Κύπρος – 51 χρόνια από την εισβολή του Αττίλα: Το χουντικό «φιάσκο» που άνοιξε την πόρτα στην Τουρκία
Με τους ήχους των σειρήνων να σκιάζουν την αυγή ξύπνησε στις 5:30 το πρωί η Κύπρος στις 20 Ιουλίου του 1974. Ξεκινούσε η στρατιωτική εισβολή της Τουρκίας με απόβαση στην ακτή Πέντε Μίλι της Κερύνειας. Ακολούθησαν εκδηλώσεις μνήμης και τιμής για τους ήρωες και τους πεσόντες κατά την τουρκική εισβολή, από τον Τύμβο της Μακεδονίτισσας ως το Προεδρικό Μέγαρο, όπου θα τιμηθεί η Μαρίζα Κωχ.
Η Κύπρος – 51 χρόνια μετά- παραμένει η μοναδική διαιρεμένη ευρωπαϊκή χώρα. Μηνύματα για τη «μαύρη» σελίδα στην ιστορία του ελληνισμού, έδωσε η πολιτειακή και πολιτική ηγεσία της Ελλάδας. Κοινός τόπος, στα περισσότερα από αυτά, η αναγκαιότητα για μια δίκαιη και βιώσιμη λύση στη βάση των ψηφισμάτων του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών.
Η Κύπρος καταδικάζει τη βάρβαρη τουρκική εισβολή και τιμά τους πεσόντες της
«Συμπληρώνονται σήμερα 51 χρόνια από το τραγικό εκείνο πρωινό του Σαββάτου στις 20 Ιουλίου 1974, όταν ο Τούρκος εισβολέας καταπάτησε τα ιερά χώματα της γης μας και περιφρονώντας το διεθνές δίκαιο διχοτόμησε το νησί με τη δύναμη των όπλων και της βίας». Έτσι ξεκινάει το τηλεγράφημά του το Κυπριακό Πρακτορείο Ειδήσεων (ΚΥΠΕ) για τη συμπλήρωση 51 χρόνων από την τουρκική εισβολή στην Κύπρο και συνεχίζει:
«Ο λαός της Κύπρου, που βιώνει ακόμη τις συνέπειες εκείνης της αποφράδας μέρας, καταδικάζει σήμερα το έγκλημα και τιμά τους πεσόντες. Οι σειρήνες ήχησαν σε όλες τις πόλεις με το σύνθημα έναρξης συναγερμού στις 5:30 το πρωί, την ώρα που η Τουρκία το 1974 εισέβαλλε στην Κύπρο παραβιάζοντας τον Καταστατικό Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών.
Τα διχοτομικά σχέδια της Τουρκίας σκόρπισαν τον θάνατο και εξανάγκασαν 200 χιλιάδες Ελληνοκύπριους να εγκαταλείψουν τις πατρογονικές τους εστίες. Οι Τούρκοι βομβάρδισαν κατέστρεψαν, λεηλάτησαν, βίασαν, ρήμαξαν εκκλησίες και μοναστήρια. Το 37% του εδάφους της Κύπρου παραμένει ακόμα στα χέρια των κατακτητών.
Σήμερα, σε όλες τις πόλεις της ελεύθερης Κύπρου διοργανώνονται εκδηλώσεις μνήμης και τιμής για τους πεσόντες και δεήσεις για διακρίβωση της τύχης των αγνοουμένων της κυπριακής τραγωδίας».
Στα μνημόσυνα που πραγματοποιήθηκαν, την κυβέρνηση εκπροσώπησαν κυβερνητικοί αξιωματούχοι, με την κατάθεση στεφάνων, εκ μέρους του Προέδρου της Δημοκρατίας, ως ακολούθως: Στη Λεμεσό, ο Διευθυντής Γραφείου Τύπου του Προέδρου της Δημοκρατίας Βίκτωρας Παπαδόπουλος, στον Μητροπολιτικό Ναό Παναγίας Παντανάσσης (Καθολική), στη Λάρνακα, ο Υπουργός Δικαιοσύνης και Δημόσιας Τάξεως Μάριος Χαρτσιώτης, στον Ιερό Ναό Αγίου Γεωργίου Κοντού, στην Πάφο, ο Κυβερνητικός Εκπρόσωπος Κωνσταντίνος Λετυμπιώτης, στον Μητροπολιτικό Ναό Αγίου Θεοδώρου και στο Παραλίμνι, ο Υπουργός Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας Γιώργος Παπαναστασίου, στον Ιερό Ναό Aγίου Γεωργίου για τα μνημόσυνα των πεσόντων κατά το Πραξικόπημα και την Τουρκική Εισβολή.
Πολιτικά κόμματα και οργανώσεις πολιτών έχουν εκδώσει ανακοινώσεις καταδικάζοντας την τουρκική εισβολή και διοργανώνουν εκδηλώσεις μνήμης και τιμής για τους πεσόντες της κυπριακής τραγωδίας.
