Αστιγματισμός: Μπορεί να εμφανισθεί καθώς μεγαλώνουμε;
Ο αστιγματισμός είναι το πιο συχνό διαθλαστικό σφάλμα της όρασης, αφού εκ φύσεως είναι σχεδόν αδύνατον να γεννηθεί κάποιος με εντελώς σφαιρικό κερατοειδή χιτώνα ώστε να τον αποφύγει, σύμφωνα με τα νεότερα επιστημονικά δεδομένα.
Το γεγονός αυτό πρακτικά σημαίνει πως όλοι λίγο-πολύ έχουν έναν έστω και μικρό αστιγματισμό. Οι περισσότεροι άνθρωποι έχουν αστιγματισμό μεταξύ 0,5 και 0,75 διοπτριών (βαθμών), ο οποίος συνήθως δεν γίνεται αντιληπτός. Άλλοι όμως έχουν πολύ περισσότερο, ακόμα και 4 ή 5 βαθμούς.
Διορθωτικά γυαλιά ή φακοί επαφής συνήθως απαιτούνται όταν ξεπερνά την 1,5 διοπτρία (βαθμό). Σε τέτοια περίπτωση φαίνονται παραμορφωμένα, σε ορισμένες κατευθύνσεις, τόσο τα κοντινά όσο και τα μακρινά αντικείμενα και η όραση είναι θολή.
«Στους ασθενείς με αστιγματισμό, ο κερατοειδής χιτώνας δεν έχει συνήθως τέλεια σφαιρικό σχήμα αλλά ελλειψοειδές. Το επακόλουθο είναι να θολώνει η εικόνα, διότι κάποιες ευθείες εστιάζονται καλά και κάποιες άλλες όχι. Μολονότι, όμως, πολλοί (ακόμα και οφθαλμίατροι) έχουν την εντύπωση ότι ο αστιγματισμός μπορεί να «δημιουργηθεί» ή να «εξελιχθεί» στη διάρκεια της ζωής, γνωρίζουμε πλέον ότι στην πραγματικότητα καθορίζεται κατά την εμβρυογένεση. Και αυτό διότι ο κερατοειδής χιτώνας είναι ο μοναδικός ιστός του ανθρώπινου σώματος που γεννιέται με το σχεδόν τελικό σχήμα και μέγεθός του. Επομένως, η διαθλαστική δύναμή του και ο αστιγματισμός είναι προκαθορισμένα χαρακτηριστικά», αναφέρει ο δρ Αναστάσιος-Ι. Κανελλόπουλος, MD, Χειρουργός-Οφθαλμίατρος, ιδρυτής και επιστημονικός διευθυντής του Ινστιτούτου Οφθαλμολογίας LaserVision, Καθηγητής Οφθαλμολογίας του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης.
Αστιγματισμός και ενηλικίωση
Ωστόσο πολλοί άνθρωποι μπορεί να μη φορούν γυαλιά αστιγματισμού στην παιδική ηλικία, αλλά να τα χρειασθούν στην εφηβεία ή και μετά την ενηλικίωση. Το γεγονός αυτό δημιουργεί την εντύπωση ότι ο αστιγματισμός «σχηματίστηκε» ή «δημιουργήθηκε» στην πορεία της ζωής. Η πραγματικότητα είναι πως μόνο στην περίπτωση του κερατόκωνου (είναι μία σπάνια πάθηση του κερατοειδούς) μπορεί να αλλάξει ο αστιγματισμός και να παραμορφωθεί ο κερατοειδής. Στους υπόλοιπους ανθρώπους «ο κερατοειδής από την ημέρα της γέννησής μας μέχρι τη ημέρα που φεύγουμε από τη ζωή υπόκειται σε ελάχιστες διαφορές. Και αυτό είναι μοναδικό για το ανθρώπινο σώμα», τονίζει ο κ. Κανελλόπουλος.
