει ότι κάτι έχει κινηθεί. Οι μεγάλες αποφάσεις δεν συζητούνται σε «ουδέτερο έδαφος» όταν δεν υπάρχει κανένα κοινό σημείο. Το ότι ΗΠΑ, βασικές ευρωπαϊκές χώρες και Ουκρανία συζητούν στη γερμανική πρωτεύουσα σημαίνει πως υπάρχει τουλάχιστον μια ελάχιστη προ-συνεννόηση: ένα πλαίσιο, έστω θολό, για το πώς θα μπορούσε να μοιάζει το τέλος του πολέμου. Δεν είναι τυχαίο ότι οι συνομιλίες δεν γίνονται ούτε στην Ουάσινγκτον –όπου θα σήμαιναν αμερικανική επιβολή– ούτε σε κάποια «αποστειρωμένη» ευρωπαϊκή πρωτεύουσα. Το Βερολίνο επιλέγεται όταν η Ευρώπη καλείται να μπει μπροστά, αλλά χωρίς να αμφισβητείται η αμερικανική πρωτοκαθεδρία.
Ταυτόχρονα όμως, το Βερολίνο είναι και ο χώρος όπου οι αποφάσεις μπορούν να καθυστερήσουν χωρίς να καταρρεύσουν. Η Γερμανία ιστορικά λειτουργεί ως δύναμη εξισορρόπησης, όχι ρήξης. Προτιμά την τεχνική διαπραγμάτευση από τη σκληρή πολιτική απόφαση, τις διατυπώσεις από τα τελεσίγραφα. Αυτό κάνει το Βερολίνο ιδανικό χώρο για να «ωριμάσει» μια συμφωνία, αλλά και εξίσου ιδανικό για να παγώσει χωρίς να φανεί αποτυχία.
Ποιοι συμμετέχουν στις συνομιλίες
Οι συνομιλίες στο Βερολίνο δεν είναι διεθνής διάσκεψη ειρήνης. Είναι ελεγχόμενες, στοχευμένες διαβουλεύσεις, με σαφή ιεραρχία και συγκεκριμένους παίκτες.
Γερμανία
Η Γερμανία φιλοξενεί και συντονίζει. Δεν εμφανίζεται ως δύναμη επιβολής, αλλά ως εγγυήτρια της ευρωπαϊκής συνοχής. Το Βερολίνο προσπαθεί να κρατήσει την Ευρώπη ενιαία, αποφεύγοντας εσωτερικές ρήξεις, γνωρίζοντας ότι μια διάσπαση θα ακύρωνε κάθε διαπραγματευτική δυνατότητα.
Ουκρανία
Η ουκρανική πλευρά συμμετέχει σε υψηλό πολιτικό και διπλωματικό επίπεδο. Ο στόχος της είναι διπλός:
α) να διασφαλίσει ότι δεν θα τεθεί θέμα πολιτικής λύσης χωρίς σκληρές εγγυήσεις ασφαλείας,
β) να αποτρέψει τη μετατροπή της εκεχειρίας σε de facto αποδοχή απώλειας εδαφών χωρίς αντάλλαγμα.
Το Κίεβο προσέρχεται με καχυποψία, γνωρίζοντας ότι κάθε «ρεαλιστική λύση» συχνά μεταφράζεται σε πιέσεις προς τον αδύναμο.
Ηνωμένες Πολιτείες
Οι ΗΠΑ συμμετέχουν μέσω ανώτατων αξιωματούχων και ειδικών απεσταλμένων. Ο ρόλος τους είναι καθοριστικός αλλά προσεκτικά σκηνοθετημένος. Δεν εμφανίζονται ως ο απόλυτος ρυθμιστής, αλλά παραμένουν ο πραγματικός εγγυητής κάθε ενδεχόμενης συμφωνίας. Στόχος τους είναι να μεταφέρουν μεγαλύτερο βάρος στην Ευρώπη, χωρίς να χάσουν τον έλεγχο της τελικής έκβασης.
Βασικά ευρωπαϊκά κράτη
Γαλλία, Πολωνία και άλλες χώρες με άμεσο στρατηγικό ενδιαφέρον συμμετέχουν άμεσα ή μέσω συντονισμού. Οι γραμμές δεν είναι ίδιες:
– Η Γαλλία πιέζει για πολιτική λύση και ευρωπαϊκή πρωτοβουλία.
– Η Πολωνία και οι χώρες της Ανατολικής Ευρώπης διατηρούν σκληρή στάση απέναντι στη Ρωσία, φοβούμενες ότι κάθε συμβιβασμός θα ανοίξει τον δρόμο για νέα επιθετικότητα.
– Άλλες χώρες κινούνται πιο επιφυλακτικά, με το βλέμμα στο οικονομικό και κοινωνικό κόστος.
Η απουσία της Ρωσίας
Η Μόσχα δεν βρίσκεται στο τραπέζι. Αυτό είναι κρίσιμο. Το Βερολίνο δεν είναι χώρος τελικής διαπραγμάτευσης με τη Ρωσία, αλλά χώρος προετοιμασίας δυτικής γραμμής. Εκεί δεν κλείνει η ειρήνη· χαράσσεται το πλαίσιο μέσα στο οποίο –κάποια στιγμή– θα μιλήσουν με τη Ρωσία.
Γιατί το Βερολίνο δείχνει πρόοδο – και γιατί όχι
Η πρόοδος που σηματοδοτεί το Βερολίνο δεν είναι πρόοδος λύσης, αλλά πρόοδος συνειδητοποίησης. Όλοι οι εμπλεκόμενοι έχουν καταλάβει ότι:
- ο πόλεμος δεν κερδίζεται στρατιωτικά,
- το κόστος έχει ξεπεράσει τα πολιτικά όρια,
- και χρειάζεται σχέδιο εξόδου.
Την ίδια στιγμή όμως, το Βερολίνο είναι και ο χώρος όπου μια συμφωνία μπορεί να αραιώσει. Η Ρωσία το διαβάζει ως ένδειξη ευρωπαϊκής κόπωσης, όχι ως σκληρό μήνυμα. Η Ουκρανία φοβάται ότι εκεί θα της ζητηθούν «ρεαλιστικές προσαρμογές» χωρίς επαρκείς εγγυήσεις. Και οι ΗΠΑ βλέπουν τη διαδικασία ως έναν τρόπο να μοιραστεί το βάρος χωρίς να χρεωθούν μόνες τους το πολιτικό κόστος ενός δύσκολου τέλους.
Συμπέρασμα
Οι συνομιλίες στο Βερολίνο δεν είναι το τέλος του πολέμου. Είναι η αρχή της συζήτησης για το πώς τελειώνει. …
Διαβάστε επίσης:
Μακελειό στο Σίδνεϊ: Παρών στο αιματοκύλισμα ένας επιζών από την επίθεση της 7ης Οκτωβρίου (Video)