Σαν σήμερα Τούρκοι στρατιώτες αποβιβάζονται στις ακτές της βόρειας Κύπρου σε μια «ειρηνευτική επιχειρηση» στην οποία δόθηκε η κωδική ονομασία «Αττίλας». Τουρκικά μεταγωγικά αεροπλάνα μεταφέρουν αλεξιπτωτιστές μεταξύ 5:15 και 5:20 το πρωί στην περιοχή του τουρκικού θύλακα Λευκωσίας- Αγίου Ιλαρίωνα. Οι αλεξιπτωτιστές έπεφταν μαζικά ενώ δυνάμεις πεζικού της Τουρκίας αποβιβάζονταν στις παραλίες της Κερύνειας. Στις 5:20 το πρωί αρχίζει η απόβαση τουρκικών δυνάμεων στο Πέντε Μίλι με τους στρατιώτες να προχωρούν προς την Κερύνεια.
Με σύνθημα «Η Αϊσέ μπορεί να πάει διακοπές», η Τουρκία έσπειρε στο νησί την καταστροφή. Μέσα σε τρία εικοσιτετράωρα ο κατακτητής σκόρπισε τον απόλυτο όλεθρο με άγριες εκτελέσεις, βιασμούς, συλλήψεις αιχμαλώτων, καταστροφές εκκλησιών, ξεριζωμό. Η «κυβέρνηση» των πραξικοπηματιών του Νίκου Σαμψών παραιτήθηκε υπό το βάρος των εξελίξεων στις 23 Ιουλίου 1974.
Στη Νέα Υόρκη το απόγευμα της 20ης Ιουλίου συνέρχεται το Συμβούλιο Ασφαλείας το οποίο εγκρίνει το ψήφισμα 353 με το οποίο ζητείται κατάπαυση του πυρός και αποχώρηση των ξένων στρατευμάτων από την Κύπρο, τερματισμός κάθε ξένης στρατιωτικής επέμβασης και έναρξη συνομιλιών μεταξύ των τριών Εγγυητριών Δυνάμεων της Κύπρου για αποκατάσταση της ειρήνης και της συνταγματικής Κυβέρνησης στο νησί. Στις Βρυξέλλες συνέρχεται το Συμβούλιο των Μονίμων Αντιπροσώπων χωρών- μελών του ΝΑΤΟ, το οποίο όμως αποφεύγει να πάρει ουσιαστικά θέση.
Στη Γενεύη άρχισαν πυρετώδεις διαβουλεύσεις για την εξεύρεση ειρηνικής λύσης υπό την αιγίδα του Βρετανού Υπουργού Εξωτερικών Τζον Κάλαχαν. Η ελληνοκυπριακή πλευρά, εκπροσωπούμενη από τον Γλαύκο Κληρίδη, αξίωσε για πρώτη φορά μετά το 1963 εφαρμογή των Συνθηκών Ζυρίχης-Λονδίνου και του Κυπριακού Συντάγματος. Η Τουρκία αρνήθηκε και προέβαλε το πάγιο αίτημά της για γεωγραφικό χωρισμό του νησιού.
Ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών Τουράν Γκιουνές αντιπρότεινε σχέδιο, σύμφωνα με το οποίο η Κυπριακή Δημοκρατία θα ήταν δικοινοτικό ομοσπονδιακό κράτος πολλών καντονιών, στο οποίο οι Τουρκοκύπριοι θα έλεγχαν το 34% περίπου του νησιού. Ο Κληρίδης ζήτησε αναβολή 36 ή 48 ωρών, για να συμβουλευτεί το Υπουργικό Συμβούλιο. Οι Τούρκοι απέρριψαν το αίτημά του και ακολούθως σε μια προσχεδιασμένη κίνηση, αφού πρώτα στις 3:30 τα ξημερώματα της 14 Αυγούστου του 1974 απέσυρε την αντιπροσωπεία της, σε λιγότερο από 1 1/2 ώρα μετά (4:35 π.μ. της ίδιας ημέρας) προχώρησε και στο δεύτερο κύμα εισβολής υπό την κωδική ονομασία «Αττίλας 2» με την κατάληψη της Μόρφου, της Αμμοχώστου και της Καρπασίας.
Η πιο τραγική συνέπεια της τουρκικής εισβολής είναι οι αγνοούμενοι. Χιλιάδες Ελληνοκύπριοι είχαν συλληφθεί και κρατηθεί σε στρατόπεδα συγκέντρωσης στην Κύπρο ενώ πάνω από 2.000 αιχμάλωτοι πολέμου είχαν μεταφερθεί παράνομα και κρατηθεί σε φυλακές στην Τουρκία. Η τύχη σημαντικού αριθμού αγνοουμένων δεν έχει ακόμη εξακριβωθεί μέχρι σήμερα.