Υπάρχουν δύο βασικοί τύποι αστιγματισμού, ο οριζόντιος (ο οφθαλμός έχει μεγαλύτερο πλάτος παρά ύψος) και ο κάθετος (ο οφθαλμός έχει μεγαλύτερο ύψος παρά πλάτος). Και στους δύο τύπους θολώνει ανάλογα με τη βαρύτητά του τόσο η κοντινή όσο και η μακρινή όραση, λόγω του μη φυσιολογικού σχήματος του ματιού. Άλλα συμπτώματα που μπορεί να εμφανιστούν είναι κόπωση των ματιών, πονοκέφαλοι και γενικότερη ενόχληση στα μάτια.
Όπως προαναφέρθηκε ο αστιγματισμός δεν εκδηλώνεται πάντοτε κατά την παιδική ηλικία. Μπορεί να εκδηλωθεί και αργότερα στη ζωή, καθώς και μετά από κάποια οφθαλμοπάθεια, τραυματισμό ή εγχείρηση στο μάτι.
Το σίγουρο είναι πως δεν προκαλείται ούτε επιδεινώνεται από συνήθειες όπως το διάβασμα στο ημίφως ή το να βλέπει κανείς μία οθόνη (κινητό, TV, τάμπλετ, λάπτοπ) από πολύ κοντινή απόσταση. Συχνά εξάλλου συνυπάρχει με άλλα διαθλαστικά σφάλματα, όπως η μυωπία ή η υπερμετρωπία.
Πως αντιμετωπίζεται
Ο αστιγματισμός μπορεί να αντιμετωπιστεί με διορθωτικά γυαλιά ή φακούς επαφής. Αν όμως είναι πολύ ήπιος και δεν επηρεάζει αισθητά την όραση, μπορεί να μην χρειασθεί ούτε αυτά.
Ούτε τα γυαλιά, όμως, ούτε οι φακοί επαφής επιλύουν την κύρια υποκείμενη αιτία του, δηλαδή το ελλειψοειδές σχήμα του κερατοειδούς χιτώνα. Αυτό μπορεί να διορθωθεί μόνον με επέμβαση με λέιζερ όπως η LASIK ή με φωτοδιαθλαστική κερατεκτομή. Οι ηλικιωμένοι ασθενείς με καταρράκτη που ταυτοχρόνως έχουν αστιγματισμό, μπορούν να τον θεραπεύσουν και στη διάρκεια της επέμβασης για τον καταρράκτη. Κατά τον ίδιο τρόπο θεραπεύεται παράλληλα και με την διορθωτική επέμβαση για τη μυωπία ή την υπερμετρωπία.
«Η επέμβαση για τη διόρθωση του αστιγματισμού (ή γενικότερα του διαθλαστικού σφάλματος ενός οφθαλμού) με λέιζερ γίνεται πάνω στον κερατοειδή. Το λέιζερ και οι σύγχρονες τεχνικές που εφαρμόζονται, μπορούν να αλλάξουν τη δύναμη του κερατοειδούς με πολύ ακριβή και εξειδικευμένο τρόπο, μόνιμα και χωρίς αυτό να επηρεάσει την υγεία του ματιού. Επομένως όταν μιλάμε για μια επέμβαση διόρθωσης του αστιγματισμού με λέιζερ, μιλάμε για μια επέμβαση που αυξάνει ή μειώνει τη δύναμη του κερατοειδή, για να επιτευχθεί το επιθυμητό αποτέλεσμα. Η αλλαγή αυτή επιτρέπει στο άτομο να βλέπει καθαρά, σαν να φορά ακόμα γυαλιά ή φακούς επαφής», καταλήγει ο κ. Κανελλόπουλος.
Διαβάστε επίσης
ΙΣΑ: Αύξηση 30% στην ιατρική αμοιβή ανακοίνωσε ο υπουργός Υγείας Άδωνις Γεωργιάδης
ΠΙΣ για το ΓΝ της Λάρισας: «Η διάλυση της παιδιατρικής κλινικής αποδυναμώνει το νοσοκομείο»