Νίκος Χριστοδουλίδης: Η θέση της Τουρκίας στο Κυπριακό δεν στηρίζεται από τη διεθνή κοινότητα
Η θέση της Τουρκίας δεν στηρίζεται από τη διεθνή κοινότητα, ό,τι και αν λέει η τουρκική πλευρά, όσα πανηγύρια και να γίνουν σήμερα, δήλωσε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Νίκος Χριστοδουλίδης, μετά την τελετή του μνημόσυνου των πεσόντων κατά την τουρκική εισβολή και της δέησης για απελευθέρωση της Κύπρου, στον Καθεδρικό Ναό Αποστόλου Βαρνάβα, στη Λευκωσία.
Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας είπε ότι η 20η Ιουλίου «είναι μέρα μνήμης και τιμής για αυτούς που θυσιάστηκαν για να υπάρχουμε σήμερα εμείς, για να υπάρχει η Κυπριακή Δημοκρατία».
«Την ίδια στιγμή η σημερινή μέρα είναι μέρα για να αναλογιστούμε την πορεία μας αυτά τα 51 χρόνια, να δούμε πώς δημιουργούμε τις συνθήκες, γιατί, αν θέλουμε να τιμήσουμε πραγματικά τη μνήμη όλων αυτών που θυσιάστηκαν, θα πρέπει να πράξουμε ό,τι είναι δυνατόν, για να τερματίσουμε την κατοχή, να απελευθερώσουμε την πατρίδα μας, να επανενώσουμε την πατρίδα μας».
«Και ακριβώς μέσα σε αυτό το πλαίσιο, με ένα διεκδικητικό ρεαλισμό, αξιοποιώντας και ενισχύοντας όλους τους παράγοντες ισχύος της πατρίδας μας, εσωτερικούς και εξωτερικούς, αναβαθμίζοντας την Κυπριακή Δημοκρατία, πράττουμε ό,τι είναι δυνατόν για να πετύχουμε αυτό τον στόχο», τόνισε ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης.
«Πενήντα ένα χρόνια μετά, ούτε συμβιβαζόμαστε ούτε ξεχνάμε το τι έγινε το 1974», σημείωσε. «Είμαστε εδώ για να πράξουμε ό,τι είναι δυνατόν, ξέρουμε τον στόχο μας, ξέρουμε πού θέλουμε να πάμε, έχουμε στρατηγική και σχεδιασμό και παρά τις δυσκολίες, τις προκλήσεις και τα προβλήματα – που δεν τα υποβαθμίζω, δεν τα υποτιμώ – την ίδια ώρα ξέρω πολύ καλά ότι δεν συμβιβαζόμαστε με την κατοχή και παρά τους ευσεβοποθισμούς κάποιων ότι έχουμε ξεχάσει, δεν έχουμε ξεχάσει και δεν χαρίζουμε σπιθαμή γης», υπογράμμισε.
Κληθείς να σχολιάσει τα όσα τεκταίνονται σήμερα στα κατεχόμενα, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας είπε ότι «όπως κάθε χρόνο, (γίνονται) αυτά τα πανηγύρια της ντροπής με την κάθοδο του Τούρκου Προέδρου».
«Ο Αλέξανδρος εισήχθην εις κλινική»
Η κωδικοποιημένη φράση στις 5 Ιουλίου 1974 σήμαινε ότι το πραξικόπημα στην Κύπρο από τη Χούντα των Αθηνών, με στόχο την εξόντωση του Μακαρίου, είχε ξεκινήσει.
Ο αρχιεπίσκοπος Μακάριος, διαφεύγει από το φλεγόμενο προεδρικό και στέλνει μήνυμα ότι είναι ζωντανός.
Η εγκληματική ενέργεια του καθεστώτος Ιωαννίδη ανοίγει την πόρτα στον τουρκικό Αττίλα, που ήταν έτοιμος από καιρό για τη εισβολή.
Η Αϊσέ πάει διακοπές – 20 Ιουλίου 1974
«Η Αϊσε μπορεί να πάει διακοπές», ήταν το σύνθημα για την εφαρμογή του σχεδίου της εισβολής.
Ώρα 5.30 το πρωί. Κερύνεια. Τα τουρκικά στρατεύματα, χωρίς να συναντήσουν καμία αντίσταση αποβιβάζονται στην Ακτή Πέντε Μίλι.
Το χουντικό καθεστώς καθησύχαζε τη Λευκωσία, λέγοντας ότι οι Τούρκοι κάνουν άσκηση.
Λίγες ώρες πριν από την απόβαση, έγγραφο –ντοκουμέντο της ΚΥΠ προς το ΥΠΕΞ ενημέρωνε ότι τουρκικά πλοία κατευθύνεται προς την Κύπρο.
Αποκαλυπτικές είναι οι καταθέσεις των ίδιων των αξιωματικών όπως καταγράφονται στο φάκελο της Κύπρου.
-ΠΡΟΕΔΡΟΣ: (Χρίστος Μπασαγιάννης) Κύριε Νούσκα είσαστε συνταγματάρχης. Δεν σκεφτήκατε ότι με αυτή την ακαταστασία που υπήρχε στην Κύπρο, υπήρχε κίνδυνος Τουρκικής εισβολής;
-ΜΑΡΤΥΣ: Άκουσα τον Γεωργίτση που έλεγε μία μέρα ότι κάνουν άσκηση αυτοί. Δεν υπήρχε κάτι συγκεκριμένο.
Όσο ο Αττίλας προωθούσε τις θέσεις τους, η διαταγή από την Αθήνα ήταν «αυτοσυγκράτηση».
«Τέτοιες διαταγές εγώ, σαράντα χρόνια στρατό, δεν τις ήξερα. «Μη βαράτε, αυτοσυγκράτησις κλπ», δεν το καταλαβαίνω. Μπορούσαν επιτυχώς να αποκρούσουν την τουρκική εισβολή εάν ήτο εκεί που προέβλεπαν τα σχέδια», δήλωνε ο υποστράτηγος Γεώργιος Ντενίσης.
Οι μάχες είναι άγριες
Από τις πρώτες ώρες ΕΛΔΥΚ και Ελληνοκύπριοι αντιστέκονται με όσα μέσα διαθέτουν. Η 1η Μοίρα καταδρομών, η μοναδική βοήθεια από την Ελλάδα, μάχεται σθεναρά και κρατάει το αεροδρόμιο της Λευκωσίας.
Στην Αθήνα, η κυβέρνηση των απριλιανών είναι υπό διάλυση. Κηρύσσει γενική επιστράτευση, η οποία εξελίσσεται σε φιάσκο.
Λίγες μέρες μετά την εισβολή στην Κύπρο, η Χούντα θα πέσει. Σχηματίζεται κυβέρνηση εθνικής ενότητας.
Ο Αττίλας όμως, δεν είχε ολοκληρώσει το έργο του, παραβιάζοντας την εκεχειρία που είχε κηρυχθεί.
Τούρκοι αιχμάλωτοι αποκαλύπτουν τα σχέδια
Συγκλονιστική είναι η κατάθεση αξιωματικού στο φάκελο της Κύπρου, σύμφωνα με την οποία η Aθήνα φαίνεται να γνώριζε από πρώτο χέρι τα σχέδια των Τούρκων για τον Αττίλα 2 στις 14 Αυγούστου 1974.
«Είχε συλληφθεί αιχμάλωτος ένας επίλαρχος Τούρκος και τον είχαμε στη Λεμεσό. Μου φέρνει-απίστευτο και όμως αληθινό- τη διαταγή επιχειρήσεως της 39ης Μεραρχίας της Αλεξανδρέτας, η οποία έλεγε «ότι με το πρώτο φως της 14ης Αυγούστου θα διενεργηθεί διεύρυνση του προγεφυρώματος και από ανατολικά και από δυτικά». Δηλαδή ήταν εφαρμογή του Αττίλα 2. (πηγη: Φάκελος Κύπρου)
Η εικόνα 51 χρόνια μετά
- -Το 36% του εδάφους της Κύπρου είναι υπό κατοχή
- -115.000 πρόσφυγες
- – Περισσότεροι από 750 πολίτες και στρατιώτες ακόμα αγνοούμενοι
- – Μόλις 300 Ε/Κ και Μαρωνίτες ζουν στην χερσόνησο της Καρπασίας
Πέρασαν 51 χρόνια και ο Αττίλας είναι εκεί, με τον Πενταδάκτυλο να καρτερεί την ώρα που θα ανασηκώσει την πλάτη του για να τους αποσείσει.
Ένα σπάνιο ιστορικό ντοκιμαντέρ της Μελίνας Μερκούρη, με αφορμή τη συμπλήρωση 51 χρόνων από την τουρκική εισβολή στην Κύπρο, παρουσιάζει απόψε το βράδυ στις 22.50, το ΕΡΤNews.
Το ντοκιμαντέρ περιλαμβάνει αποσπάσματα από το ντοκιμαντέρ «ΔΙΑΛΟΓΟΙ» της ΜΕΛΙΝΑΣ ΜΕΡΚΟΥΡΗ, που γυρίστηκε στην Κύπρο τον Ιούλιο του 1975, ένα χρόνο μετά την τουρκική εισβολή.
Διαβάστε επίσης:
Παιχνίδι στο διαδίκτυο έγινε ο… άπιστος CEO της συναυλίας των Coldplay
